Wybory parlamentarne w Południowej Afryce w 1994 roku

Ten artykuł należy dopracować: od 2022-08 → sformatować tekst (pomoc: podział na sekcje, tabele, wzory), od 2022-08 → poszerzyć o istotne informacje, od 2022-08 → dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Wybory parlamentarne w Południowej Afryce w 1994 – odbyły się 27 kwietnia 1994 roku, były to pierwsze wybory w Republice Południowej Afryki w których głosować mógł każdy mieszkaniec kraju.

Przygotowania do wyborów

Datę pierwszych powszechnych, wielopartyjnych i demokratycznych wyborów uzgodniono 3 czerwca 1993 roku. Zgodnie z postanowieniami wybory miały odbyć się 27 kwietnia 1994 według zasady: jeden wyborca - jeden głos. W wyborach miał zostać wyłoniony nowy parlament i Rząd Jedności Narodowej. Rząd miał działać do roku 1999. W ciągu tych pięciu lat miano uchwalić nową konstytucję. Partia Konserwatywna, zuluska Partia Wolności Inkatha i trzy bantustany nie zgodziły się na kompromis i zerwały negocjacje. 6 grudnia 1993 powołano Przejściową Radę Wykonawczą (Transitional Executive Council, TEC) mającą czuwać nad prawidłowym przebiegiem przygotowań do wyborów. 22 grudnia 1993 trzyizbowy parlament RPA zatwierdził tymczasową konstytucję. Nieudany zamach z 1994 w Bophuthatswanie doprowadził do likwidacji bantustanów. 16 marca Front Wolności, reprezentujący konserwatywnie nastawionych Afrykanerów zgłosił kandydatów do wyborów. 19 kwietnia Inkhata zgłosiła chęć wzięcia udziału w wyborach pod warunkiem uznania w konstytucji pozycji króla Zulusów i królestwa KwaZulu. 23 kwietnia warunki te zostały spełnione.

Wynik

Ostatecznie wybory odbyły się według przyjętego planu. Do podziału było 400 miejsc w Zgromadzeniu Narodowym i 90 w Senacie. Spośród 19 partii które zgłosiły swych kandydatów, mandaty uzyskało 7 partii. Bezapelacyjnym zwycięzcą wyborów okazał się Afrykański Kongres Narodowy zdobywając 252 miejsca w izbie niższej i 60 miejsc w izbie wyższej parlamentu. Wyniki poszczególnych partii w Zgromadzeniu Narodowym:

• Afrykański Kongres Narodowy - 62,7% głosów i 252 mandaty.
• Partia Narodowa - 20,4% głosów i 82 mandaty.
• Partia Wolności Inkatha - 10,5% głosów i 42 mandaty.
• afrykanerski Front Wolności - 2,2% głosów i 9 mandatów.
• Partia Demokratyczna - 1,7% głosów i 7 mandatów.
• Kongres Panafrykański - 1,3% głosów i 5 mandatów.
• Afrykańska Partia Chrześcijańsko-Demokratyczna - 0,5% głosów i 2 mandaty.

Wyniki poszczególnych partii w Senacie:

• Afrykański Kongres Narodowy - 60 miejsc.
• Partia Narodowa - 17 miejsc.
• Partia Wolności Inkatha - 5 miejsc.
• afrykanerski Front Wolności - 5 miejsc.
• Partia Demokratyczna - 3 miejsca.

Pozostałe partie nie otrzymały żadnego miejsca w parlamencie.

Bibliografia

• Gąsowski Andrzej, RPA, Warszawa 2006.