Wybory parlamentarne w Polsce w 1997 roku

Wybory parlamentarne w Polsce w 1997 roku
Państwo

 Polska

Rodzaj

wybory parlamentarne

Data przeprowadzenia

21 września 1997

Data zarządzenia

25 czerwca 1997
przez: Prezydenta RP
Aleksandra Kwaśniewskiego[1]

Podstawa prawna

Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej; Ordynacja wyborcza do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej

Ordynacja wyborcza

proporcjonalna (Sejm), większościowa (Senat)

Głosowanie
poprzednie:
Wybory 1993
następne:
Wybory 2001
Portal Polska

Wybory parlamentarne w Polsce w 1997 roku – odbyły się 21 września. Wybory zakończyły się zwycięstwem Akcji Wyborczej Solidarność. W wyniku wyborów do Sejmu weszło 5 komitetów oraz posłowie Mniejszości Niemieckiej. Po wyborach AWS zawarła koalicję z Unią Wolności[2]. Premierem został reprezentujący AWS Jerzy Buzek. Stanowisko wicepremiera i ministra finansów przypadło szefowi UW Leszkowi Balcerowiczowi[3].

Ustawa o partiach politycznych

Jeszcze przed wyborami parlamentarnymi Sejm uchwalił ustawę o partiach politycznych. Ustawa nakazywała ponowną rejestrację wszystkich istniejących ugrupowań politycznych oraz zebranie tysiąca podpisów poparcia. Ustawa ograniczała finansowanie partii politycznych i zwrot kosztów kampanii wyborczej[4].

Ordynacja wyborcza

W wyborach do Sejmu w okręgach według ordynacji proporcjonalnej wybierano 391 posłów. Mandaty dzielono metodą D’Hondta pomiędzy komitety, które uzyskały co najmniej 5%, a w przypadku koalicyjnych komitetów wyborczych (KKW) – 8% głosów. Z progu tego zwolnione były komitety mniejszości narodowych. Pozostałe 69 mandatów obsadzano z list krajowych, na których kolejność ustalały same komitety. Mandaty z list krajowych przydzielano proporcjonalnie metodą D’Hondta; mogły je uzyskać komitety, które uzyskały co najmniej 7% głosów.

Komitety wyborcze do Sejmu i Senatu

Komitety, które zarejestrowały listy ogólnopolskie kandydatów do Sejmu
Nr listyKomitet wyborczyLiderHasła wyborcze
1Unia PracyA.T.Kijowski&R.Bugaj (Bugaj cropped).jpgRyszard BugajZasługujesz na więcej;
Twoja szansa na lepsze życie
2Narodowo-Chrześcijańsko-Demokratyczny Blok dla PolskiBrak zdjęcia.svgLeszek ZielińskiPolska jest jedna, ale musi to być Polska uczciwych szans! Czas na nowych ludzi![5]
3Krajowe Porozumienie Emerytów i RencistówBrak zdjęcia.svgElżbieta PostulkaEmeryci trzecią siłą![6]
4Unia WolnościBalcerowicz.wywiad.do.radia.jpgLeszek BalcerowiczW lewo? W prawo? Zawsze do przodu;
Mądry wybór – lepsze życie
5Akcja Wyborcza SolidarnośćKrzaklewskiWójcik (cropped).jpgMarian KrzaklewskizAWSze Polska – Wolność – Rodzina;
Chodźcie z nami
6Sojusz Lewicy DemokratycznejWłodzimierz Cimoszewicz (senator).jpgWłodzimierz CimoszewiczDobre dziś – lepsze jutro
Dotrzymaliśmy słowa danego tobie, każdej rodzinie, Polsce!
Polska wierzy w swoją przyszłość[7]
7Polskie Stronnictwo LudoweWaldemar Pawlak Srebrne Usta 2006 (cropped).jpgWaldemar PawlakŁączy nas Polska!
PSL blisko ludzkich spraw![8]
8Unia Prawicy RzeczypospolitejKorwinmikke.jpg
Brak zdjęcia.svg
Janusz Korwin-Mikke,
Jerzy Eysymontt
Bezpieczna Polska, wolność, własność, sprawiedliwość![9]
9Ruch Odbudowy PolskiJan Ferdynand Olszewski.jpgJan OlszewskiNie będziesz sam. Razem Odbudujemy Polskę!
10Krajowa Partia Emerytów i RencistówBrak zdjęcia.svgZenon RumińskiPolska najpierw![10]

Kampania wyborcza i sondaże

Kampania wyborcza była skupiona wokół dwóch rywalizujących ze sobą obozów AWS i SLD. Przedwyborcze sondaże dawały obu ugrupowaniom 25–30% poparcia. Natomiast formacje cieszące się mniejszym poparciem od 7 do 15% (Unia Wolności i Polskie Stronnictwo Ludowe) rywalizowały o trzecie miejsce[4]. Poza partiami mającymi według sondaży szanse na wprowadzenie do parlamentu swoich przedstawicieli ogólnopolskie komitety zarejestrowały Unia Pracy, Unia Prawicy Rzeczypospolitej, Ruch Odbudowy Polski oraz Narodowo-Chrześcijańsko-Demokratyczny Blok dla Polski, Krajowa Partia Emerytów i Rencistów oraz Krajowe Porozumienie Emerytów i Rencistów Rzeczypospolitej Polskiej (inspirowane przez działaczy AWS z KPN-OP). W więcej niż jednym okręgu wyborczym zarejestrowały się 4 komitety (m.in. Mniejszość Niemiecka)[11]. W jednym okręgu zarejestrowało się 8 innych komitetów.

Sojusz Lewicy Demokratycznej (SLD)

Józef Oleksy – szef SdRP

Lewicowa koalicja skupiona wokół SdRP, składająca się z 33 ugrupowań politycznych, związków zawodowych i organizacji społecznych przez dłuższy czas pozostawała liderem przedwyborczych sondaży[11]. Kampania SLD realizowana była pod hasłami „Dobre dziś lepsze jutro” i „Dotrzymaliśmy słowa”. Skupiła się na prezentacji własnych osiągnięć ostatnich 4 lat rządów, utrwaleniu dobrych trendów w przyszłości oraz zestawieniu ich z kryzysem z początku lat 90. Takie same zestawienia danych przedstawił SLD w stosunku do stóp bezrobocia, inflacji i plac realnych[11], zestawiając je z krytyką opozycji z początku okresu obejmowania rządów. Hasło kampanii SLD „Lepsze Jutro” odnosiło się grup społecznych ważnych dla Sojuszu grup zawodowych.

7 września podczas prawyborów w Wieruszowie SLD zdobył niecałe 36% głosów, drugie miejsce zajęła AWS z wynikiem 29%[12]. Wizerunkowi SLD zaszkodziła powódź oraz powściągliwa reakcja prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego, który nie zaangażował się w kampanię wyborczą ugrupowania. Konsekwencją działań SLD był wzrost negatywnego elektoratu do poziomu 40%[12]. Wydarzenia te spowodowały zmianę hasła wyborczego „Polska wierzy w swoją przyszłość”. Ostatni sondaż dawał jednak przewagę konkurencyjnej AWS o 4 pkt proc.[12]

Akcja Wyborcza Solidarność (AWS)

Koalicja Akcji Wyborczej Solidarność zgrupowała większość skłóconych ugrupowań prawicowych. Poza AWS jedyną partią mającą realną szansę wejścia do parlamentu był Ruch Odbudowy Polski, który 5 lipca zdecydował się na samodzielny start w wyborach[12]. Ugrupowania doszły do porozumienia jedynie w sprawie wystawienia wspólnych kandydatów do senatu w kilku okręgach. AWS prowadziło kampanię pod hasłem „zAWSze Polska, Wolność, Rodzina”. Hasło o patriotycznym charakterze trafiło do starszych wyborców. Młodszych wyborców AWS pozyskał dynamicznymi programami telewizyjnymi zapowiadającymi przyspieszenie reform[13]. Kampania AWS skupiła się na atakowaniu SLD za zaniechanie zasadniczych reform (przemysłu, służby zdrowia) powiększanie deficytu w handlu zagranicznym i brak powszechnego uwłaszczenia[12].

AWS proponowało przeprowadzenie reform zdrowia, ubezpieczeń społecznych, oświaty i administracji państwowej[13]. Głosów AWS dostarczali zarówno kandydaci popierani przez katolickie Radio Maryja, jak i umiarkowani politycy. W ostatnim okresie kampanii AWS wycofała większość agresywnych gestów i sformułowań, co okazało się dobrym posunięciem w walce o głosy ludzi niezdecydowanych i umiarkowanych[14].

Unia Wolności (UW)

W przeciwieństwie do poprzednich kampanii wyborczych środowisk liberalnych, kampania wyborcza powstałej z połączenia Kongresu Liberalno-Demokratycznego i Unii Demokratycznej w 1994 Unii Wolności skupiona była na osobie lidera Leszka Balcerowicza. Pojawiał się zarówno w spotach telewizyjnych, jak i na ulotkach i billboardach. Kampania partii obarczona ryzykiem istnienia dużej liczby wyborców negatywnie nastawionych do osoby lidera. Główne hasło kampanii brzmiało „W lewo? w prawo? Zawsze do przodu!” Głównym punktem programu UW był tzw. II plan Balcerowicza[14]. Plan zakładał trzykrotnie szybszy wzrost gospodarczy niż w Europie Zachodniej, uproszczenie i obniżkę podatków oraz spadek inflacji i bezrobocia. Partia zapewniała że „UW ma kompetentnych i uczciwych ludzi, którzy umieją zrealizować II plan Balcerowicza”.

Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL)

Wyniki Ruchu Odbudowy Polski w wyborach do Sejmu

Kampania wyborcza PSL była prowadzona pod hasłem „Łączy nas Polska”. Polegała na zrzucaniu odpowiedzialności za dotychczasowe rządy na koalicjanta – SLD. Jeszcze w sierpniu grupa posłów zgłosiła wniosek o wotum nieufności wobec rządu Włodzimierza Cimoszewicza[15].

Unia Pracy (UP)

Kampania wyborcza Unii Pracy była prowadzona pod hasłem „Zasługujesz na więcej” głównie przez lidera ugrupowania Ryszarda Bugaja. Skupiająca środowiska postsolidarnościowe oraz ludzi o korzeniach PZPR-owskich, partia była areną ciągłej walki między tymi środowiskami[15]. Partia nie dysponowała środkami organizacyjnymi podobnymi do rywalizującego o ten sam elektorat SLD[15]. Kampania prowadzona przez partię będącą w opozycji do lewicowej koalicji miała charakter populistyczny i nie była postrzegana jako wiarygodna[15].

Ruch Odbudowy Polski (ROP)

Kampania wyborcza Ruchu Odbudowy Polski była prowadzona pod hasłem „Nie będziesz sam. Razem odbudujemy Polskę”. Partia starała się ukazać AWS jako formację skompromitowaną, ukazując własnych kandydatów jako wiarygodnych. Na kampanii zaważyły konflikty personalne pomiędzy szefem kampanii Andrzejem Kieryłą a odpowiedzialnym za reklamę Jackiem Kurskim. Spowodowały one dostarczanie pierwszych materiałów z opóźnieniem grożącym odrzuceniem materiałów ROP[16]. Drugim konfliktem wewnętrznym był konflikt Jana Olszewskiego i Antoniego Macierewicza, który dokonał arbitralnych zmian na pierwszych miejscach list wyborczych. Wydarzenie to spowodowało osobiste przejęcie przez Jana Olszewskiego reprezentowania partii przed krajową komisją wyborczą[16].

Listy wyborcze w poszczególnych okręgach oraz ich liderzy

Poniższe zestawienie zostało opracowane na podstawie danych z serwisu informacyjnego PKW[17]

Obecność list komitetów wyborczych w poszczególnych okręgach w wyborach do Sejmu. Tam, gdzie komitet zarejestrował listę, podano imię i nazwisko kandydata z nr 1
OkręgUPBdPKPEiR RPUWAWSSLDPSLUPRzROPKPEiRPWNSamoobronaMNTSKNPiPNWTSKNWCMNWOSSMNNiBSLPSPZMN
1Ryszard BugajRyszard ParulskiMarek AlbiniakBronisław GeremekAndrzej ZakrzewskiDanuta WaniekMirosław PietrewiczJerzy EysymonttJan OlszewskiStanisław TarkaBogdan PartyckiKrystyna Kołodziejska
2Wojciech BorowikCelina JezierskaJerzy PiłkaPaweł PiskorskiAndrzej SmirnowLech SzymańczykJanusz PiechocińskiJan PietrzakAntoni MacierewiczKazimierz ModzelewskiAntoni AntosiewiczMarian Domagała
3Włodzimierz RemleinCzesław SudewiczDanuta Kościuszko-MżykMaciej KosikJerzy RębekSzczepan SkomraFranciszek StefaniukRadosław ŁaskiEdmund BubakAntoni GrodzkiMarzena Malesa
4Artur SmółkoKrystyna OstrowskaPiotr ŚmiałkowskiKrzysztof WolframJózef MozolewskiWłodzimierz CimoszewiczAdam DobrońskiWojciech KendyśKazimierz PieńkowskiWaldemar KikolskiEugeniusz Czykwin
5Tadeusz KopećZbigniew PietrzykowskiWacław KołdejGrażyna StaniszewskaStanisław SzwedAntoni KobieluszJan WysoglądJan MuchaMarek WierońskiJan RutkowskiFranciszek Kieres
6Piotr PankaninRoman BartoszczeAndrzej SkibickiJan RulewskiRyszard BrejzaGrzegorz GruszkaWojciech MojzesowiczGrażyna DziubichJerzy SzczotkaStanisław WitekTeresa Marmucka-Lalka
7Zenon SławińskiJanusz PastusiakGrzegorz RossaHenryk WujecZdzisław DenysiukPiotr MiszczukJanusz SzpakTeresa KrzewskaZygmunt GardzińskiTadeusz Gąsienica-ŁuszczekAndrzej Ruciński
8Urszula JaroszMieczysław PawlakRyszard MartynMichał KornatowskiAndrzej PietrasikZbigniew SiemiątkowskiStanisław ŻelichowskiRomuald RakowskiLeszek ŻebrowskiFranciszek Kurowski
9Danuta PolakKrzysztof JanusKrzysztof KoźlikJerzy ZającMarek Jan WójcikMarek LewandowskiIreneusz SkubisTomasz MysłekAndrzej KieryłoAndrzej GołaszewskiEdward Flak
10Jerzy MüllerMarek PruszakJózef BrzozowskiJerzy GodzikTadeusz CymańskiWitold Gintowt-DziewałtowskiJerzy KonarzyckiAndrzej ChwojnickiEdmund KrasowskiJanusz DudkowskiJerzy Fryc
11Izabela Jaruga-NowackaRyszard OlszewskiBogdan KoźmińskiBogdan BorusewiczJacek RybickiLongin PastusiakSławomir SzatkowskiSylwester PruśJacek KurskiMarian Gackowski
12Krzysztof ZarębaRoman PudłoStefan TokarskiJerzy WierchowiczMirosław RawaTadeusz JędrzejczakRyszard KołodziejRafał ZapadkaRoman SternalWiesław Wróbel
13Ryszard NowakJarosław WardęgaBronisław TrzeciakMarcin ZawiłaRyszard MatusiakJerzy SzmajdzińskiMarian MichalskiJerzy LiberJarosław MakuchZbigniew Malara
14Andrzej AumillerAldona Kamela-SowińskaZbigniew WeremczukJerzy KoralewskiJan MosińskiGrzegorz WoźnyJózef GruszkaAndrzej GościniakWincenty PawlaczykStanisław Zalejski
15Stanisław WiśniewskiWłodzimierz PiotrowskiCzesław PotejkoBarbara ImiołczykKrzysztof LagaAndrzej SzarawarskiJacek SoskaLeszek IgłaWładysław BaczyńskiMichał Gluźniewicz
16Zbigniew BujakAlojzy PietrzykElżbieta PostulkaLeszek BalcerowiczMarian KrzaklewskiBarbara BlidaKlemens ŚcierskiAndrzej MisiołekRyszard OrzełWłodzimierz CzechowskiStefan JamrozikRyszard HudyDietmar Brehmer
17Tadeusz JedynakStanisław KowolikAlfred CzernikAndrzej PotockiKarol ŁużniakZbyszek ZaborowskiWaldemar MichnaJarosław JażdżykAdam WędrychowiczPiotr WernerJan BartulaWilhelm Wolnik
18Tomasz NałęczAndrzej JankowskiJózef JanikJuliusz BraunWaldemar BartoszJózef WiadernyAlfred DomagalskiBarbara KwapisiewiczKazimierz Mieczysław UjazdowskiJanusz PiątekDorota Jamróz
19Janusz GrottEugeniusz OchowiakWiesława GawlakMikołaj KołodziejczakAntoni TyczkaJózef NowickiJan KopczykMariusz SiweckiZbigniew MajcherekBogdan PolitowiczJerzy Olejnik
20Mirosław Lubicz-KrośnickiBogdan KrawczykAdolf SzczepińskiHenryk BieńkowskiMarian GolińskiRyszard UlickiWładysław ŚwięsJacek KatzerMaciej NiechciałZenon KozłowiczJan Łączny
21Piotr CzarneckiLeszek ZielińskiAdam SandauerTadeusz MazowieckiWładysław KielianAndrzej UrbańczykBogdan PękSławomir KopećPiotr NaimskiStanisław Mroczka
22Piotr KonopkaZdzisław SzmydMaciej OstrowskiJerzy OsiatyńskiStanisław ZającWitold FirakWładysław WronaMarian DubniewiczZygmunt WrzodakAdam Szpara
23Michał KowalczykZbigniew ZasadaMarian DziedzicJerzy CiemniewskiJacek SwakońRyszard ZbrzyznyTadeusz SamborskiWiesław PawłowskiEdward WóltańskiEugeniusz DemskiJózef Pankiewicz
24Edmund OlesińskiLeszek PawlakRoman WechmannEdward SzczuckiElżbieta BarysRyszard HaynJanusz MaćkowiakAndrzej GumiennyJózef NiemczynowskiBronislaw BarnaWacław Berus
25Aleksander MałachowskiMaciej GiertychMarek SkulimowskiPaweł BryłowskiMieczysław SzczygiełIzabella SierakowskaZdzisław PodkańskiJan SzymonaWojciech WłodarczykWitold Zielonka
26Anna JakubowskaKazimierz PękałaZygmunt LatoszyńskiMarek KomorowskiMarian JaszewskiMieczysław CzerniawskiJózef MioduszewskiAndrzej MioduszewskiJózef ZajkowskiMieczysław JakubowskiSławomir Kuczyński
27Piotr MarciniakRoman GiertychAdam SokołowskiIwona Śledzińska-KatarasińskaWaldemar KrencLeszek MillerWiesław StasiakRafał BorkowskiJan ParysPaweł SaarJózef Cilulko
28Juliusz JarończykAndrzej Gąsienica-MakowskiMałgorzata KycCzesław BorowiczAndrzej SzkaradekKazimierz SasMieczysław KiełbasaKazimierz FałowskiTeresa PachStanisław Sukiennik
29Artur SiedlarekWłodzimierz RudzkiAndrzej ZiętaraAndrzej BoberAndrzej SmolińskiTadeusz IwińskiIrena PetrynaKrzysztof FoltyńskiStanisław BortkiewiczWładysław BobowskiJan Biernatowski
30Krzysztof WiechećRobert PudłoAleksandra OwczarekKazimierz SzczygielskiFranciszek SzelwickiJerzy SzteligaStanisław RakoczyAndrzej LeszczyńskiJerzy CzerwińskiTeodozy JanikHenryk Kroll
31Andrzej DryszelTadeusz ChoromańskiWłodzimierz SzymankoTadeusz StupińskiRafał KrawczykWit MajewskiJarosław KalinowskiPiotr CzyżKrzysztof BączykWitold Skulski
32Piotr BurczykZdzisław DaszyńskiJan RolewskiAdam SzejnfeldAntoni GawrochMarek BorowskiJerzy KadoZdzisław DusikowskiKazimierz GrochowskiZenon KułagaAndrzej Sarnowski
33Teodor KierlikJerzy SłowińskiTadeusz RośniakElżbieta RadziszewskaJanina KrausZbigniew SobotkaRoman JagielińskiWłodzimierz OlczykWłodzimierz RydzIreneusz ManickiJarogniewa Cieślak
34Ryszard WajszczakJakub ChmielewskiLucyna MikołajczakEugeniusz AleksandrowiczMaria Kleitz-ŻółtowskaMichał KaczmarekWaldemar PawlakAnatol HalamusTomasz KraśniewskiJerzy MarekWojciech OrlikowskiJadwiga Kacprzyk
35Wiesława ZiółkowskaAndrzej MireckiMarek ŁyżwaHanna SuchockaJanusz PałubickiKrystyna ŁybackaStanisław KalembaJanusz Korwin-MikkePiotr WalerychBolesław PiechowiakJerzy MarcinkiewiczTadeusz Dębicki
36Jerzy MotylewiczBronisław MajgierBogusław DudzińskiJanusz OnyszkiewiczKrzysztof KłakKrystian MirskiMieczysław KasprzakLeszek SiciakZdzisław KoniuchJan Tur
37Beata ŚwierczyńskaWitold BałażakIreneusz FijałkowskiPiotr Nowina-KonopkaAndrzej BelinaDanuta GrabowskaStanisław BrzózkaTadeusz PyrciochDariusz GrabowskiJan Prażmowski
38Stanisław DługoszMarek BazylkoJanina ŻołyniakZbigniew MączkaZbigniew SieczkośWiesław CiesielskiJan BuryJózef JakubowskiAndrzej KucharskiWłodzimierz Cieśla
39Krystyna WąsowskaJan MizikowskiStefan KraszewskiRyszard SzczepanikGabriel JanowskiJózef OleksyRyszard SmolarekTadeusz KrupaJan RzewuskiBogdan Pokrowski
40Janusz PiotrowskiWładysław GogolewskiPiotr KluszczyńskiJacek BiałczakDariusz KubiakIrena NowackaWojciech Szczęsny ZarzyckiPiotr BelkaMirosław PietruchaAdam Czerwiński
41Krzysztof KornilukZbigniew WilkBogdan ZakrzewskiAnna UrbanowiczKonstanty MiodowiczAndrzej OlszewskiTadeusz GajdaAndrzej MalkaMariusz MarasekGrzegorz Górecki
42Kazimierz CzyżJanusz DzierzbaHenryk ŁuckiJan KrólRoman GiedrojćJan SieńkoStanisław KądzielaKrzysztof WłodarskiZbigniew WysockiJacek DyśkoStanisław Marek
43Stanisław FietkiewiczIgnacy KłoczkoWłodzimierz MierzwińskiJarosław SłomaHenryk GoryszewskiJerzy DziewulskiHenryk BogdanBogdan BogatkiewiczGrzegorz KubaszewskiJarosław Podziewski
44Maria NowakowskaWaldemar KuśGwidon CalWłodzimierz PuzynaLongin KomołowskiJacek PiechotaAndrzej DurkaZbigniew GruszkaLech Pruchno-WróblewskiJan PiszkoJózef WęgrowskiJarosław Jarzębowski
45Mirosław MałachowskiBogusław TofilskiStanisław FilaAndrzej KruzelAndrzej GargaśJerzy JaskierniaStanisław MasternakAndrzej UlokJacek TurczyńskiJerzy Jędrzejewski
46Janusz LisakTadeusz SabikJan JaroszGwidon WójcikGrzegorz CygonikKrzysztof JanikWiesław WodaLeszek SamborskiRobert BodnarTomasz Mamiński
47Krystyna SienkiewiczKamil MatuszewskiRyszard MaciejewskiJan WyrowińskiMichał WojtczakJerzy WenderlichAndrzej MalinowskiJerzy WiśniewskiGrzegorz GórskiZenon RumińskiAntoni Czajka
48Zygmunt JakubczykZygmunt KrawczykAlina ZwierzykowskaKrzysztof BudnikLeszek SzewcMarek DyduchJarosław KurzawaWiesław SzelestStanisław KamińskiAndrzej Krzysztof
49Arkadiusz HoronziakMarian PiotrowskiMarianna KurpińskaKrystyna NaguszewskaJanusz DębczyńskiKazimierz NowakStanisław StasiakBożenna DrzewieckaJacek TokarczykStanisław Arentowicz
50Marek PolEdward CzapiewskiBolesław HyrlikWładysław FrasyniukTomasz Feliks WójcikJózef KaletaJanusz DobroszAdam KrejEugeniusz SzumiejkoAntoni PaszkowskiBarbara KrygierCzesław Kosik
51Mirosław HanuszAdam KorzeńJerzy IwańskiStefan OleszczakAdam BielaJan ByraLesław PodkańskiStanisław BąkJózef KondratRyszard Łopaciński
52Konrad NapierałaPiotr BaumgartTadeusz ZubrzyckiCzesław FiedorowiczMaciej JankowskiTadeusz BilińskiJózef ZychTadeusz WeberRyszard SzulkowskiJan SzulgoJulian Kasowski

Wyniki głosowania i wyniki wyborów

W wyborach wzięło udział 13,6 mln Polaków. Frekwencja w wyborach do Sejmu wyniosła 47,93%. Zdecydowanym zwycięzcą została Akcja Wyborcza Solidarność, która zdobyła 33,83% głosów i 201 mandatów poselskich. Drugie miejsce przypadło Sojuszowi Lewicy Demokratycznej (27,13% głosów i 164 mandaty). Pomimo zdobycia ponad 7 p.p. więcej SLD straciło pozycję najsilniejszego ugrupowania parlamentarnego. Trzecie miejsce zdobyła Unia Wolności (13,37% i 60 mandatów). PSL uzyskało 7,31% głosów i 27 mandatów, zaś ROP 5,56% głosów i 6 mandatów. Do Sejmu dostali się także dwaj przedstawiciele Mniejszości Niemieckiej. Spośród partii, które znalazły się poza Sejmem, najwięcej głosów uzyskała Unia Pracy (4,74%). Spadek poparcia dotknął również komitet UPR, który zdobył 2,03% głosów. Podobny wynik uzyskały partie reprezentujące interesy emerytów, które wzajemnie się zwalczały i w konsekwencji zniechęciły Polaków do głosowania[16].

Wyniki wyborów do Sejmu RP

Wyniki wyborów do Sejmu 1991–2019
Zwycięzcy w poszczególnych okręgach w wyborach do Sejmu RP
Wybory parlamentarne w Polsce w 1997 w powiatach (według stanu po reformie z 1999).
Komitet wyborczy[18][19]GłosyMandaty
Liczba%+/−Liczba+/−%
Akcja Wyborcza Solidarność4 427 37333,8320143,70
Sojusz Lewicy Demokratycznej3 551 22427,13Increase2.svg 6,72164Decrease2.svg 735,65
Unia Wolności1 749 51813,37Decrease2.svg 1,21[a]60Decrease2.svg 14[b]13,04
Polskie Stronnictwo Ludowe956 1847,31Decrease2.svg 8,0927Decrease2.svg 1055,87
Ruch Odbudowy Polski727 0725,5661,30
Mniejszość Niemiecka51 0270,39Decrease2.svg 0,052Decrease2.svg 10,43
Unia Pracy620 6114,74Decrease2.svg 2,54Decrease2.svg 41
Krajowa Partia Emerytów i Rencistów284 8262,18
Unia Prawicy Rzeczypospolitej266 3172,03
Krajowe Porozumienie Emerytów i Rencistów212 8261,63
Blok dla Polski178 3951,36
Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców – DFK16 7240,13Decrease2.svg 0,04Decrease2.svg 1
Stowarzyszenie Słowiańskiej Mniejszości Narodowej13 6320,10
Przymierze Samoobrona10 0730,08Decrease2.svg 2,70
Polska Wspólnota Narodowa85900,07Decrease2.svg 0,04
Zarząd Wojewódzki Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców Województwa Częstochowskiego62060,05Decrease2.svg 0,02
Pojednanie i Przyszłość Niemiecka Wspólnota36630,03Decrease2.svg 0,07
Mniejszość Niemiecka Województwa Olsztyńskiego17290,01Decrease2.svg 0,01
„Niezależna i Bezpartyjna”9240,01
Sojusz Ludzi „Polska Praca Sprawiedliwość”7030,01
Związek Mniejszości Niemieckiej6140,01
Ogółem13 088 231100,00460100,00
Głosy nieważne528 1473,88Decrease2.svg 0,42
Frekwencja13 616 37847,93Decrease2.svg 4,20

Podział mandatów i rozkład procentowy poparcia w wyniku wyborów z uwzględnieniem podziału na późniejszą koalicję rządzącą w kolejności: ugrupowania rządowe, opozycja parlamentarna i pozaparlamentarna (komitety, które nie przekroczyły 1% poparcia w skali kraju, potraktowano zbiorczo):

20160164276
AWSUWSLDPSL
AWSUWSLDPSLROPUP

Wyniki głosowania w skali okręgów

Wszystkie dane wyrażono w procentach.

OkręgNazwaFrekwencja
AWSSLDUWPSLROPUPKPEiRUPRzKPER RPBdPMNInni
1Warszawa I31,8825,9021,730,949,164,981,032,940,760,550,1360,86
2Warszawa II40,1519,0115,305,768,304,481,463,021,301,050,1749,14
3Biała Podlaska35,3919,845,8618,176,884,082,791,341,313,430,9246,72
4Białystok44,2924,897,163,485,644,421,861,260,810,975,2252,12
5Bielsko-Biała43,0121,0615,594,834,803,821,701,501,931,650,1156,15
6Bydgoszcz27,6236,9911,506,424,464,363,251,552,081,540,2348,16
7Chełm25,2430,288,3513,569,474,832,931,612,091,040,6039,26
8Ciechanów28,7329,696,8614,496,665,673,271,461,681,4938,40
9Częstochowa30,6031,369,846,484,825,372,882,172,041,952,4745,01
10Elbląg26,2633,9212,706,425,976,151,982,272,161,720,4540,97
11Gdańsk50,1020,2013,452,084,853,001,582,441,181,1355,01
12Gorzów Wielkopolski25,6835,2314,148,653,076,892,321,721,890,4142,88
13Jelenia Góra27,5835,7012,393,473,879,312,621,842,121,1144,86
14Kalisz26,1232,5611,6212,264,486,442,401,331,551,2448,76
15Sosnowiec22,5144,6712,232,963,626,583,291,771,690,6848,8
16Katowice31,9926,9222,523,113,264,382,271,551,590,981,4244,53
17Gliwice34,7724,1017,302,655,044,412,921,721,941,653,4945,63
18Kielce24,6131,8110,4114,725,315,952,481,831,420,870,5941,79
19Konin27,6630,569,6312,515,036,142,551,651,762,130,3642,17
20Koszalin23,2137,7314,864,554,525,142,831,882,032,290,9641,70
21Kraków41,9718,1621,214,364,983,221,112,361,201,4354,48
22Krosno47,2015,587,607,0310,023,692,242,501,962,1952,79
23Legnica32,4934,8810,754,803,935,472,591,771,651,160,4944,35
24Leszno25,7733,8912,6711,472,845,193,411,321,711,120,5947,98
25Lublin35,4123,199,1411,648,825,311,722,281,461,0347,06
26Łomża47,1313,965,4711,4311,024,261,631,471,301,980,3546,41
27Łódź28,8437,0814,831,806,444,281,752,781,450,620,1350,11
28Nowy Sącz56,0310,519,917,173,482,231,811,471,186,2256,57
29Olsztyn25,8633,4015,165,685,615,742,501,812,361,100,7742,49
30Opole25,5022,2613,834,924,804,971,871,612,470,8116,9642,19
31Ostrołęka35,4518,048,2315,979,234,053,461,981,841,7642,23
32Piła22,8040,0812,597,434,593,724,121,351,760,780,7749,81
33Piotrków Trybunalski28,9926,849,2114,117,734,572,622,031,682,130,0942,59
34Płock23,1530,798,3821,264,823,732,171,651,432,030,6041,29
35Poznań26,9531,3518,314,713,236,802,143,531,730,900,3453,26
36Przemyśl45,7216,138,2014,255,362,822,510,971,472,5752,15
37Radom32,5022,0510,0914,358,414,181,543,552,181,1443,56
38Rzeszów57,8113,586,109,145,482,561,241,281,521,2859,81
39Siedlce34,7320,806,0220,596,693,652,872,001,331,3244,40
40Sieradz24,9629,368,8116,745,796,842,691,931,681,2042,35
41Skierniewice25,4924,519,6519,586,603,802,062,391,904,0341,78
42Słupsk25,9535,0512,837,223,945,692,672,212,081,700,6442,46
43Suwałki33,3427,0410,578,995,386,053,151,851,781,8640,80
44Szczecin28,2434,8717,283,093,555,072,222,831,790,840,2345,16
45Tarnobrzeg39,2923,737,1111,608,002,801,911,222,701,6546,44
46Tarnów51,4812,209,1911,914,883,471,631,861,441,9453,68
47Toruń28,4132,7114,097,164,495,283,341,851,750,580,3443,91
48Wałbrzych27,6938,3611,653,863,986,682,551,912,071,2345,31
49Włocławek25,1638,357,4210,835,876,192,641,411,660,4840,41
50Wrocław33,0225,9620,654,045,084,571,941,941,341,140,3150,27
51Zamość33,4318,955,2624,588,453,351,751,131,901,2046,05
52Zielona Góra28,5937,3711,706,873,205,732,141,781,800,630,2044,90
Polska33,8327,1313,377,315,564,742,182,031,631,360,390,4847,93

Podział mandatów w skali okręgów

OkręgNazwaŁącznie
AWSSLDUWPSLROPMN
1Warszawa I654217
2Warszawa II42118
3Biała Podlaska1113
4Białystok527
5Bielsko-Biała5229
6Bydgoszcz451111
7Chełm123
8Ciechanów1214
9Częstochowa3418
10Elbląg2215
11Gdańsk94215
12Gorzów Wielkopolski2215
13Jelenia Góra2215
14Kalisz23117
15Sosnowiec36110
16Katowice75416
17Gliwice643114
18Kielce451212
19Konin2215
20Koszalin1315
21Kraków73313
22Krosno415
23Legnica235
24Leszno224
25Lublin4311110
26Łomża314
27Łódź45211
28Nowy Sącz5117
29Olsztyn3418
30Opole332210
31Ostrołęka2114
32Piła1315
33Piotrków Trybunalski32117
34Płock2215
35Poznań56314
36Przemyśl314
37Radom321118
38Rzeszów6118
39Siedlce3227
40Sieradz1214
41Skierniewice2114
42Słupsk224
43Suwałki325
44Szczecin44210
45Tarnobrzeg3216
46Tarnów5117
47Toruń3317
48Wałbrzych3418
49Włocławek134
50Wrocław54312
51Zamość2125
52Zielona Góra3317
Razem172141492162391
Lista ogólnopolska292311669
Polska201164602762460

Wyniki wyborów do Senatu RP

Zwycięzcy w poszczególnych okręgach w wyborach do Senatu RP
Rozkład mandatów
Komitet wyborczy[20][21]GłosyMandaty[22]
Liczba%+/–Liczba+/–
Akcja Wyborcza Solidarność6 550 17625,2651
Sojusz Lewicy Demokratycznej6 105 29923,54Increase2.svg 5,0928Decrease2.svg 9
Unia Wolności2 903 73511,20Decrease2.svg 4,00[a]8Increase2.svg 3[c]
Ruch Odbudowy Polski2 553 2529,845
Polskie Stronnictwo Ludowe1 805 5986,96Decrease2.svg 4,783Decrease2.svg 33
KW Bogdana Zdrojewskiego241 1790,931
Samorządowy KW Profesora Leona Kieresa138 5330,531
KW Mariana Jurczyka Kandydata na Senatora Ziemi Szczecińskiej124 8970,481
KW Henryka Stokłosy58 0550,22Decrease2.svg 0,091Steady2.svg
KW Jadwigi Stokarskiej30 1260,121
Krajowa Partia Emerytów i Rencistów1 112 1294,29
Unia Prawicy Rzeczypospolitej554 9872,14
Unia Pracy550 9222,12Decrease2.svg 1,99Decrease2.svg 2
Ruch Autonomii Śląska343 0111,32Increase2.svg 0,20
Blok dla Polski125 6840,48
Mniejszość Niemiecka118 0230,46Steady2.svg Decrease2.svg 1
Przymierze Samoobrona50 7600,20Decrease2.svg 2,18
Krajowe Porozumienie Emerytów i Rencistów16 6340,06
Pozostałe komitety wyborcze2 552 4499,84
Razem100,00100
Głosy ważne13 317 95298,82
Głosy nieważne296 1492,18Decrease2.svg 0,75
Frekwencja13 614 10147,92Decrease2.svg 4,18
51828535
AWSUWSLDROPPSLKW
AWSUWSLDROPPSLKPEiR

Skutki wyborów

Na skutek wyborów do opozycji przeszły ugrupowania dotychczasowej koalicji SLD i PSL. Centrolewicowa koalicja została zastąpiona przez koalicyjny centroprawicowy rząd AWS-UW. Na stanowisko premiera został powołany działacz AWS Jerzy Buzek.

Zobacz też

Uwagi

  1. a b W porównaniu z sumarycznym wynikiem Kongresu Liberalno-Demokratycznego i Unii Demokratycznej z wyborów w 1993.
  2. W porównaniu z liczbą mandatów Unii Demokratycznej zdobytych w wyborach 1993.
  3. W porównaniu z sumą mandatów Kongresu Liberalno-Demokratycznego i Unii Demokratycznej zdobytych w wyborach 1993.

Przypisy

  1. Dz.U. z 1997 r. nr 67, poz. 422
  2. Dudek 2013 ↓, s. 376.
  3. Dudek 2013 ↓, s. 378.
  4. a b Dudek 2013 ↓, s. 368.
  5. Inka Słodkowska, Wybory 1997 partie i ich programy, Warszawa 2004.
  6. Słodkowska 2004 ↓, s. 57.
  7. Słodkowska 2004 ↓, s. 115.
  8. Słodkowska 2004 ↓, s. 137.
  9. Słodkowska 2004 ↓, s. 201.
  10. Słodkowska 2004 ↓, s. 255.
  11. a b c Dudek 2013 ↓, s. 369.
  12. a b c d e Dudek 2013 ↓, s. 370.
  13. a b Dudek 2013 ↓, s. 371.
  14. a b Dudek 2013 ↓, s. 372.
  15. a b c d Dudek 2013 ↓, s. 373.
  16. a b c Dudek 2013 ↓, s. 374.
  17. Wyniki głosowania w okregach wyborczych według list i kandydatów. pkw.gov.pl. [dostęp 2022-06-10].
  18. M.P. z 1997 r. nr 64, poz. 620
  19. Serwis PKW – Wybory 1997. pkw.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2001-11-23)].
  20. M.P. z 1997 r. nr 64, poz. 621
  21. Informacje o kandydatach
  22. GUS, Mały Rocznik Statystyczny 2001 r., stat.gov.pl, 66-67 (76-77) [dostęp 2019-11-20] (pol.).

Bibliografia

  • Antoni Dudek: Historia polityczna Polski 1989–2012. Kraków: Znak, 2013. ISBN 978-83-240-2130-7.

Media użyte na tej stronie

Włodzimierz Cimoszewicz (senator).jpg
Autor: Polish Senat (Senat RP) www.senat.gov.pl/, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Włodzimierz Cimoszewicz
Procentowe wyniki wyborów do Sejmu.png
Autor: Golubioji, Licencja: CC0
Procentowe wyniki wyborów do Sejmu, 1991-2019. Uwzględnione komitety z wynikiem powyżej 0,4%. ARS - Alternatywa Ruch Społeczny, AWS - Akcja Wyborcza Solidarność, AWSP - Akcja Wyborcza Solidarność Prawicy, BBWR - Bezpartyjny Blok Wspierania Reform, BdP - Blok dla Polski, BiS - Bezpartyjni i Samorządowcy, ChD - Chrześcijańska Demokracja, K'15 - Kukiz'15, KdR - Koalicja dla Rzeczypospolitej, KLD - Kongres Liberalno-Demokratyczny, KNP - Kongres Nowej Prawicy, KO - Koalicja Obywatelska, Konf - Konfederacja Wolność i Niepodległość, KORWiN - Koalicja Odnowy Rzeczypospolitej - Wolność i Nadzieja, KPEiR - Krajowa Partia Emerytów i Rencistów, KPEiR RP - Krajowe Porozumienie Emerytów i Rencistów RP, KPN - Konfederacja Polski Niepodległej, Lewica, LiD - Lewica i Demokraci, LPR - Liga Polskich Rodzin, MN - Mniejszość Niemiecka, .N - .Nowoczesna, NSZZ S - NSZZ Solidarność, Ojczyzna, PC - Porozumienie Centrum, PChD - Partia Chrześcijańskich Demokratów, PD - Partia Demokratyczna, PiS - Prawo i Sprawiedliwość, PJKM - Platforma Janusza Korwin-Mikke, PJN - Polska Jest Najważniejsza, PO - Platforma Obywatelska, POC - Porozumienie Obywatelskie Centrum, PPP - Polska Partia Pracy, PPPP - Polska Partia Przyjaciół Piwa, PSL - Polskie Stronnictwo Ludowe, PSL-PL - Polskie Stronnictwo Ludowe - Porozumienie Ludowe, Razem, RDS - Ruch Demokratyczno-Społeczny, ROP - Ruch Odbudowy Polski, RP - Ruch Palikota, RPat - Ruch Patriotyczny, SD - Stronnictwo Demokratyczne, SDPL - Socjaldemokracja Polska, SLD - Sojusz Lewicy Demokratycznej, SLD-UP - Sojusz Lewicy Demokratycznej - Unia Pracy, SO - Samoobrona, SP - Solidarność Pracy, UD - Unia Demokratyczna, UP - Unia Pracy, UPR - Unia Polityki Realnej, UPRP - Unia Prawicy Rzeczypospolitej, UW - Unia Wolności, WAK - Wyborcza Akcja Katolicka, X - Partia X, ZL - Zjednoczona Lewica
Increase2.svg
Icon representing an increase, consisting of a green-colored, up-pointing triangle.
Decrease2.svg
Icon representing a decrease, consisting of a red-colored, down-pointing triangle.
Steady2.svg
Icon representing steadiness, consisting of a blue rectangle. To be used in Template:Steady.
Keep it 300 x 300, do not resize it. Because that may cause some problem when using it, when it is the only element in a text line, the position of the these text lines may go wrong.
POL urna wyborcza.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 2.5
Korwinmikke.jpg
Janusz Korwin-Mikke on his presidental election meeting in Zielona Góra University.
POL Sejm RP seats 1997.svg
Rozkład miejsc w Sejmie po wyborach 1997
KrzaklewskiWójcik (cropped).jpg
Autor: Dziennik Dolnośląski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Tomasz Wójcik i Marian Krzaklewski (po prawej).
Movement for Reconstruction of Poland results in the Polish parliamentary election, 1997.PNG
Autor: Mathiasrex, Maciej Szczepańczyk, based on layers of User:Swohmeck, Licencja: CC BY-SA 3.0
Movement for Reconstruction of Poland results in the Polish parliamentary election, 1997
POL Senat RP seats 1997.svg
Rozkład miejsc w Senacie RP. Wybory 1997.
Waldemar Pawlak Srebrne Usta 2006 (cropped).jpg
Autor: Bartłomiej Kucharczyk, http://bartheq.com/, Licencja: CC BY 2.0
Polish prime minister Waldemar Pawlak during Srebrne Usta 2006 (eng. "Silver Lips" - a prize of Polish Radio III for politicians, which have given unusual speeches in the previous year) delivering ceremony.
A.T.Kijowski&R.Bugaj (Bugaj cropped).jpg
Andrzej Tadeusz Kijowski z Ryszardem Bugajem w Studio Nowej Telewizji Warszawa podczas programu A Teraz Konkretnie
Józef Oleksy.jpg
Autor: St.Mons, Licencja: CC0
Józef Oleksy na spotkaniu z liderami Szkoły Liderów Społeczeństwa Obywatelskiego (XIX SLSO)
Wybory parlamentarne w Polsce w 1997 w powiatach.png
Autor: Kamilhrub, Licencja: CC BY-SA 4.0
Źródło: Mariusz Kowalski „Geografia wyborcza Polski. Przestrzenne zróżnicowanie zachowań wyborczych Polaków w latach 1989-1998”, Warszawa 2000
Polish Sejm election results 1997.svg
Autor: Aight 2009, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zwycięzcy wyborów do Sejmu RP w 1997r
Polish Senate election results 1997.svg
Autor: Aight 2009, Licencja: CC BY-SA 4.0
wybrani senatorowie w okręgach w wyborach w polsce w 1997r