Wybory parlamentarne w Polsce w 2015 roku

Wybory parlamentarne w Polsce w 2015 roku

Państwo	Polska
Rodzaj	wybory parlamentarne
Data przeprowadzenia	25 października 2015
Data zarządzenia	17 lipca 2015 przez: Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego[1]
Podstawa prawna	kodeks wyborczy
Ordynacja wyborcza	proporcjonalna (Sejm), większościowa (Senat)
Koszt	111 640 905 zł[2]
Głosowanie
Wyniki głosowania do Sejmu: PIS 37,58% PO 24,09% KUKIZ 8,81% NRP 7,6% ZL 7,55% PSL 5,13% KORWIN 4,76% RAZEM 3,62% Inne 0,87%
Wyniki głosowania do Senatu: PIS 39,99% PO 28,85% PSL 7,4% ZL 3,97% NRP 2,63% KUKIZ 1,38% KORWIN 1,24% Inne 14,53%
Frekwencja: Sejm: 50,92% Senat: 50,91%
poprzednie: 2011 następne: 2019
Strona internetowa
Portal Polska

Wybory parlamentarne w Polsce w 2015 roku – wybory do Sejmu i Senatu. Na mocy postanowienia prezydenta RP Bronisława Komorowskiego z dnia 17 lipca 2015, zmienionego postanowieniem z dnia 3 sierpnia 2015^[3] odbyły się 25 października 2015^[4][5].

Odbyły się one według zasad wprowadzonych przez Kodeks wyborczy z 5 stycznia 2011. Zakończyły się zwycięstwem Prawa i Sprawiedliwości. Do Sejmu dostały się także: Platforma Obywatelska, Kukiz’15, Nowoczesna i Polskie Stronnictwo Ludowe, jeden mandat przypadł Mniejszości Niemieckiej; w Senacie – poza zwycięzcami wyborów – mandaty uzyskały Platforma Obywatelska, Polskie Stronnictwo Ludowe i czterej kandydaci niezależni (komitety wyborcze wyborców).

Po raz pierwszy od 1989 roku zwycięski komitet wyborczy zdobył większość sejmową umożliwiającą sformowanie samodzielnego rządu.

Wybory zgodnie z przepisami kodeksu wyborczego

Termin wyborów

Wybory (wyznaczone na 25 października) zostały zarządzone 17 lipca 2015^[4]. Innymi dopuszczalnymi terminami były 11 i 18 października oraz 1 listopada^[6].

Wybory do Sejmu RP VIII kadencji

Prawo do podziału mandatów przysługuje tym komitetom wyborczym, które osiągnęły wynik w skali kraju – co najmniej 5% ważnie oddanych głosów, dla koalicyjnych komitetów wyborczych – co najmniej 8% ważnie oddanych głosów. Z ww. progów zwolnione są mniejszości narodowe przy spełnieniu ustawowych warunków. Do Sejmu zostało wybranych 460 posłów w 41 wielomandatowych (co najmniej 7 w jednym okręgu) okręgach wyborczych przy zastosowaniu metody D’Hondta^[7].

Wybory do Senatu RP IX kadencji

Wybory do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w 2015 po raz drugi odbyły się w 100 jednomandatowych okręgach wyborczych, w których zostało wybranych 100 senatorów^[8].

Kampania wyborcza

Plakaty wyborcze w Krakowie

Zgodnie z kalendarzem wyborczym kampania wyborcza rozpoczęła się w dniu wejścia w życie postanowienia w sprawie zarządzenia wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej i uległa zakończeniu na 24 godziny przed dniem głosowania, tj. 23 października 2015 o godz. 24:00^[9].

Terminy wyborcze

Wybory parlamentarne w Polsce w 2015; państwowa obwodowa komisja wyborcza w gmachu Zespołu Państwowych Szkół Plastycznych im. Wojciecha Gersona w Warszawie

Prezydent ustalił następujący kalendarz wyborczy^[10]:

• 7 września – złożenie zawiadomień o utworzeniu komitetów wyborczych
• 15 września – zgłoszenie list kandydatów na posłów i kandydatur na senatorów
• 25 września o godz 12:00 – losowanie numerów list kandydatów na posłów^[11]
• do 2 października – zgłaszanie przez armatorów wniosków o utworzenie obwodów głosowania na polskich statkach morskich
• do 4 października
  • zgłaszanie kandydatów do obwodowych komisji wyborczych przez pełnomocników komitetów wyborczych
  • powołanie przez wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) obwodowych komisji wyborczych
  • podanie do wiadomości publicznej informacji o numerach i granicach obwodów głosowania utworzonych za granicą oraz siedzibach obwodowych komisji wyborczych, w tym o siedzibach obwodowych komisji wyborczych właściwych dla głosowania korespondencyjnego
  • sporządzenie spisów wyborców przez gminy
• do 7 października – zgłaszanie konsulowi zamiaru głosowania korespondencyjnego za granicą
• do 10 października – zgłaszanie wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) zamiaru głosowania korespondencyjnego w kraju, w tym przy pomocy nakładek na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braille’a
• od 10 października do 23 października do godz. 24:00 – nieodpłatne rozpowszechnianie audycji wyborczych w programach publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych przygotowanych przez komitety wyborcze
• do 11 października – składanie przez żołnierzy pełniących zasadniczą lub okresową służbę wojskową oraz pełniących służbę w charakterze kandydatów na żołnierzy zawodowych lub odbywających ćwiczenia i przeszkolenie wojskowe, a także ratowników odbywających zasadniczą służbę wojskową w obronie cywilnej poza miejscem stałego zamieszkania oraz policjantów z jednostek skoszarowanych, funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby Więziennej pełniących służbę w systemie skoszarowanym, wniosków o dopisanie do wybranego przez nich spisu wyborców sporządzanego dla miejscowości, w której odbywają służbę
• do 15 października – podanie przez okręgowe komisje wyborcze, w formie obwieszczenia, informacji o zarejestrowanych listach kandydatów na posłów oraz zarejestrowanych kandydatach na senatorów
• do 16 października – składanie wniosków o sporządzenie aktu pełnomocnictwa do głosowania
• do 20 października
  • składanie wniosków o dopisanie do spisu wyborców w wybranym przez siebie obwodzie głosowania
  • składanie przez komitety wyborcze wyborców zrzeszonych w zarejestrowanych organizacjach mniejszości narodowych oświadczeń do Państwowej Komisji Wyborczej o korzystaniu ich list kandydatów na posłów ze zwolnienia z warunku określonego w art. 196 § 1 Kodeksu wyborczego, tj. obowiązku przekroczenia progu wyborczego
• do 22 października
  • zgłaszanie przez wyborców przebywających za granicą wniosków o wpisanie do spisu wyborców w obwodach głosowania utworzonych za granicą
  • zgłaszanie przez wyborców przebywających na polskich statkach morskich wniosków o wpisanie do spisów wyborców w obwodach głosowania utworzonych na tych statkach
• 23 października 2015 (godz. 24:00) – zakończenie kampanii wyborczej i rozpoczęcie tzw. ciszy wyborczej, która potrwa do zakończenia głosowania we wszystkich obwodach w Polsce
• 25 października 2015 – głosowanie w godz. 7:00–21:00

Rejestracja komitetów wyborczych

Komitety wyborcze w wyborach do Sejmu i Senatu mają prawo zgłaszać do Państwowej Komisji Wyborczej partie polityczne, ich koalicje oraz wyborcy. Termin zgłaszania komitetów upłynął 7 września 2015. Spośród 124 wniosków o rejestracje komitetu PKW zarejestrowała 115 komitetów^[12], w tym: 2 koalicyjne komitety wyborcze, 25 komitetów wyborczych partii politycznych i 88 komitetów wyborczych wyborców. Spośród tych komitetów chęć zgłaszania kandydatów zarówno do Sejmu, jak i do Senatu zgłosiło 38 komitetów. 77 komitetów zgłosiło chęć wystawienia kandydatów tylko do Senatu. Zarejestrowane komitety miały czas na zgłoszenie do PKW list kandydatów na posłów i kandydatów na senatorów do godziny 24:00 15 września 2015.

Aby zarejestrować listę kandydatów do Sejmu w danym okręgu wyborczym, komitet musi dostarczyć do właściwej okręgowej komisji wyborczej listę kandydatów wraz z listą poparcia podpisaną przez co najmniej 5000 mieszkańców stale zamieszkujących dany okręg. Jeżeli komitetowi uda się zarejestrować listy kandydatów w co najmniej 21 okręgach, to taki komitet może zgłaszać listy kandydatów w pozostałych okręgach bez list poparcia^[13]. Aby zarejestrować kandydata do Senatu w danym okręgu wyborczym, komitet musi dostarczyć do właściwej okręgowej komisji wyborczej, listę poparcia dla kandydata podpisaną przez co najmniej 2000 mieszkańców stale zamieszkujących dany okręg^[14].

Komitety wyborcze do Sejmu i Senatu

Komitety, które zarejestrowały listy do Sejmu w co najmniej połowie okręgów wyborczych

	Nr listy	Komitet wyborczy	Lider		Hasła wyborcze	Kandydaci na posłów	Kandydaci na senatorów
	1	Prawo i Sprawiedliwość*		Jarosław Kaczyński	Damy radę; Praca, nie obietnice	919[15]	98[16]
	2	Platforma Obywatelska RP*		Ewa Kopacz	Tak. Chodzi o Waszą przyszłość; Silna gospodarka, wyższe płace	916[17]	83[18]
	3	Partia Razem	brak		Inna polityka jest możliwa	573[19]	0[20]
	4	KORWiN*		Janusz Korwin-Mikke	Nowi ludzie, nowy porządek	898[21]	10[22]
	5	Polskie Stronnictwo Ludowe		Janusz Piechociński	Blisko ludzkich spraw	916[23]	58[24]
	6	KKW Zjednoczona Lewica SLD+TR+PPS+UP+Zieloni*		Barbara Nowacka	Szkoły budować, księży opodatkować	904[25]	31[26]
	7	KWW Kukiz’15*		Paweł Kukiz	Potrafisz Polsko!; Polska budzi się, z naszymi marzeniami!	838[27]	9[28]
	8	Nowoczesna Ryszarda Petru*		Ryszard Petru	Naprawmy Polskę!	858[29]	16[30]

* Inne partie startujące z list danych komitetów (w wypadku KWW wszystkie partie):

• PiS – Solidarna Polska, Polska Razem, Prawica Rzeczypospolitej, Ruch Katolicko-Narodowy (1 członek), Stronnictwo „Piast” (1 członek)
• PO – po 1 członku: Biało-Czerwoni, PSL
• KORWiN – KNP (w niewielkiej części), Ruch Narodowy (2 członków), Tak dla Polski (1 członek), Partia Libertariańska (1 członek)
• ZL – Krajowa Partia Emerytów i Rencistów, po 2 członków lub przedstawicieli: Polska Partia Pracy – Sierpień 80, Partia Demokratyczna – demokraci.pl, Stronnictwo Demokratyczne, po 1 członku: Ruch Odrodzenia Gospodarczego im. Edwarda Gierka, PSL, Socjaldemokracja Polska
• Kukiz’15 – Ruch Narodowy (w tym większość Unii Polityki Realnej), KNP (częściowo), Demokracja Bezpośrednia, Partia Libertariańska, Prawica Rzeczypospolitej (w niewielkiej części), Polska Razem (2 członków), po 1 członku: Solidarna Polska, Wspólnota, Stronnictwo Pracy, Samoobrona
• Nowoczesna – po 1 członku: Partia Kobiet, PO, PSL

Komitety, które zarejestrowały listy do Sejmu w niektórych okręgach

	Nr listy	Komitet wyborczy	Lider		Hasła wyborcze	Liczba okręgów	Kandydaci na posłów	Kandydaci na senatorów
	9	KWW JOW Bezpartyjni*		Robert Raczyński	Zmieniamy Polskę	8	136[31]	6[32]
	10	KWW Zbigniewa Stonogi		Zbigniew Stonoga	Twój strzał w „10”	19	297[33]	1[34]
	11	KWW Ruch Społeczny Rzeczypospolitej Polskiej*		Sławomir Izdebski		3	60[35]	2[36]
	12	KWW Zjednoczeni dla Śląska**		Dietmar Brehmer	Ze Śląska. Nie z partii.	2	42[37]	0[38]
	13	Samoobrona		Lech Kuropatwiński	Tylko razem zwyciężymy!	7	119[39]	2[40]
	14	KWW Grzegorza Brauna „Szczęść Boże!”*		Grzegorz Braun	Wiara, rodzina, własność	12	202[41]	1[42]
	15	Kongres Nowej Prawicy		Michał Marusik		6	116[43]	8[44]
	16	KWW Mniejszość Niemiecka**		Ryszard Galla	Dobra robota!	1	24[45]	3[46]
	17	KWW Obywatele do Parlamentu*		Jan Zbigniew Potocki	Naród rządzi	1	40[47]	3[48]

* Inne partie startujące z list danych komitetów (w wypadku KWW wszystkie partie):

• JOW Bezpartyjni – Partia Emerytów Rencistów Rzeczypospolitej Polskiej (1 członek)
• RS RP – Ruch Sprawiedliwości Społecznej, Biało-Czerwoni (2 członków), Wolność i Równość (1 członek)
• „Szczęść Boże!” – KNP (w niewielkiej części), Liga Polskich Rodzin (w większości), po 2 członków: Unia Polityki Realnej, Solidarna Polska, po 1 członku lub przedstawicielu: Jedność Narodu, Ruch Narodowy, Stronnictwo Narodowe im. Dmowskiego Romana, Wspólnota, PiS, Dzielny Tata, Przymierze Ludowo-Narodowe
• OdP – Stronnictwo Demokratyczne (2 członków), po 1 członku: Sojusz Lewicy Demokratycznej, Organizacja Narodu Polskiego – Liga Polska, PO

** Jako komitet mniejszości narodowej zwolniony z obowiązku przekraczania progu wyborczego.

*W tym partie: Związek Słowiański, Stronnictwo Pracy, Piast – Jedność Myśli Europejskich Narodów, Partia Demokratyczna – demokraci.pl, Unia Polityki Realnej, Biało-Czerwoni, Ruch Narodowy

Listy wyborcze w poszczególnych okręgach oraz ich liderzy

Poniższe zestawienie zostało opracowane na podstawie danych z serwisu informacyjnego PKW^[49]

Głosowanie, frekwencja i wyniki wyborów

Wyniki wyborów do Sejmu RP

Wyniki wyborów do Sejmu 1991–2019

Zwycięzcy w poszczególnych okręgach w wyborach do Sejmu RP

Wyniki wyborów do Sejmu RP w poszczególnych powiatach

Komitet wyborczy[50]		Głosy			Mandaty
		Liczba	%	+/−	Liczba	+/−	%
	Prawo i Sprawiedliwość	5 711 687	37,58	7,68	235	78	51,09
	Platforma Obywatelska RP	3 661 474	24,09	15,09	138	69	30,00
	KWW Kukiz’15	1 339 094	8,81	—	42	—	9,13
	Nowoczesna Ryszarda Petru	1 155 370	7,60	—	28	—	6,09
	Polskie Stronnictwo Ludowe	779 875	5,13	3,23	16	12	3,48
	KWW Mniejszość Niemiecka	27 530	0,18	0,01	1		0,22
	KKW Zjednoczona Lewica SLD+TR+PPS+UP+Zieloni[a]	1 147 102	7,55	10,71[b]	—	67[c]	—
	KORWiN	722 999	4,76	—	—	—	—
	Partia Razem	550 349	3,62	—	—	—	—
	KWW Zbigniewa Stonogi	42 731	0,28	—	—	—	—
	KWW Zjednoczeni dla Śląska	18 668	0,12	—	—	—	—
	KWW JOW Bezpartyjni	15 656	0,10	—	—	—	—
	KWW Grzegorza Brauna „Szczęść Boże!”	13 113	0,09	—	—	—	—
	Kongres Nowej Prawicy	4852	0,03	1,03[d]	—	—	—
	Samoobrona	4266	0,03	0,04	—	—	—
	KWW Ruch Społeczny Rzeczypospolitej Polskiej	3941	0,03	—	—	—	—
	KWW Obywatele do Parlamentu	1964	0,01	—	—	—	—
Ogółem		15 200 671	100,00	—	460	—	100,00
Głosy nieważne		394 664	2,53	1,99
Frekwencja		15 595 335	50,92	2,00

Podział mandatów i rozkład procentowy poparcia w wyniku wyborów z uwzględnieniem podziału na późniejszą większość rządzącą w kolejności: ugrupowanie rządowe, opozycja parlamentarna i pozaparlamentarna (komitety, które nie przekroczyły 1% poparcia w skali kraju, potraktowano zbiorczo):

• 

  Rozkład mandatów

Wyniki głosowania w skali okręgów

Wszystkie dane wyrażono w procentach

Podział mandatów w skali okręgów

Wyniki wyborów do Senatu RP

Zwycięzcy w poszczególnych okręgach w wyborach do Senatu RP

Komitet wyborczy[51][52]		Głosy			Mandaty
		Liczba	%	+/–	Liczba	+/–
	Prawo i Sprawiedliwość	5 993 433	39,99	13,04	61	30
	Platforma Obywatelska RP	4 323 789	28,85	6,75	34	29
	Polskie Stronnictwo Ludowe	1 109 675	7,40	1,98	1	1
	KWW Marka Borowskiego	124 064	0,83	0,11	1
	KWW Jarosław Obremski – niezależny Senator z Wrocławia	89 699	0,60	—	1	—
	KWW Lidia Staroń – Zawsze po stronie ludzi	63 870	0,43	—	1	—
	KWW Grzegorza Biereckiego	42 862	0,29	—	1	—
	KKW Zjednoczona Lewica SLD+TR+PPS+UP+Zieloni	595 206	3,97	5,03[e]	—	—
	Nowoczesna Ryszarda Petru	394 817	2,63	—	—	—
	KWW Kukiz’15	207 156	1,38	—	—	—
	KORWiN	186 510	1,24	—	—	—
	KWW JOW Bezpartyjni	113 669	0,76	—	—	—
	KWW Obywatele do Parlamentu	84 246	0,56	—	—	—
	Kongres Nowej Prawicy	79 946	0,53	0,03[d]	—	—
	KWW Mniejszość Niemiecka	40 472	0,27	0,24	—	—
	Samoobrona	20 913	0,14	0,03	—	—
	KWW Ruch Społeczny Rzeczypospolitej Polskiej	14 316	0,10	—	—	—
	KWW Zbigniewa Stonogi	10 167	0,07	—	—	—
	KWW Grzegorza Brauna „Szczęść Boże!”	7916	0,05	—	—	—
Pozostałe komitety wyborcze partii		165 284	1,10	—	—	—
Pozostałe komitety wyborcze wyborców		1 320 076	8,81	—	—	—
Ogółem		14 988 086	100,00	—	100	—
Głosy nieważne		604 947	3,88	0,64
Frekwencja		15 593 033	50,91	1,99

Frekwencja

Do wzięcia udziału w głosowaniu uprawnionych było 30 732 398 osób, co stanowiło 82,12% z 37 423 576 mieszkańców^[53]. Frekwencja do godz. 12:00 wyniosła 16,47%, a do godz. 17:00 – 38,97%^[54], a by ostatecznie wynieść 50,92%. Wydano 15 595 335 kart wyborczych^[55].

Ważność wyborów

19 stycznia 2016, po rozpoznaniu wszystkich protestów wyborczych, Sąd Najwyższy rozstrzygnął o ważności wyborów^[56]. Tego dnia Sąd Najwyższy w składzie Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych uchwałą uznał wybory za ważne^[57].

Sondaże

Porównanie dwóch ostatnich sondaży: exit poll i late poll (25.10.2015)

Od czasu wyborów parlamentarnych z 9 października 2011 najwyższe poparcie w sondażach odnotowywała Platforma Obywatelska^[58]. Tendencja ta zaczęła się zmieniać 11 października 2012, kiedy to w sondażu Millward Brown odnotowano 30% poparcia dla Prawa i Sprawiedliwości, zaś PO uzyskała wówczas 27% poparcia^[59]. Od tego czasu te dwie partie na zmianę uzyskiwały najwyższy wynik w sondażu. Od połowy stycznia 2015 PO zaczęła systematycznie uzyskiwać najwyższy wynik poparcia^[60]. Stan ten trwał do momentu wyborów prezydenckich, kiedy to prezydentem RP został kandydat PiS Andrzej Duda. Od tego czasu do dnia wyborów sondaże wskazywały najwyższe poparcie właśnie dla tej partii^[61] (z wyjątkiem sondażu IBRiS z 8 czerwca, kiedy na czele znalazł się nieformalny ruch Pawła Kukiza^[62]).

Uwagi

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Wybory parlamentarne w Polsce w 2015 w serwisie PKW