Wybory parlamentarne w Wenezueli w 2010 roku

Wybory parlamentarne w Wenezueli w 2010 roku – wybory do Zgromadzenia Narodowego Wenezueli przeprowadzone 26 września 2010. Rządząca Zjednoczona Partia Socjalistyczna Wenezueli prezydenta Hugo Cháveza zdobyła większość mandatów w parlamencie, choć nie zdołała zachować większości 2/3 miejsc.

Równocześnie z wyborami do Zgromadzenia Narodowe, odbyły się także wybory do Parlamentu Latynoamerykańskiego.

Organizacja wyborów

Prezydent Hugo Chávez

Zgromadzenie Narodowe Wenezueli składa się ze 165 deputowanych wybieranych na 5-letnią kadencję (110 wybieranych jest w 87 okręgach wyborczych według ordynacji większościowej, 55 z list partyjnych na podstawie ordynacji proporcjonalnej). Dodatkowo w skład parlamentu wchodzi 3 deputowanych reprezentujących ludność autochtoniczną (indiańską). Poprzednie wybory odbyły się 4 grudnia 2005^[1][2].

Uprawnionych do głosowania było ok. 17,5 mln spośród 28,5 mln obywateli^[3]. Wybory odbywały się według nowych zasad, przyjętych w wyniku referendum w 2009, które zniosło m.in. limit maksymalnie dwóch kadencji z rzędu dla deputowanych do parlamentu^[1]. W sumie do udziału w wyborach do 5 czerwca 2010, kiedy upływał termin zgłaszania kandydatów, zarejestrowanych zostało 6456 osób^[2].

Jednocześnie z wyborami do Zgromadzenia Narodowego przeprowadzone zostały również wybory 12 deputowanych do Parlamentu Latynoamerykańskiego, regionalnej organizacji o charakterze integracyjnym. Każde z jego 22 państw członkowskich nominuje 12 krajowych delegatów. W Wenezueli 11 miejsc obsadzanych jest w wyniku głosowania proporcjonalnego w oparciu o listy partyjne, natomiast 1 mandat zarezerwowany jest dla przedstawiciela ludności autochtonicznej^[2].

Partie polityczne i kampania wyborcza

Prezydent Chavez pośród swoich zwolenników

Rządząca Zjednoczona Partia Socjalistyczna Wenezueli (Partido Socialista Unido de Venezuela, PSUV) na czele z prezydentem Hugo Chávezem za swój cel wyborczy wyznaczyła sobie utrzymanie większości 2/3 miejsc w parlamencie, które zdobyła w poprzednich wyborach, wówczas jako Ruch Piątej Republiki. W 2007 Ruch Piątej Republiki w przekształcił się w PSUV. Główne partie opozycyjne, w obawie przed fałszerstwami wyborczymi, zbojkotowały wybory w 2005. W rezultacie nie posiadały swojej reprezentacji w parlamencie, co ułatwiło prezydentowi wprowadzenie w życie własnych projektów politycznych. Przed wyborami parlamentarnymi w 2010 opozycja zjednoczyła się w koalicji Demokratyczna Jedność (Mesa de Unidad Democrática, MUD). Koalicję tworzyło ogółem około 50 partii politycznych, w tym 16 o zasięgu ogólnokrajowym. Do największych partii w sojuszu należały: Akcja Demokratyczna, COPEI, PODEMOS, Nowa Era, Sprawiedliwość Pierwsza, Ruch w Kierunku Socjalizmu, Czerwona Flaga^[1][3].

Zjednoczona Partia Socjalistyczna Wenezueli 2 maja 2010 przeprowadziła prawybory mające na celu wyłonienie jej kandydatów na deputowanych. O wyborze 110 kandydatów decydowało ponad 2,5 mln członków partii (spośród ogólnej liczby 7,3 mln). O nominację ubiegało się 3,5 tys. osób we wszystkich 87 okręgach wyborczych. O obsadzie miejsc na listy partyjne zadecydowało natomiast kierownictwo partii na czele z prezydentem. Na początku czerwca 2010 PSUV wybrała ok. 2,4 tys. partyjnych koordynatorów na czas kampanii wyborczej. Hasło jej kampanii brzmiało "Bitwa Bolivara 200" i nawiązywało do 200. rocznicy ogłoszenia niepodległości przez Wenezuelę^[2]. Kampania wyborcza rozpoczęła się 25 sierpnia 2010, miesiąc przed wyborami. Na jej czas, do 3 października 2010, prezydent Hugo Chavez zawiesił emisję swojego cotygodniowego programu "Alo Presidente"^[4]. PSUV w czasie kampanii wyborczej deklarowała kontynuację polityki prezydenta Chaveza, opierającej się na hasłach "rewolucji boliwariańskiej" i budowy "socjalizmu XXI wieku". Prezydent aktywnie uczestniczył w kampanii, angażując w nią wbrew prawu podległe mu organa państwa. Utrzymanie większości 2/3 głosów w parlamencie miało zapewnić mu możliwość wprowadzania bez żadnych przeszkód dalszych zmian legislacyjnych. Wybory parlamentarne uważane były przed obserwatorów za barometr poparcia dla prezydenta i jego polityki. Sam Chavez uważał je za "wstępną batalię" przed wyborami prezydenckimi w 2012^[5][6].

Partie opozycyjne nie zdecydowały się na ponowny bojkot wyborów, lecz utworzyły szeroką koalicję Demokratyczna Jedność (MUD). 25 kwietnia 2010 koalicja zorganizowała prawybory na kandydatów w wyborach parlamentarnych, w których głosy oddało ponad 300 tys. osób^[2]. W ich wyniku wyłonionych zostało 22 kandydatów w 15 okręgach wyborczych. Pozostali kandydaci wyłonieni zostali na drodze konsensusu^[3]. W czasie kampanii wyborczej opozycja skupiała się na walce z przestępczością, wysoką inflacją oraz problemach materialnych obywateli. Według oficjalnych statystyk, w 2009 w Wenezueli doszło do 14 tys. morderstw, dwa razy więcej niż w chwili dojścia do władzy prezydenta Chaveza w 1999. Inną kwestią podejmowaną przez opozycję były rosnące ceny żywności^[7]. W ciągu dwóch lat poprzedzających wybory Wenezuela zmagała się ze skutkami światowego kryzysu gospodarczego, spadkiem cen ropy naftowej i w konsekwencji zmniejszeniem wpływów budżetowych. Poparcie dla prezydenta Chaveza w przededniu wyborów wynosiło ok. 40-50% i było niższe niż w poprzednich latach^[5]. Demokratyczna Jedność liczyła na głosy obywateli niezadowolonych z polityki prezydenta^[6].

W czasie kampanii wyborczej, jak również po zakończeniu głosowania, opozycja oskarżała władzę o manipulację okręgami wyborczymi, tzw. gerrymandering. Rządzący dokonali bowiem zmian w ordynacji wyborczej i granicach okręgów wyborczych. W rezultacie w niektórych z nich do uzyskania mandatu wystarczyło zdobycie ok. 20 tys. głosów, podczas gdy w innych niezbędnych było ponad 150 tys. Zdaniem opozycji, w konsekwencji do uzyskania 50% miejsc w parlamencie potrzebowała ona 57% wszystkich głosów^[6].

Wyniki wyborów

Zdaniem członków komisji wyborczej głosowanie przebiegło w sposób pokojowy i zorganizowany^[8]. Rządząca PSUV zdobyła 98 mandatów, a opozycyjna MUD 65 mandatów. Dwa mandaty zdobyła partia Ojczyzna dla Wszystkich (Patria Para Todos, PPT)^[9]. W rezultacie Zjednoczona Partia Socjalistyczna Wenezueli utraciła większość 2/3 głosów w parlamencie, potrzebną do uchwalania najważniejszych aktów prawnych oraz wyboru nominacji do Sądu Najwyższego i komisji wyborczej^[10][11]. Frekwencja wyborcza wyniosła 66,45%. W wyborach do Parlamentu Latynoamerykańskiego PSUV i MUD zdobyły po 5 mandatów^[12].

Opozycja początkowo ogłosiła, że w sumie zdobyła większość 52% wszystkich głosów, jednak komisja wyborcza nie potwierdziła tych danych. Rzecznik opozycji wyraził zadowolenie z uzyskanego wyniku. Prezydent Chavez również zadeklarował zwycięstwo wyborcze. Na swej stronie w serwisie internetowym Twitter napisał, że rezultat wyborów stanowi "nowe zwycięstwo dla narodu". Nowo wybrany parlament zbierze się w styczniu 2011^[10][11].

Podział mandatów parlamentarnych po wyborach

• Wyniki wyborów parlamentarnych:

• 

  Stopień poparcia dla PSUV według prowincji

• 

  Stopień poparcia dla MUD według prowincji

• 

  Stopień poparcia dla PPT według prowincji

Przypisy