Wybory parlamentarne we Włoszech w 2008 roku

Wybory parlamentarne we Włoszech w 2008 roku odbyły się w dniach 13 (8:00–22:00) i 14 kwietnia (7:00–15:00). Wraz z nimi przeprowadzane zostały wybory samorządowe w dwóch regionach i szeregu innych jednostek terytorialnych[1]. Były to wybory przedterminowe, przeprowadzone po nieudanym głosowaniu nad wotum zaufania dla centrolewicowego rządu Romano Prodiego. W ich wyniku wybrano członków Izby Deputowanych i Senatu XVI kadencji. Wybory zakończyły się zwycięstwem federacyjnego Ludu Wolności i jego koalicjantów, co skutkowało powołaniem gabinetu Silvia Berlusconiego.

Przemiany polityczne we Włoszech i kryzys polityczny

Wybory parlamentarne w 2006 przy zmienionej ordynacji, likwidującej okręgu jednomandatowe, wygrała wielopartyjna centrolewicowa koalicja Unia, pokonując skupioną wokół rządzącej koalicji Dom Wolności[2]. Lewica dzięki zapisom ordynacji uzyskała stabilną większość w Izbie Deputowanych, natomiast oba bloki dysponowały bardzo zbliżoną liczbą głosów w Senacie XV kadencji. Stanowiąca zaplecze rządu Romano Prodiego Unia skupiała ugrupowania komunistyczne, socjaldemokratyczne, liberalne i chadeckie, łącznie aż 9 wchodzących w jej skład partii było reprezentowanych przez co najmniej 10 parlamentarzystów.

W 2007 po obu stronach doszło do istotnych zmian w układzie partyjnym. Prawica jesienią przeprowadzała akcję antyrządową, w jej trakcie w ciągu trzech dni stronnicy byłego premiera zebrali około 7 milionów podpisów pod petycją ustąpienia premiera i przedterminowych wyborów parlamentarnych[3]. W ramach procesu jednoczenia różnych ugrupowań Forza Italia i Sojusz Narodowy powołały federacyjny Lud Wolności. Również centrolewica przechodziła proces zjednoczeniowy – kilka stronnictw w tym współpracujące od lat w ramach Drzewa Oliwnego partie Demokracja to Wolność i Demokraci Lewicy współtworzyły Partię Demokratyczną. Zakończyły tym samym działalność oba bloki z wyborów w 2006 – zarówno Unia, jak i Dom Wolności.

Rząd Romano Prodiego znalazł się w kryzysie na początku 2008. Ustąpił wówczas z niego minister sprawiedliwości Clemente Mastella, gdy ujawniono, iż razem z żoną znalazł się wśród osób zamieszanych w skandal korupcyjny w publicznej służbie zdrowia w regionie Kampania[4]. Jego chadecka partia Popolari-UDEUR opuściła natomiast koalicję rządową.

Jeszcze w styczniu tego samego roku gabinet nie uzyskał wotum zaufania w Senacie (wynikiem głosów 161 do 156), co doprowadziło do dymisji premiera[5]. 6 lutego 2008 prezydent Włoch Giorgio Napolitano podpisał dekret o rozwiązaniu obu izb parlamentu. Dekret o przedterminowych wyborach zakończył trwający przez dwa tygodnie kryzys polityczny[6].

Ordynacja wyborcza

Większość spośród 630 posłów do Izby Deputowanych została wybrana w wielomandatowych okręgach wyborczych odpowiadających regionowi lub jego części, 1 poseł został wybrany w okręgu wyborczym utworzonym w regionie Dolina Aosty, a 12 w czterech większościowych okręgach dla Włochów mieszkających poza granicami kraju. Ordynacja do Senatu przewidywała wybór większości spośród 315 senatorów w wielomandatowych okręgach wyborczych utworzonych w 18 regionach. 7 senatorów wybrano w okręgach jednomandatowych w Trydencie-Górnej Adydze, 1 w Dolinie Aosty, a 6 w czterech większościowych okręgach dla Włochów mieszkających poza granicami kraju. W przypadku wyborów proporcjonalnych obowiązywały progi wyborcze.

Kampania wyborcza

Centroprawica skupiła się wokół byłego premiera Silvia Berlusconiego z Forza Italia i jego wieloletniego sojusznika Gianfranca Finiego z Sojuszu Narodowego. Obie te partie stały się głównymi uczestnikami Ludu Wolności. Poza nimi PdL zasiliła grupa średnich i małych ugrupowań, wśród nich Chrześcijańska Demokracja dla Autonomii, Nowa Włoska Partia Socjalistyczna, Liberalni Demokraci, Liberalni Reformatorzy, Włoska Partia Republikańska, Akcja Socjalna, Partia Emerytów, Liberalni Ludowcy i Włosi w Świecie. Umowy o blokowaniu list z PdL podpisały natomiast Liga Północna i Ruch dla Autonomii, startujące odpowiednio w północnych i południowych regionach. 5 marca 2008 Silvio Berlusconi, wystawiony jako kandydat na premiera, ogłosił, że startuje po raz ostatni[7].

Partia Demokratyczna zawiązała blok wyborczy z Włochami Wartości Antonio Di Pietro. Z kolei na listach PD znaleźli się przedstawiciele zachowującego pewną autonomię Europejskiego Ruchu Republikańskiego i Włoskich Radykałów minister Emmy Bonino. Liderem koalicji został przywódca demokratów Walter Veltroni. Urzędujący premier Romano Prodi zapowiedział zakończenie kariery politycznej[8] i nie kandydował do parlamentu.

Dotychczasowi sojusznicy centroprawicy, Unia Chrześcijańskich Demokratów i Centrum, zawiązali tym razem własną koalicję wyborczą pod nazwą Unia Centrum, współtworzoną też przez Białą Różę i parę mniejszych ugrupowań chadeckich.

Lewicowe partie wchodzące w skład dawnej Unii, tj. Odrodzenie Komunistyczne, Partia Komunistów Włoskich, Demokratyczna Lewica i Federacja Zielonych, powołały blok Lewica-Tęcza.

Odrębne listy wystawiły też Prawica wspólnie z Trójkolorowym Płomieniem oraz nowo powstała Partia Socjalistyczna. W wyborach nie wystartowały Popolari-UDEUR i PSDI.

Sondaże z drugiej połowy marca 2008 przewidywały uzyskanie przez koalicję PdL-LN-MpA 43,3–46% głosów, PD–IdV 35,5–39,1% głosów, Lewicę-Tęczę 6,0–7,8% głosów, UdC 5,1–7,7% głosów, Prawicę 2,0–4,0% głosów, PS 0,7–2,3% głosów. Sondaże z ostatnich dni kampanii dawały 5–8% przewagi Ludowi Wolności i jego sojusznikom w 630-osobowej Izbie Deputowanych, przewidując zarazem równowagę w przyszłym 315-osobowym Senacie[9].

Wyniki do Izby Deputowanych

Wyniki w regionach Włoch

Kandydat na premieraLista wyborczaGłosy%Miejsca
Silvio BerlusconiLud Wolności13 629 46437,388272
Liga Północna3 024 5438,29760
Ruch dla Autonomii410 4991,1268
Walter VeltroniPartia Demokratyczna12 095 30633,174211
Włochy Wartości1 594 0244,37128
Pier Ferdinando CasiniUnia Centrum2 050 2295,62436
Fausto BertinottiLewica-Tęcza1 124 2983,084
Daniela SantanchèPrawica-Trójkolorowy Płomień884 9612,428
Enrico BoselliPartia Socjalistyczna355 4950,975
Marco FerrandoKomunistyczna Partia Pracujących208 2960,571
Flavia D'AngeliKrytyczna Lewica168 9160,459
Siegfried BruggerSVP147 7180,4052
Giuliano FerraraAssociazione difesa della vita Aborto? No grazie135 5350,371
Stefano MontanariPer il Bene Comune119 5690,327
Roberto FioreForza Nuova109 6990,298
Stefano De LucaWłoska Partia Liberalna104 0530,284
Bruno De VitaUnia Demokratyczna na rzecz Konsumentów91 1060,25
Renzo RabellinoNo Euro66 8350,183
Giorgio VidoLiga Veneta Repubblica31 3530,086
Die Freiheitlichen28 3400,077
Sergio RiboldiMovimento Europeo Diversabili Associati16 4830,045
Giacomo SannaPartito Sardo d'Azione14 8600,04
Eva RossiLega per l'Autonomia Alleanza Lombarda Lega Pensionati13 9920,038
Andreas PoderUnia na rzecz Południowego Tyrolu12 9810,035
Bustianu CumpostuSardigna Natzione71760,019
Gianfranco VestutoLega Sud43990,011
Carlo CoviL'intesa Veneta23880,006
Fabiana StefanoniPartia Alternatywy Komunistycznej19930,005
Luigi FerranteIl Loto17970 004
Antonio PiarulliMovimento Politico Pensiero Azione9460,002
Razem36 457 254100617
Wygrane w regionach

Dolina Aosty

Lista wyborczaGłosy%Miejsca
Autonomia Wolność Demokracja29 31139,121
Vallée d'Aoste Autonomie Progrès Fédéralisme28 34937,84
Lud Wolności13 87718,52
Liga Północna23223,10
Akcja Socjalna10661,42
Razem74 9251001

Zagranica

Lista wyborczaMiejsca
Partia Demokratyczna6
Lud Wolności4
Ruch Stowarzyszeniowy Włochów Zagranicą2
Razem12

Senat

Wyniki w regionach Włoch

Lista wyborczaGłosy%Miejsca
Lud Wolności12 510 30638,174141
Liga Północna2 642 1678,06225
Ruch dla Autonomii355 0761,0832
Partia Demokratyczna11 042 32533,695116
Włochy Wartości1 414 1184,31514
Unia Centrum1 866 2945,6943
Lewica-Tęcza1 053 1543,213
Prawica-Trójkolorowy Płomień687 2112,096
Partia Socjalistyczna284 4280,867
Komunistyczna Partia Pracujących180 4540,55
Krytyczna Lewica136 3960,416
Per il Bene Comune105 9370,323
Włoska Partia Liberalna100 7210,307
Nowa Siła85 6300,261
Unia Demokratyczna na rzecz Konsumentów77 7250,237
No Euro49 4760,15
Liga Veneta Repubblica47 6770,145
Lega per l'Autonomia Alleanza Lombarda Lega Pensionati45 6220,139
Movimento Europeo Diversabili Associati20 0290,061
Partito Sardo d'Azione15 2920,046
Popolari Uniti12 3880,037
Włoska Partia Komunistyczna Marksistowsko-Leninowska80780,024
Lega Sud71190,021
Sardigna Natzione69660,021
Fronte Indipendentista Lombardia52490,016
L'intesa Veneta42750,013
Partito del Sud – Alleanza Meridionale37360,011
Sud Libero17760,005
Movimento Politico Pensiero Azione16020,004
Razem301

Dolina Aosty

Lista wyborczaGłosy%Miejsca
Vallée d'Aoste29 18641,391
Autonomia Wolność Demokracja26 37537,4
Lud Wolności12 16617,25
Liga Północna20812,95
Akcja Socjalna7121,01
Razem70 5201001

Trydent-Górna Adyga

Lista wyborczaGłosy%Miejsca
Lud Wolności (w tym Liga Północna)156 31828,1933[10]
SVP-IplA153 96527,7692
SVP98 94717,8452
Lewica-Tęcza39 9817,210
Unia Centrum32 5485,870
Die Freiheitlichen24 7704,467
Partia Demokratyczna19 2523,471
Prawica-Trójkolorowy Płomień16 4742,971
Unia na rzecz Południowego Tyrolu11 8202,131
Partia Socjalistyczna3740,067
Razem554 4497

Zagranica

Lista wyborczaMiejsca
Lud Wolności3
Partia Demokratyczna2
Ruch Stowarzyszeniowy Włochów Zagranicą1
Razem6

Łączny podział mandatów

KoalicjaLista wyborczaIzba DeputowanychSenat
PdL – LN – MpALud Wolności276147
Liga Północna6025
Ruch dla Autonomii82
Koalicja razem344174
PD – IdVPartia Demokratyczna217118
Włochy Wartości2914
SVP-IplA2
Autonomia Wolność Demokracja10
Koalicja razem247134
Unia Centrum363
SVP22
Ruch Stowarzyszeniowy Włochów Zagranicą11
Vallée d'Aoste01
Razem630315

Przypisy

  1. Rozpoczęło się dwudniowe głosowanie. rp.pl, 13 kwietnia 2008. [dostęp 2010-11-13].
  2. Elezioni Politiche 2006. la Repubblica.it. [dostęp 2010-11-12]. (wł.).
  3. Berlusconi rozwiązuje Forza Italia. wprost.pl, 18 listopada 2007. [dostęp 2010-11-13].
  4. Włochy: 300 tys. euro odprawy dla byłego ministra. gazeta.pl, 26 marca 2008. [dostęp 2010-11-13].
  5. Prodi resigns after losing Senate vote. jpost.com, 25 stycznia 2008. [dostęp 2010-11-13]. (ang.).
  6. Przedterminowe wybory we Włoszech 13–14 kwietnia. gazeta.pl, 6 lutego 2008. [dostęp 2010-11-13].
  7. Berlusconi kandyduje po raz ostatni i pewny jest zwycięstwa. rp.pl, 5 marca 2008. [dostęp 2010-11-13].
  8. Romano Prodi skończył z polityką. rp.pl, 9 marca 2008. [dostęp 2010-11-13].
  9. Kampania bez większych emocji. rp.pl, 11 kwietnia 2008. [dostęp 2010-11-13].
  10. Jeden z trzech mandatów Ludu Wolności w Trydencie-Górnej Adydze przypadł kandydatowi Ligi Północnej.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Elezioni Camera 2008 Province Liste 2.png
Autor: Lochness z włoskiej Wikipedii, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Party plurality in each province, 19922008