Wybory parlamentarne we Włoszech w 2008 roku

Wybory parlamentarne we Włoszech w 2008 roku odbyły się w dniach 13 (8:00–22:00) i 14 kwietnia (7:00–15:00). Wraz z nimi przeprowadzane zostały wybory samorządowe w dwóch regionach i szeregu innych jednostek terytorialnych^[1]. Były to wybory przedterminowe, przeprowadzone po nieudanym głosowaniu nad wotum zaufania dla centrolewicowego rządu Romano Prodiego. W ich wyniku wybrano członków Izby Deputowanych i Senatu XVI kadencji. Wybory zakończyły się zwycięstwem federacyjnego Ludu Wolności i jego koalicjantów, co skutkowało powołaniem gabinetu Silvia Berlusconiego.

Przemiany polityczne we Włoszech i kryzys polityczny

Wybory parlamentarne w 2006 przy zmienionej ordynacji, likwidującej okręgu jednomandatowe, wygrała wielopartyjna centrolewicowa koalicja Unia, pokonując skupioną wokół rządzącej koalicji Dom Wolności^[2]. Lewica dzięki zapisom ordynacji uzyskała stabilną większość w Izbie Deputowanych, natomiast oba bloki dysponowały bardzo zbliżoną liczbą głosów w Senacie XV kadencji. Stanowiąca zaplecze rządu Romano Prodiego Unia skupiała ugrupowania komunistyczne, socjaldemokratyczne, liberalne i chadeckie, łącznie aż 9 wchodzących w jej skład partii było reprezentowanych przez co najmniej 10 parlamentarzystów.

W 2007 po obu stronach doszło do istotnych zmian w układzie partyjnym. Prawica jesienią przeprowadzała akcję antyrządową, w jej trakcie w ciągu trzech dni stronnicy byłego premiera zebrali około 7 milionów podpisów pod petycją ustąpienia premiera i przedterminowych wyborów parlamentarnych^[3]. W ramach procesu jednoczenia różnych ugrupowań Forza Italia i Sojusz Narodowy powołały federacyjny Lud Wolności. Również centrolewica przechodziła proces zjednoczeniowy – kilka stronnictw w tym współpracujące od lat w ramach Drzewa Oliwnego partie Demokracja to Wolność i Demokraci Lewicy współtworzyły Partię Demokratyczną. Zakończyły tym samym działalność oba bloki z wyborów w 2006 – zarówno Unia, jak i Dom Wolności.

Rząd Romano Prodiego znalazł się w kryzysie na początku 2008. Ustąpił wówczas z niego minister sprawiedliwości Clemente Mastella, gdy ujawniono, iż razem z żoną znalazł się wśród osób zamieszanych w skandal korupcyjny w publicznej służbie zdrowia w regionie Kampania^[4]. Jego chadecka partia Popolari-UDEUR opuściła natomiast koalicję rządową.

Jeszcze w styczniu tego samego roku gabinet nie uzyskał wotum zaufania w Senacie (wynikiem głosów 161 do 156), co doprowadziło do dymisji premiera^[5]. 6 lutego 2008 prezydent Włoch Giorgio Napolitano podpisał dekret o rozwiązaniu obu izb parlamentu. Dekret o przedterminowych wyborach zakończył trwający przez dwa tygodnie kryzys polityczny^[6].

Ordynacja wyborcza

Większość spośród 630 posłów do Izby Deputowanych została wybrana w wielomandatowych okręgach wyborczych odpowiadających regionowi lub jego części, 1 poseł został wybrany w okręgu wyborczym utworzonym w regionie Dolina Aosty, a 12 w czterech większościowych okręgach dla Włochów mieszkających poza granicami kraju. Ordynacja do Senatu przewidywała wybór większości spośród 315 senatorów w wielomandatowych okręgach wyborczych utworzonych w 18 regionach. 7 senatorów wybrano w okręgach jednomandatowych w Trydencie-Górnej Adydze, 1 w Dolinie Aosty, a 6 w czterech większościowych okręgach dla Włochów mieszkających poza granicami kraju. W przypadku wyborów proporcjonalnych obowiązywały progi wyborcze.

Kampania wyborcza

Centroprawica skupiła się wokół byłego premiera Silvia Berlusconiego z Forza Italia i jego wieloletniego sojusznika Gianfranca Finiego z Sojuszu Narodowego. Obie te partie stały się głównymi uczestnikami Ludu Wolności. Poza nimi PdL zasiliła grupa średnich i małych ugrupowań, wśród nich Chrześcijańska Demokracja dla Autonomii, Nowa Włoska Partia Socjalistyczna, Liberalni Demokraci, Liberalni Reformatorzy, Włoska Partia Republikańska, Akcja Socjalna, Partia Emerytów, Liberalni Ludowcy i Włosi w Świecie. Umowy o blokowaniu list z PdL podpisały natomiast Liga Północna i Ruch dla Autonomii, startujące odpowiednio w północnych i południowych regionach. 5 marca 2008 Silvio Berlusconi, wystawiony jako kandydat na premiera, ogłosił, że startuje po raz ostatni^[7].

Partia Demokratyczna zawiązała blok wyborczy z Włochami Wartości Antonio Di Pietro. Z kolei na listach PD znaleźli się przedstawiciele zachowującego pewną autonomię Europejskiego Ruchu Republikańskiego i Włoskich Radykałów minister Emmy Bonino. Liderem koalicji został przywódca demokratów Walter Veltroni. Urzędujący premier Romano Prodi zapowiedział zakończenie kariery politycznej^[8] i nie kandydował do parlamentu.

Dotychczasowi sojusznicy centroprawicy, Unia Chrześcijańskich Demokratów i Centrum, zawiązali tym razem własną koalicję wyborczą pod nazwą Unia Centrum, współtworzoną też przez Białą Różę i parę mniejszych ugrupowań chadeckich.

Lewicowe partie wchodzące w skład dawnej Unii, tj. Odrodzenie Komunistyczne, Partia Komunistów Włoskich, Demokratyczna Lewica i Federacja Zielonych, powołały blok Lewica-Tęcza.

Odrębne listy wystawiły też Prawica wspólnie z Trójkolorowym Płomieniem oraz nowo powstała Partia Socjalistyczna. W wyborach nie wystartowały Popolari-UDEUR i PSDI.

Sondaże z drugiej połowy marca 2008 przewidywały uzyskanie przez koalicję PdL-LN-MpA 43,3–46% głosów, PD–IdV 35,5–39,1% głosów, Lewicę-Tęczę 6,0–7,8% głosów, UdC 5,1–7,7% głosów, Prawicę 2,0–4,0% głosów, PS 0,7–2,3% głosów. Sondaże z ostatnich dni kampanii dawały 5–8% przewagi Ludowi Wolności i jego sojusznikom w 630-osobowej Izbie Deputowanych, przewidując zarazem równowagę w przyszłym 315-osobowym Senacie^[9].

Wyniki do Izby Deputowanych

Wyniki w regionach Włoch

Wygrane w regionach

Dolina Aosty

Zagranica

Senat

Wyniki w regionach Włoch

Dolina Aosty

Trydent-Górna Adyga

Zagranica

Łączny podział mandatów

Przypisy

Bibliografia

• Archivio Storico Delle Elezioni. interno.it. [dostęp 2013-01-13]. (wł.).