Wybory powszechne w Urugwaju w 2009 roku

Urugwaj
Herb Urugwaju
Ten artykuł jest częścią serii:
Ustrój i polityka
Urugwaju

Wikiprojekt Polityka

Wybory prezydenckie i parlamentarne w Urugwaju w 2009 roku - podwójne wybory, prezydenckie oraz do Zgromadzenia Powszechnego - parlamentu Urugwaju, przeprowadzone 25 października i 29 listopada 2009. Równolegle z I turą wyborów odbyło się także referendum, w którym wyborcy opowiedzieli się przeciw proponowanym zmianom.

W wyborach parlamentarnych większość miejsc w obu izbach zdobyła rządząca centrolewicowa koalicja Szeroki Front. W I turze wyborów prezydenckich zwyciężył jej kandydat, José Mujica, który uzyskał 48% głosów poparcia, przed kandydatem konserwatywnej Partii Narodowej, Luisem Alberto Lacalle, który zdobył 28,9% głosów. 29 listopada 2009, w II turze wyborów prezydenckich, Mujica pokonał Lacalle stosunkiem głosów 52,6% do 43,3%.

Prawybory

Kampania na ulicach Montevideo przed prawyborami, czerwiec 2009.

Scena polityczna Urugwaju przez dekady była zdominowana przez dwa powstałe w XIX wieku ugrupowania: liberalną Partię Colorado oraz konserwatywną Partię Narodową, które wymieniały się między sobą władzą. Dopiero po wyborach z października 2004 prezydentem kraju została wybrana po raz pierwszy osoba pochodząca spoza tych sił politycznych. Tabaré Vázquez z centrolewicowej koalicji Szeroki Front wygrał wówczas wybory już w pierwszej turze, zdobywając ponad 50% głosów poparcia. Prezydent w Urugwaju wybierany jest na 5-letnią kadencję, jeśli żaden z kandydatów nie uzyska ponad połowy głosów, organizowana jest druga tura głosowania. Udział w wyborach jest obowiązkowy[1].

28 czerwca 2009 cztery główne partie: Szeroki Front (FA, Frente Amplio), Partia Narodowa (PN, Partido Nacional), Partia Colorado (PC, Partido Colorado) oraz Partia Niepodległościowa (PI, Partido Independiente) przeprowadziły ogólnokrajowe prawybory mające na celu wyłonienie ich kandydatów w wyborach prezydenckich. Udział w prawyborach, w przeciwieństwie do wyborów, nie był obowiązkowy. Spośród 2,6 mln zarejestrowanych wyborców, udział w nich wzięło 1,16 mln osób (44,8%). Najwięcej głosów oddano na kandydatów Partii Narodowej - 46,0% (491 862), następnie na kandydatów Szerokiego Frontu - 41,2% (441 043), a na trzecim miejscu na kandydatów Partii Colorado - 12,0% (128 523)[2]. Rezultat prawyborów[3]:

W lipcu 2009 zwycięzcy prawyborów wskazali swoich kandydatów na stanowisko wiceprezydenta. José Mujica z FA i Luis Alberto Lacalle z PN wybrali swoich rywali z prawyborów, odpowiednio Danilo Astoriego i Jorge Larrañagę. Natomiast kandydatem PC został były piłkarz i trener Hugo de León[1].

Sondaże przedwyborcze

Sondaże przed I turą wyborów

Sondaże na przestrzeni kilku miesięcy przed wyborami wskazywały na około 10-procentową przewagę koalicji Szerokiego Frontu nad Partią Narodową. Na trzecim miejscu plasowała się Partia Colorado.

Ośrodek badawczyData sondażuJosé MujicaLuis Alberto LacallePedro BordaberryPablo MieresNiezdecydowani
Factum[4]17-18 października 200946,0% Blue Arrow Up Darker.png29,0% Equals.svg13,0% Blue Arrow Up Darker.png3,0% Equals.svg9,0% Red Arrow Down.svg
Cifra[5]16-18 października 2009
49,0% Blue Arrow Up Darker.png32,0% Blue Arrow Up Darker.png14,0% Blue Arrow Up Darker.png2,5% Blue Arrow Up Darker.png2,5% Red Arrow Down.svg
Grupo Radar[6]10-18 października 2009
48,0% Blue Arrow Up Darker.png31,3% Red Arrow Down.svg14,9% Blue Arrow Up Darker.png3,4% Blue Arrow Up Darker.png2,5% Red Arrow Down.svg
Interconsult[7]2-5 października 200944,0% Red Arrow Down.svg31,0% Red Arrow Down.svg12,0% Blue Arrow Up Darker.png3,0% Blue Arrow Up Darker.png10,0% Equals.svg
Factum[8]październik 200944,0% Equals.svg29,0% Red Arrow Down.svg11,0% Equals.svg3,0% Blue Arrow Up Darker.png13,0% Blue Arrow Up Darker.png
Cifra[9]26-28 września 200945,0% Equals.svg31,0% Red Arrow Down.svg12,0% Blue Arrow Up Darker.png2,0% Equals.svg10,0% Red Arrow Down.svg
Equipos Mori[10]18-24 września 200944,0% Red Arrow Down.svg30,0% Red Arrow Down.svg10,0% Blue Arrow Up Darker.png2,0% Red Arrow Down.svg14,0% Blue Arrow Up Darker.png
Factum[11]wrzesień 200944,0% Red Arrow Down.svg32,0% Red Arrow Down.svg11,0% Blue Arrow Up Darker.png2,0% Equals.svg11,0% Blue Arrow Up Darker.png
Grupo Radar[12]12-20 września 200945,0% Red Arrow Down.svg32,0% Blue Arrow Up Darker.png11,0% Blue Arrow Up Darker.png3,0% Blue Arrow Up Darker.png9,0% Red Arrow Down.svg
Interconsult[13]12-14 września 200945,0% Blue Arrow Up Darker.png32,0% Red Arrow Down.svg11,0% Blue Arrow Up Darker.png2,0% Equals.svg10,0% Blue Arrow Up Darker.png
Cifra[14]29 sierpnia-1 września 200945,0% Blue Arrow Up Darker.png32,0% Red Arrow Down.svg10,0% Equals.svg2,0% Equals.svg11,0% Blue Arrow Up Darker.png
Factum[15]22-30 sierpnia 200946,0% Blue Arrow Up Darker.png34,0% Red Arrow Down.svg10,0% Blue Arrow Up Darker.png2,0% Blue Arrow Up Darker.png8,0% Blue Arrow Up Darker.png
Equipos Mori[16]19-26 sierpnia 200945,0% Blue Arrow Up Darker.png34,0% Equals.svg9,0% Red Arrow Down.svg3,0% Blue Arrow Up Darker.png9,0% Red Arrow Down.svg
Interconsult[17]15-17 sierpnia 200944,0% Blue Arrow Up Darker.png35,0% Red Arrow Down.svg10,0% Equals.svg2,0% Equals.svg9,0% Red Arrow Down.svg
Cifra[18]25-29 lipca 200944,0% Blue Arrow Up Darker.png36,0% Red Arrow Down.svg10,0% Blue Arrow Up Darker.png2,0% Blue Arrow Up Darker.png8,0% Red Arrow Down.svg
Factum[19]24-29 lipca 200945,0% Red Arrow Down.svg38,0% Blue Arrow Up Darker.png9,0% Blue Arrow Up Darker.png1,0% Red Arrow Down.svg6,0% Blue Arrow Up Darker.png
Equipos Mori[20]23-30 lipca 200944,0% Equals.svg34,0% Equals.svg11,0% Blue Arrow Up Darker.png1,0% Equals.svg10,0% Red Arrow Down.svg
Interconsult[21]10-12 lipca 200942,0% Red Arrow Down.svg36,0% Blue Arrow Up Darker.png10,0% Blue Arrow Up Darker.png2,0% Blue Arrow Up Darker.png10,0% Red Arrow Down.svg

Sondaże przed II turą wyborów

Sondaże przedwyborcze, przeprowadzane przed II turą wyborów prezydenckich w pierwszych trzech tygodniach listopada 2009, wskazywały na przewagę José Mujicy nad Luisem Alberto Lacalle rzędu od 6% do 10%.

Ośrodek badawczyData sondażuSzeroki Front (FA)Partia Narodowa (PN)Niezdecydowani/N.N.
Cifra[22]21-22 listopada 2009José Mujica49,7%41,7%Luis Alberto Lacalle8,6%
Factum[23]21-22 listopada 2009José Mujica50,0%41,0%Luis Alberto Lacalle9,0%
Equipos Mori[24]19-22 listopada 2009José Mujica50,0%41,0%Luis Alberto Lacalle9,0%
Interconsult[25]19-22 listopada 2009José Mujica49,6%42,1%Luis Alberto Lacalle8,3%
Interconsult[26]14-16 listopada 2009José Mujica48,0%42,0%Luis Alberto Lacalle10,0%
Factum[27]14-15 listopada 2009José Mujica50,0%40,0%Luis Alberto Lacalle10,0%
Equipos Mori[28]11-12 listopada 2009José Mujica50,0%42,0%Luis Alberto Lacalle8,0%
Cifra[29]7-9 listopada 2009José Mujica49,0%40,0%Luis Alberto Lacalle11,0%
Factum[30]7-8 listopada 2009José Mujica49,0%40,0%Luis Alberto Lacalle11,0%
Interconsult[31]31 października- 2 listopada 2009José Mujica47,0%40,0%Luis Alberto Lacalle13,0%
Equipos Mori[32]30 października- 3 listopada 2009José Mujica50,0%42,0%Luis Alberto Lacalle8,0%
Factum[33]30 października- 1 listopada 2009José Mujica49,0%42,0%Luis Alberto Lacalle9,0%

Wybory prezydenckie

Od lewej: Luis Alberto Lacalle oraz José Mujica.

Do udziału w wyborach uprawnionych było 2,6 mln obywateli. Głównym faworytem był kandydat rządzącego Szerokiego Frontu, José Mujica. W czasie kampanii wyborczej zapowiedział kontynuowanie polityki lewicowego rządu prezydenta Vázqueza, który doprowadził do zmniejszenia bezrobocia w kraju o połowę oraz poszerzył prawa mniejszości (m.in. zezwolił parom homoseksualnym na zawieranie związków cywilnych oraz adopcję dzieci). Jego główny konkurent z konserwatywnej Partii Narodowej, Luis Alberto Lacalle, zobowiązał się do zniesienia wprowadzonego przez prezydenta Vázqueza podatku dochodowego, zmniejszenia liczebności gabinetu oraz przeprowadzenia prywatyzacji przedsiębiorstw[34][35].

I turę głosowania z 25 października 2009, z wynikiem 48%, wygrał Mujica. Ponieważ nie zdobył jednak większości co najmniej 50% głosów, 29 listopada 2009 zmierzył się w II turze wyborów z Luisem Alberto Lacalle, który zajął drugie miejsce, zdobywając 29,1% głosów[36].

  • Wyniki I tury wyborów prezydenckich
Kandydat - Partia politycznaLiczba głosów%
José Mujica (Szeroki Front)1 105 26247,96%
Luis Alberto Lacalle (Partia Narodowa)669 94229,07%
Pedro Bordaberry (Partia Colorado)392 30717,02%
Pablo Mieres (Partia Niepodległościowa)57 3602,49%
Raúl Rodríguez da Silva (Asamblea Popular)15 4280,67%
Głosy nieważne64 3872,8%
Razem2 304 686 (89,91%)100%
Źródło:[36]

II turę głosowania z 29 listopada 2009, a tym samym całe wybory prezydenckie, wygrał kandydat Szerokiego Frontu, José Mujica, z wynikiem 52,6% głosów poparcia. Luis Alberto Lacalle z Partii Narodowej zajął drugie miejsce, zdobywając 43,3% głosów[37][38].

  • Wyniki II tury wyborów prezydenckich
Kandydat - Partia politycznaLiczba głosów%
José Mujica (Szeroki Front)1 183 50352,6%
Luis Alberto Lacalle (Partia Narodowa)974 85743,3%
Głosy nieważne91 6614,1%
Razem2 250 021 (89,13%)100%
Źródło:[37][39]

Referendum

Broszura wyborcza nawołująca do głosowania na "tak" w referendum.

25 października 2009, razem z wyborami, w Urugwaju odbyły się dwa referenda. Ich przedmiotem było:

  • wyrażenie zgody na głosowanie pocztowe dla obywateli Urugwaju mieszkających poza granicami kraju.
  • wyrażenie zgody na zniesienie prawa o amnestii, które uniemożliwia postawienie przed sądem wojskowym osób podejrzewanych o łamanie praw człowieka w czasie dyktatury wojskowej w latach 1973-1985[2].

Żadna z proponowanych zmian nie uzyskała akceptacji wyborców (wymagana była większość co najmniej 50% głosów za). Za pierwszą z nich zagłosowało 36,93% wyborców, natomiast za drugą 47,36%[36][40][41].

Wybory parlamentarne

W wyborach parlamentarnych wybieranych było 99 deputowanych do Izby Reprezentantów oraz 30 członków Senatu. Minimalną większość mandatów w obu izbach zdobył rządzący Szeroki Front.

Partia politycznaIzba ReprezentantówSenat
Liczba głosów%+/–Liczba mandatów+/–Liczba mandatów+/–
Szeroki Front (FA)1 093 86947,49%50-216-1
Partia Narodowa (PN)657 32728,54%30-69-2
Partia Colorado (PC)383 91216,67%17+75+2
Partia Niepodległościowa (PI)56 1562,44%2-100
Asamblea Popular (AP)15 1660,66%0000
Razem2 303 336 (89,86%)100%-99-30-1
Źródło:[42][43][36]

Przypisy

  1. a b Progressive Encounter seeks second victory. Angus Reid Global Monitor. [dostęp 2009-10-14]. (ang.).
  2. a b Uruguay’s primary election results stun the ruling coalition. MercoPress, 2 lipca 2009. [dostęp 2009-10-14]. (ang.).
  3. Sin sorpresas concluyó el escrutinio. larepublica.com, 9 lipca 2009. [dostęp 2009-10-14]. (hiszp.).
  4. El FA araña triunfo en primera vuelta.
  5. Las elecciónes del 25 de octubre.. [dostęp 2009-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-23)].
  6. La última encuesta de Radar. A la urna, a las dos y a las tres.
  7. Habrá balotage entre Mujica y Lacalle.. [dostęp 2009-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-06)].
  8. Factum: Partido Nacional vuelve a caer y el FA se mantiene estable.
  9. Intención de voto en octubre de 2009.. [dostęp 2009-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-07)].
  10. A un mes de la elección crecen fuertemente los indecisos.
  11. FA mantiene 12 puntos de ventaja sobre el PN.
  12. Encuesta nacional de Grupo RADAR sobre intención de voto.
  13. El FA continúa creciendo (45%), mientras que el P. Nacional cae 3 puntos y colorados llegan al 11%.. [dostęp 2009-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-03)].
  14. Intención de voto en octubre de 2009.. [dostęp 2009-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-15)].
  15. El Frente Amplio llega a 46% e iguala a toda la oposición junta.
  16. Intención de voto hacia octubre.
  17. El FA se recupera, llegando al 44%.. [dostęp 2009-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-25)].
  18. Intención de voto en octubre 2009.. [dostęp 2009-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-09)].
  19. Factum Digital | Uruguay, www.factum.edu.uy [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2013-04-04] (hiszp.).
  20. Intención de voto por partido para octubre.
  21. FA cae 2 puntos; el Partido Colorado crece
  22. LAS ELECCIONES DEL DOMINGO 29 DE NOVIEMBRE DE 2009. CIFRA. [dostęp 2009-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-30)]. (hiszp.).
  23. Las encuestadoras coinciden en que Mujica será el ganador. Espectador.com, 25 listopada 2009. [dostęp 2009-11-30]. (hiszp.).
  24. Mujica favorito para ganar la presidencia: 50,9% contra 43,7% de Lacalle. Equipos Portal. [dostęp 2009-11-30]. (hiszp.).
  25. Resultados de la última encuesta Interconsult arrojan que Mujica será el próximo presidente. Utimas Noticias. [dostęp 2009-11-30]. (hiszp.).
  26. Blancos acortan ventaja. El otro repechaje. Montevideo Comm, 19 listopada 2009. [dostęp 2009-11-30]. (hiszp.).
  27. Factum: FA aumenta a 10% su ventaja frente al PN. Espectador.com, 19 listopada 2009. [dostęp 2009-11-30]. (hiszp.).
  28. Encuesta de Equipos Mori. La llama que llama al elector. Montevideo Comm, 17 listopada 2009. [dostęp 2009-11-30]. (hiszp.).
  29. La intención de voto en el balotaje. CIFRA. [dostęp 2009-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-22)]. (hiszp.).
  30. La segunda fotografía de las preferencias de los uruguayos hacia la segunda vuelta. factum.edu.uy, 13 listopada 2009. [dostęp 2009-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-20)]. (hiszp.).
  31. Interconsult: Mujica 47%, Lacalle 40%. El Pais. [dostęp 2009-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-22)]. (hiszp.).
  32. Noticias MUJICA ARRANCA CON VENTAJA: 50% A 42%. Equipos Portal. [dostęp 2009-11-30]. (hiszp.).
  33. La primera fotografía de las preferencias de los uruguayos hacia el balotaje. factum.edu.uy, 6 listopada 2009. [dostęp 2009-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-15)]. (hiszp.).
  34. Uruguay set for run-off election. BBC News, 26 października 2009. [dostęp 2009-10-27]. (ang.).
  35. November run-off scheduled despite wide Mujica lead. France24, 26 października 2009. [dostęp 2009-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-26)]. (ang.).
  36. a b c d Elecciones Nacionales - Por Lema - Todo el país. Corte Electoral Republica Oriental del Uruguay. [dostęp 2009-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-15)].
  37. a b Finalizó el escrutinio primario; faltan votos observados. El Pais, 30 listopada 2009. [dostęp 2009-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-03)]. (hiszp.).
  38. Ex-guerrilla fighter Mujica to rule Uruguay. Reuters, 30 listopada 2009. [dostęp 2009-11-30]. (ang.).
  39. Escrutinio final otorga a Mujica el 52.6% y a Lacalle el 43.3% de los votos. Informador.com, 30 listopada 2009. [dostęp 2009-12-01]. (hiszp.).
  40. Sigue vigente la impunidad. Pagina/12, 26 października 2009. [dostęp 2009-10-27]. (hiszp.).
  41. Ningún Plebiscito alcanzó mayoría. El Pais, 26 października 2009. [dostęp 2009-10-27]. (hiszp.).
  42. Los senadores electos. Espectador.com, 26 października 2009. [dostęp 2009-10-27]. (hiszp.).
  43. FA con el control del Senado; banca de Diputados indefinida. El Pais. [dostęp 2009-10-27]. (hiszp.).


Media użyte na tej stronie

Blue Arrow Up Darker.png
Up arrow blue colored.
2009 Uruguayan primary elections - Campaign on the Montevidean rambla 1.jpg
Autor: NaBUru38, Licencja: CC BY-SA 3.0
Electoral campaign in the Montevidean rambla eight days before the 2009 Uruguayan primary election. Propaganda of the Colorado Party on display, supporting the candidacy of Luis Hierro López.
Referendums de octubre de 2009 en Uruguay.jpg
Papeletas del "Si" a los referendums por la anulación de la Ley de Caducidad y la habilitación del Voto Epistolar a realizarse en octubre de 2009 en Uruguay.