Wybory prezydenckie na Ukrainie w 2019 roku

Ukraina Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Ukrainy Ustrój polityczny Ustrój polityczny Ukrainy Konstytucja Konstytucja Ukrainy Władza ustawodawcza Rada Najwyższa Przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy Władza wykonawcza Prezydent (Lista) Premier Rząd Władza sądownicza Wymiar sprawiedliwości Sąd Konstytucyjny Sąd Najwyższy Prokuratura Generalna Ukrainy Kontrola państwowa Izba Obrachunkowa Ukrainy Narodowe Biuro Antykorupcyjne Ukrainy Finanse Narodowy Bank Ukrainy Samorząd terytorialny Podział administracyjny Ukrainy Samorząd terytorialny Polityka zagraniczna Polityka zagraniczna Ministerstwo Spraw Zagranicznych Ukrainy

Portal Ukraina

Wybory prezydenckie na Ukrainie w 2019 roku – zostały przeprowadzone w dwóch turach 31 marca i 21 kwietnia^[1]. W pierwszej turze wyborów zwyciężył Wołodymyr Zełenski z wynikiem 30,2%. Drugie miejsce z wynikiem ponad 15,9% głosów zajął urzędujący prezydent Petro Poroszenko^[2]. Według sondaży exit poll II turę wyborów wygrał Wołodymyr Zełenski zdobywając około 73% głosów. Petro Poroszenko zdobył 27,3% głosów^[3].

Podłoże

Zgodnie z prawem wybór prezydenta Ukrainy musi odbyć się w ostatnią niedzielę marca piątego roku kadencji urzędującego prezydenta. Parlament Ukrainy był zobowiązany zatwierdzić datę wyborów prezydenckich nie później niż na 100 dni przed końcem kadencji. W dniu 26 listopada 2018 Rada Najwyższa Ukrainy podjęła decyzję o zarządzeniu wyborów na dzień 31 marca 2019^[4][5].

W związku z aneksją Krymu przez Rosję w 2014 roku oraz kontrolowaniem części donieckiego i obwodu ługańskiego przez separatystów (od kwietnia 2014) około 12% uprawnionych do głosowania nie może uczestniczyć w wyborach^[6].

Prawo wyborcze

O trybie wyboru Prezydenta Ukrainy decydują odpowiednie artykuły obecnej Konstytucji Ukrainy^[7], a także ustawa „O wyborach Prezydenta Ukrainy”^[8].

Artykuł 103 Prezydent Ukrainy jest wybierany przez obywateli Ukrainy na podstawie powszechnego, równego i bezpośredniego prawa wyborczego w tajnym głosowaniu na okres pięciu lat. Prezydentem Ukrainy może być obywatel Ukrainy, który osiągnął trzydzieści pięć lat, ma prawo do głosowania, przebywał na Ukrainie w ciągu ostatnich dziesięciu lat poprzedzających dzień wyborów i posługuje się językiem państwowym. Jedna i ta sama osoba nie może być Prezydentem Ukrainy dłużej niż przez dwie kolejne kadencje.

Artykuł 104 Nowo wybrany prezydent Ukrainy obejmuje urząd nie później niż trzydzieści dni po oficjalnym ogłoszeniu wyników wyborów, składając ślubowanie narodowi na uroczystym posiedzeniu Rady Najwyższej Ukrainy.

Kandydaci

W terminie przewidzianym prawem (do 9 lutego 2019) Centralna Komisja Wyborcza zarejestrowała 44 kandydatów ubiegających się o urząd prezydenta Ukrainy^[9][10]. Centralna Komisja Wyborcza odmówiła rejestracji 47 osób, w większości z powodu niezapłacenia kaucji w wysokości 2,5 mln hrywien^[11].

Oficjalnie zarejestrowani kandydaci:
Nr	Zdjęcie	Imię i nazwisko	Partia wystawiająca kandydata	Funkcja/Zawód	Data rejestracji
1		Ihor Szewczenko	Bezpartyjny	Były Minister Środowiska	4 stycznia 2019[12]
2		Serhij Kaplin	Partia Socjaldemokratyczna	Deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy z Bloku Petra Poroszenki	8 stycznia 2019[13]
3		Wałentyn Naływajczenko	Sprawiedliwość	Były szef SBU i deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy (2012–2014)	8 stycznia 2019
4		Witalij Skocyk	Bezpartyjny	Ekonomista	8 stycznia 2019
5		Andrij Sadowy	Samopomoc	Burmistrz Lwowa	8 stycznia 2019
6		Jewhenij Murajew	Nasi	Deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy	15 stycznia 2019
7		Anatolij Hrycenko	Pozycja Obywatelska, poparcia udzieliły: EPU, „Ojczyzna” Mykoły Tomenko, „Alternatywa”	Były Minister Obrony	15 stycznia 2019
8		Witalij Kuprij	Bezpartyjny	Deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy	15 stycznia 2019[14]
9		Hennadij Bałaszow	5.10	Biznesmen i deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy (1998–2002)	18 stycznia 2019[15]
10		Olha Bohomołeć	Bezpartyjna	Deputowana do Rady Najwyższej Ukrainy z Bloku Petra Poroszenki	18 stycznia 2019
11		Ołeksandr Szewczenko	UKROP	Deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy	21 stycznia 2019[16]
12		Roman Nasirow	Bezpartyjny	Szef Państwowej Służby Podatkowej	22 stycznia 2019
13	(c) Government.ru, CC BY 4.0	Jurij Bojko	Opozycyjna Platforma – Za Życie	Deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy, były Minister ds. paliw i energetyki Ukrainy	22 stycznia 2019[17]
14		Ołeh Laszko	Partia Radykalna Ołeha Laszki	Polityk i dziennikarz, poseł do Rady Najwyższej Ukrainy V- VIII kadencji	25 stycznia 2019[18]
15		Arkadij Kornacki	Bezpartyjny	Deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy	25 stycznia 2019[19]
16		Ołeksandr Wiłkuł	Blok Opozycyjny – Partia Pokoju i Rozwoju	Deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy	25 stycznia 2019[20]
17		Julia Tymoszenko	Batkiwszczyna	Deputowana do Rady Najwyższej Ukrainy	25 stycznia 2019[21]
18		Dmytro Dobrodomow	Kontrola Ludowa	Deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy. Były dyrektor ZIK Media Holdings	25 stycznia 2019[22]
19		Ołeksandr Moroz	Socjalistyczna Partia Aleksandra Moroza	Emeryt	25 stycznia 2019[23]
20		Ilja Kywa	Socjalistyczna Partia Ukrainy	Urzędnik państwowy	25 stycznia 2019[24]
21		Rusłan Koszułynski	Ogólnoukraińskie Zjednoczenie „Swoboda”	Szef Sekretariatu i członek partii „Swoboda”	28 stycznia 2019[25]
22		Ołeksandr Danyluk	Bezpartyjny	Szef organizacji pozarządowej „Centrum Reform Obronnych”,	28 stycznia 2019[26]
23		Serhij Taruta	Osnowa	Deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy	29 stycznia 2019[27]
24		Ihor Smeszko	Bezpartyjny	Profesor Wydziału Instytutu Stosunków Międzynarodowych Kijowskiego Narodowego Uniwersytetu im. Tarasa Szewczenki, członek partii politycznej „Siła i honor”	30 stycznia 2019[28]
25		Inna Bohosłowska	Bezpartyjna	Polityk	30 stycznia 2019[29]
26		Wołodymyr Zełenski	Sługa Ludu	Dyrektor artystyczny spółki „Kwartał 95”	30 stycznia 2019[30]
27		Mykoła Haber	Bezpartyjny	Szef Partii Patriotycznej Ukrainy	1 lutego 2019[31]
28		Jurij Derewjanko	Bezpartyjny	Przedsiębiorca i filantrop	1 lutego 2019[32]
29		Roman Bezsmertny	Bezpartyjny	Profesor nadzwyczajny Wydziału Stosunków Międzynarodowych Kijowskiego Narodowego Uniwersytetu Kultury i Sztuki	4 lutego 2019[33]
30		Wiktor Bondar	Partia Odrodzenia	Deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy	4 lutego 2019[34]
31		Serhij Nosenko	Bezpartyjny	Przedsiębiorca	5 lutego 2019[35]
32		Wiktor Krywenko	Ludowy Ruch Ukrainy	Deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy, zastępca przewodniczącego Komisji Najwyższej Ukrainy ds. Budżetu	5 lutego 2019[36]
33		Serhij Krywonos	Żołnierze ATO	Pułkownik Sił Zbrojnych Ukrainy, pierwszy zastępca dowódcy Sił Specjalnych Sił Zbrojnych Ukrainy	5 lutego 2019[37]
34		Rusłan Rygowanow	Bezpartyjny	Dyrektor Państwowego Przedsiębiorstwa „Sewastopolski Port Morski”	5 lutego 2019[38]
35		Jurij Tymoszenko	Bezpartyjny	Deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy, członek Komisji Najwyższej Ukrainy ds. Zapobiegania i Przeciwdziałania Korupcji	6 lutego 2019[39]
36		Andrij Nowak	Patriot	Ekonomista i politolog	6 lutego 2019[40]
37		Wasyl Żurawlow	Stabilność	Prezes organizacji publicznej „Federacja Piłkarska Mariupola”	6 lutego 2019[41]
38	(c) President.gov.ua, CC BY 4.0	Petro Poroszenko	Bezpartyjny	Prezydent Ukrainy	7 lutego 2019[42]
39		Jurij Karmazin	Bezpartyjny	Prezes Instytutu Prawa i Społeczeństwa, członek Partii Politycznej „Partia Obrońców Ukrainy”	7 lutego 2019[43]
40		Julia Łytwynenko	Bezpartyjna	Bezrobotna	7 lutego 2019[44]
41		Ołeksandr Waszczenko	Bezpartyjny	Przewodniczący organizacji publicznej „Władza ludu”	7 lutego 2019[45]
42		Wołodymyr Petrow	Bezpartyjny		7 lutego 2019[46]
43		Dmytro Hnap	Potęga Ludu	Dziennikarz, prezenter telewizyjny Perszyj kanał	8 lutego 2019[47]
44		Ołeksandr Sołowjow	Inteligentna moc	Przewodniczący partii „Inteligentna moc”	8 lutego 2019[48]

Odmowa rejestracji

• Wołodymyr Ratusz, działacz na rzecz praw człowieka: w dniu 4 stycznia 2019 Centralna Komisja Wyborcza odmówiła rejestracji z powodu nieprawidłowej dokumentacji i nieuiszczenia depozytu w wysokości 2,5 mln hrywien (około 90 000 dolarów amerykańskich)^[49].
• Serhij Fareniuk: w dniu 11 stycznia 2019 Centralna Komisja Wyborcza odmówiła rejestracji z powodu nieprawidłowej dokumentacji i zapłacenia depozytu w wysokości tylko 3 hrywien^[50].
• Witalij Welidczenko: w dniu 11 stycznia 2019 Centralna Komisja Wyborcza odmówiła rejestracji z powodu nieprawidłowej dokumentacji i nieuiszczenia wymaganego depozytu^[51].
• Wołodymyr Wasyłenko: w dniu 21 stycznia 2019 Centralna Komisja Wyborcza odmówiła rejestracji z powodu nieprawidłowej dokumentacji i zapłacenia depozytu w wysokości tylko 25 hrywien^[52]
• Jurij Bojarski: w dniu 22 stycznia 2019 Centralna Komisja Wyborcza odmówiła rejestracji z powodu nieprawidłowej dokumentacji i zapłacenia depozytu w wysokości tylko 155 hrywien^[53]
• Peter Rekało: w dniu 22 stycznia 2019 Centralna Komisja Wyborcza odmówiła rejestracji z powodu nieprawidłowej dokumentacji i nieuiszczenia wymaganego depozytu^[54]
• Petro Symonenko: Przewodniczący Komunistycznej Partii Ukrainy. Nominowany podczas kongresu partii w dniu 1 grudnia 2018^[55]. 2 lutego 2019 Centralna Komisja Wyborcza odmówiła rejestracji^[56].
• Wołodymyr Olijnyk: Były prezydent miasta Czerkasy. 7 lutego 2019 Centralna Komisja Wyborcza odmówiła rejestracji z powodu nieprawidłowej dokumentacji^[57]
• Nadija Sawczenko: Deputowana do Rady Najwyższej Ukrainy. 7 lutego 2019 Centralna Komisja Wyborcza odmówiła rejestracji z powodu nieprawidłowej dokumentacji^[58]

Rezygnacja z kandydowania

• Andrij Biłecki: deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy, przywódca partii politycznej „Korpus Narodowy”; nominowany przez jego partię w dniu 20 listopada 2018 roku^[59]. Biłecki powiedział później, że nie miał zamiaru brać udziału w „farsie” wyborów prezydenckich^[60].
• Wadym Rabinowycz: polityk, biznesmen i działacz sportowy, 15 listopada 2018 Rabinowicz ogłosił, że nie weźmie udziału w wyborach prezydenckich; zapowiadając jednocześnie swój start w wyborach parlamentarnych z ramienia „Opozycyjnej Platformy - Za Życie”^[61].
• Ołeh Tiahnybok: przewodniczący partii Swoboda. 14 października 2018 ogłosił, że nie będzie kandydował na prezydenta, a partia zdecydowała się nominować Koszułynskiego jako kandydata nacjonalistycznych sił politycznych^[62].
• Miszel Tereszczenko: Tereszczenko ustąpił ze stanowiska burmistrza Głuchowa 1 października 2018, aby zostać kandydatem^[63]. Jednak podczas trwającego od 30 listopada do 30 listopada stanu wojennego na Ukrainie, powrócił na stanowisko burmistrza, a 3 stycznia 2019 ogłosił swoje poparcie dla kandydata Andrija Sadowego podczas kongresu Samopomocy^[64].
• Swiatosław Wakarczuk: wokalista zespołu Okean Elzy. Pod koniec stycznia 2019 roku Wakarczuk opublikował wideo, w którym ogłosił, że nie będzie kandydował na urząd prezydenta^[65]
• Mychajło Dobkin: deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy, były burmistrz Charkowa i gubernator obwodu charkowskiego^[66]

Wyniki

Frekwencja w pierwszej turze wyborów 31 marca wyniosła 62,8% czyli około 18,9 mln wyborców^[67]. Do drugiej tury wyborów przeszli Wołodymyr Zełenski z partii Sługa Narodu i urzędujący prezydent Petro Poroszenko^[68] W pierwszej rundzie Zełenski zdobył 30% głosów a Poroszenko 16%^[69].

Sondaże przeprowadzone przed drugą turą wyborów przewidywały, że Zełenski wygra z ponad 70% głosów^[70]. Wyniki wstępne zostały potwierdzone po przeliczeniu już 3% głosów^[71]. Poroszenko przyznał, że wyniki wyborów zostały ogłoszone wkrótce po sondażach i opublikowaniu sondażu exit poll^[71][72]. Napisał na Twitterze: „Udało nam się zapewnić wolne, uczciwe, demokratyczne i pluralistyczne wybory ... Przyjmę wolę narodu ukraińskiego”^[73].

Według wstępnych wyników z około 89,41% liczonych głosów wskazują, że Zełenski otrzymał około 73,19% głosów urzędujący prezydent otrzymał 24,48% głosów^[70]

Przypisy