Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1796 roku
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Rodzaj | wybory prezydenckie | ||
| Data przeprowadzenia | 2 – 13 listopada 1796 (głosowanie powszechne) | ||
| Podstawa prawna | |||
| Głosowanie | |||
| |||
| |||
| |||
Stany Zjednoczone Ustrój i polityka Stanów Zjednoczonych Ustrój polityczny Konstytucja Władza ustawodawcza Władza wykonawcza Władza sądownicza Kontrola państwowa Finanse Samorząd terytorialny Partie polityczne |
Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1796 roku – trzecie wybory prezydenckie w historii Stanów Zjednoczonych. W ich wyniku wyłoniono drugiego prezydenta Stanów Zjednoczonych, Johna Adamsa, i drugiego wiceprezydenta, Thomasa Jeffersona. Dotychczasowy prezydent George Washington nie ubiegał się o reelekcję na trzecią kadencję.
Były to pierwsze wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych, po których nastąpiło przekazanie władzy przez urzędującego prezydenta; pierwsze, które nie zakończyły się jednogłośnym wyborem jednego z kandydatów; i pierwsze, w których udział brał stan Tennessee[1]. Były to również jedyne wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych, które zakończyły się wyborem prezydenta i wiceprezydenta, kandydujących z ramienia dwóch różnych ugrupowań[1].
Tło historyczne
Partie polityczne były już wówczas ukształtowane: Alexander Hamilton przewodził Partii Federalistycznej, natomiast Thomas Jefferson – Partii Demokratyczno-Republikańskiej[2]. W ostatnim roku prezydentury George'a Washingtona Thomas Jefferson zrezygnował ze stanowiska w jego gabinecie[3]. Powodem był spór z Alexanderem Hamiltonem, który zdaniem Jeffersona miał większy wpływ na politykę ekonomiczną prezydenta[3]. Jefferson zdobywał powszechnie coraz większą popularność, a jego zwolennicy zaczęli nazywać siebie Jeffersonistami[3].
Jedną z kontrowersji, która stała się przedmiotem debat publicznych była decyzja George'a Washingtona o wysłaniu Johna Jaya do Anglii, aby uregulować stosunki między państwami[3]. Efektem tych negocjacji był Traktat Jaya, który miał zapewnić Stanom Zjednoczonym pokój[3]. W 1795 Washington ponownie wysłał Jaya do Anglii, aby upewnił się, że traktat będzie przestrzegany[3]. Jeffersoniści zarzucali prezydentowi, że umowa pozwala Anglii ignorować deklaracje Stanów Zjednoczonych o neutralności i dokonywać abordażu amerykańskich statków oraz wcielać je do angielskiej armii, zmuszając załogę do udziału w wojnie angielsko-francuskiej[3]. Sam John Jay przyznawał, że Anglicy mogą przejmować amerykańskie towary wysyłane do Francji, jeśli za nie zapłacą lub konfiskować francuskie towary wysyłane do Stanów Zjednoczonych bez zapłaty[4]. Tymczasem federaliści organizowali wiece poparcia dla Traktatu Jaya i George'a Washingtona[1].
19 września 1796 gazeta American Daily Advertiser opublikowała list pierwszego prezydenta, który przeszedł do historii jako George Washington's Farewell Address[5]. Wkrótce został on przedrukowany przez inne gazety[5]. W liście Washington ogłosił, że przechodzi na emeryturę i nie będzie ubiegał się o trzecią kadencję[6]. Był to początek tradycji, zgodnie z którą kolejni prezydenci Stanów Zjednoczonych nie ubiegali się o trzecią kadencję, choć prawo im na to pozwalało[7].
Ordynacja wyborcza
Wybory prezydenckie w 1796 roku rządziły się tymi samymi zasadami co wybory w 1792[8]. Zgodnie z ordynacją wyborczą ustaloną 13 września 1788 przez Kongres Konfederacyjny każdy uprawniony stan nominował elektorów zgodnie z własną ordynacją wyborczą, a następnie każdy elektor w czasie posiedzenia Kolegium Elektorów oddawał dwa głosy – na prezydenta i wiceprezydenta, jednak bez rozróżnienia[8]. Osoba, która otrzymałaby w sumie najwięcej głosów, miała zostać prezydentem, a druga w kolejności wiceprezydentem[9]. Elektorom nie wolno było oddawać głosów na dwóch kandydatów pochodzących z tego samego stanu, z którego pochodzi głosujący na nich elektor[10]. Większość stanów, która przeprowadziła wybory powszechne stosowała ordynację opartą na tej pochodzącej z okresu kolonialnego, która uprawniała do głosowania tylko wolnych białych mężczyzn wyznania protestanckiego, którzy płacili podatki, posiadali ziemię i ukończyli 21 lat[11].
Na mocy uchwały z marca 1792, posiedzenie Kolegium Elektorów odbyło się w pierwszą środę grudnia[1].
Kandydaci
Partia Federalistyczna
Gdy George Washington ogłosił w 1796 roku, że nie będzie ubiegać się o trzecią kadencję, naturalnym kandydatem federalistów stał się dotychczasowy wiceprezydent John Adams[12]. Ponieważ pochodził on ze stanu Massachusetts, czyli z północy[3], partia nominowała także Thomasa Pinckneya[3], byłego gubernatora Karoliny Południowej[13], licząc na pozyskanie głosów wyborców z południowych stanów[3]. Adams był promowany jako kandydat na prezydenta, a Pinckney na wiceprezydenta[3].
Partia Demokratyczno-Republikańska
Kandydatem Partii Demokratyczno-Republikańskiej był partyjny przywódca Thomas Jefferson[3]. Ponieważ pochodził on z południa, licząc na przekonanie wyborców z północy, partia promowała senatora z Nowego Jorku Aarona Burra jako swojego kandydata na stanowisko wiceprezydenta[3].
Przebieg kampanii
Członkowie obu głównych frakcji politycznych prowadzili kampanię wyborczą często wychodząc poza swoje macierzyste regiony i stany, aby pozyskać jak największe ogólnokrajowe poparcie dla swoich kandydatów[3]. Był to początek wczesnego systemu partyjnego w Stanach Zjednoczonych[3].
Kampania wyborcza była prowadzona za pomocą ulotek, pamfletów i artykułów publikowanych w gazetach wspierających danego kandydata[3]. Obfitowała w liczne ataki nie tylko pod adresem kandydatów, ale także ich zwolenników[3].
Zwolennicy Thomasa Jeffersona zarzucali Johnowi Adamsowi, że wykazuje sympatie wobec ustroju monarchistycznego i spiskuje, aby uczynić swoich synów panami feudalnymi[3]. Rozpuszczali też plotkę, jakoby Adams chciał ożenić swojego syna z angielską kobietą, oddać Stany Zjednoczone Wielkiej Brytanii i zostać królem[3]. Nazywali go złośliwie His Rotundity (z ang. Jego Pękatość)[1].
Federaliści nazywali Jeffersona ateistą, anarchistą, demagogiem, tchórzem, hochsztaplerem i mistyfikatorem[3]. Nazywali go również frankofilem z powodu publicznego poparcia dla Rewolucji francuskiej, która była kontrowersyjna z powodu swojego brutalnego charakteru, szczególnie względem arystokracji oraz elit[3]. Sam poseł pełnomocny Francji w Stanach Zjednoczonych Pierre Auguste Adet publicznie potępiał kandydaturę Johna Adamsa i zapewniał, że wybór Jeffersona poprawiłby relacje Stanów Zjednoczonych z Francją[1]. Jeffersoniści próbowali zdystansować się od Adeta, ale federaliści wykorzystali oświadczenie Adeta, by powiązać Jeffersona z sympatykami Francji[1].
Sami kandydaci na prezydenta unikali ostrego języka i większej kampanii[1]. Thomas Jefferson pozostał w swojej posiadłości Monticello w Charlottesville, a John Adams w Peacefield w Quincy[1]. Aaron Burr przez 6 tygodni podróżował po stanach Nowej Anglii, promując swoją prezydenturę[1]. W czasie wyborów w 1796 powstała pierwsza piosenka wyborcza w historii amerykańskich wyborów prezydenckich – Adams and Liberty, promująca kandydaturę Adamsa[1].
Alexander Hamilton chciał uniemożliwić wygraną zarówno Thomasowi Jeffersonowi, jak i Johnowi Adamsowi, więc przekonywał elektorów z północy, aby wybrali Thomasa Pinckneya na prezydenta[3], a elektorów z południa, by głosowali na kandydatów Partii Federalistycznej, a nie Partii Demokratyczno-Republikańskiej[1]. Tym sposobem chciał doprowadzić do ostatecznego wyboru Pinckneya na prezydenta[1]. Jego plan został jednak ujawniony, co bardziej przekonało elektorów z północy do poparcia swojego regionalnego kandydata, Johna Adamsa[3], i oddania drugiego głosu na kogoś innego, niż Thomas Pinckney[1].
Wyniki wyborów
Po raz pierwszy w wyborach swoich elektorów nominował stan Tennessee, który dołączył do Unii w 1796.
Głosowanie powszechne
W sześciu stanach odbyły się wybory powszechne[1]. Były to: Karolina Północna, Maryland, Massachusetts, New Hampshire, Pensylwania i Wirginia[1]. W pozostałych stanach elektorzy byli wybierani przez stanową legislatulę[1].
Głosowanie powszechne odbyło się w dniach 2 – 13 listopada 1796 roku i wzięło w nim udział ok. 67 tys. osób[14].
| Kandydat | Partia | Głosy | % | |
|---|---|---|---|---|
| John Adams | Partia Federalistyczna | 35 726 | 53,45 | |
| Thomas Jefferson | Partia Demokratyczno-Republikańska | 31 115 | 46,55 | |
| Razem | 66 841 | 100 | ||
Kolegium Elektorów
3 grudnia 1796[1] odbyło się głosowanie Kolegium Elektorów, które zostało zatwierdzone 8 lutego 1797[16]. John Adams uzyskał 71 głosów, przy 69 wymaganych do zwycięstwa[17]. Drugie miejsce zajął Thomas Jefferson, uzyskując 68 głosów[17]. Była to sytuacja precedensowa, gdyż po raz pierwszy i jedyny w historii urzędy prezydenta i wiceprezydenta zostały obsadzone przez kandydatów dwóch przeciwnych stronnictw politycznych[8]. Współkandydat Adamsa, Thomas Pinckney, otrzymał 58 głosów[18]. Współkandydat Jeffersona, Aaron Burr, otrzymał 30 głosów[17]. Kolejne miejsca zajęli: Samuel Adams (15 głosów), Oliver Ellsworth (11 głosów), George Clinton (7 głosów), John Jay (5 głosów) i James Iredell (3 głosy)[18]. Pozostali kandydaci otrzymali 1 lub 2 głosy[18].
Adams zawdzięczał zwycięstwo głównie elektorom pochodzącym ze stanów północnych, podczas gdy stany południowe i zachodnie: Kentucky i Tennessee poparły w większości Jeffersona[8].
Wielu Elektorów oddało głosy na kandydatów dwóch różnych partii[1]. Wszyscy elektorzy z Karoliny Południowej i jeden z Pensylwanii oddali głosy na Thomasa Jeffersona i Thomasa Pinckneya, a jeden elektor z Marylandu oddał swoje głosy na Jeffersona i Johna Adamsa[1]. Choć George Washington publicznie ogłosił przejście na emeryturę[6], dwóch elektorów oddało na niego swoje głosy[19].
| Stan \ Kandydat | John Adams | Thomas Jefferson | Thomas Pinckney | Aaron Burr | Samuel Adams | Oliver Ellsworth | George Clinton | John Jay | James Iredell | George Washington | John Henry | Samuel Johnston | Charles Cotesworth Pinckney | Razem |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Connecticut | 9 | – | 4 | – | – | – | – | 5 | – | – | – | – | – | 9 |
| Delaware | 3 | – | 3 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 3 |
| Georgia | – | 4 | – | – | – | – | 4 | – | – | – | – | – | – | 4 |
| Karolina Południowa | – | 8 | 8 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 8 |
| Karolina Północna | 1 | 11 | 1 | 6 | – | – | – | – | 3 | 1 | – | – | 1 | 12 |
| Kentucky | – | 4 | – | 4 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 4 |
| Maryland | 7 | 4 | 4 | 3 | – | – | – | – | – | – | 2 | – | – | 10 |
| Massachusetts | 16 | – | 13 | – | – | 1 | – | – | – | – | – | 2 | – | 16 |
| New Hampshire | 6 | – | – | – | – | 6 | – | – | – | – | – | – | – | 6 |
| New Jersey | 7 | – | 7 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 7 |
| Nowy Jork | 12 | – | 12 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 12 |
| Pensylwania | 1 | 14 | 2 | 13 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 15 |
| Rhode Island | 4 | – | – | – | – | 4 | – | – | – | – | – | – | – | 4 |
| Tennessee | – | 3 | – | 3 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 3 |
| Vermont | 4 | – | 4 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 4 |
| Wirginia | 1 | 20 | 1 | 1 | 15 | – | 3 | – | – | 1 | – | – | – | 21 |
| Łącznie | 71 | 68 | 59 | 30 | 15 | 11 | 7 | 5 | 3 | 2 | 2 | 2 | 1 | 138 |
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t 1792, [w:] Gil Troy, Arthur Meier Schlesinger (Jr.), Fred L. Israel, History of American Presidential Elections, 1789-2008, Facts On File, 2012, s. 10-14, ISBN 978-0-8160-8220-9 [dostęp 2019-11-04] (ang.).
- ↑ L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 66.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w Donald Richard Deskins, Hanes Walton, Sherman C. Puckett, Presidential Elections, 1789-2008: County, State, and National Mapping of Election Data, University of Michigan Press, 2010, s. 25, ISBN 978-0-472-11697-3 [dostęp 2020-02-27] (ang.).
- ↑ Milestones: 1784–1800 – Office of the Historian, Office of the Historian [dostęp 2020-02-27] (ang.).
- ↑ a b Benjamin Franklin i inni, Religion and the Federal Government, Part 1 – Religion and the Founding of the American Republic, Biblioteka Kongresu, 4 czerwca 1998 [dostęp 2020-02-28] (ang.).
- ↑ a b George Washington, Washington's Farewell Address 1796, Avalon Project – Documents in Law, History and Diplomacy, 1796 [dostęp 2020-02-28] (ang.).
- ↑ Becky Little, For Over 150 Years, U.S. Presidents Had No Term Limits, HISTORY, 31 sierpnia 2018 [dostęp 2020-02-28] (ang.).
- ↑ a b c d M. Jones: Historia USA. s. 100.
- ↑ Presidential Elections, History [dostęp 2019-10-21] (ang.).
- ↑ Jon Greenberg, Can the president and the vice president be from the same state?, PolitiFact, 16 kwietnia 2015 [dostęp 2019-10-24] (ang.).
- ↑ Grace Panetta, Olivia Reaney, Today is National Voter Registration Day. The evolution of American voting rights in 242 years shows how far we've come — and how far we still have to go, Business Insider, wrzesień 2019 [dostęp 2019-11-04] (pol.).
- ↑ A. Bartnicki: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. s. 81.
- ↑ PINCKNEY, Thomas (1750-1828), Bioguide.Congress.gov (ang.).
- ↑ US President – National Vote (ang.). Our Campaign. [dostęp 2017-05-02].
- ↑ Our Campaigns – US President – National Vote Race – Nov 02, 1796, Our Campaigns [dostęp 2020-02-27] (ang.).
- ↑ Presidential Election of 1796 (ang.). Biblioteka Kongresu. [dostęp 2017-05-02].
- ↑ a b c Electoral College Box – 1796 (ang.). NARA. [dostęp 2017-05-02].
- ↑ a b c 1796 election (ang.). NARA. [dostęp 2017-05-02].
- ↑ 1796 Presidential Electoral Vote Count, Dave Leip's Atlas of U.S. Presidential Elections [dostęp 2020-02-27] (ang.).
Bibliografia
- Maldwyn Jones: Historia USA. Gdynia: Latarnia, 2016. ISBN 978-83-65387-02-8. (pol.)
- Andrzej Bartnicki: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11894-6. (pol.)
- Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Warszawa: Iskry, 1999. ISBN 83-207-1558-X. (pol.)
Media użyte na tej stronie
%2c_2nd_president_of_the_United_States%2c_by_Asher_B._Durand_(1767-1845)-crop.jpg)
Naval Historical Center, Washington, D.C. -- A painting of President John Adams (1735-1826), 2nd president of the United States, by Asher B. Durand (1767-1845). Every October 30th, the birthday of John Adams, Naval Reserve Center (NRC) Quincy, Mass., conducts a wreath-laying ceremony at First Parish Church. Both Adams and his son President John Quincy Adams are buried at the church. Adams was one of the leading advocates for the creation of a Continental Navy, he drafted the first set of rules and regulations for the new navy. He was able to convince the Congress to pass an “Act Providing a Naval Armament,” which was less than he thought was necessary but at least provided for the equipping of three frigates, the Constitution, the United States, and the Constellation. U.S. Navy photo. (RELEASED)
.svg)
US Flag with fifteen stars and fifteen stripes. In use 1 May 1795–3 July 1818.
Autor: Ssolbergj, Licencja: CC BY-SA 3.0
The greater coat of arms of the United States of America, as depicted on passports, embassies and the Great Seal.
.jpg)
- TITLE
- [Thomas Pinckney, 1750-1828, half-length portrait, facing left]
- CALL NUMBER
- BIOG FILE [item] [P&P]
- REPRODUCTION NUMBER
- LC-USZ62-45928 (b&w film copy neg.)
- MEDIUM
- 1 print : engraving.
- CREATED/PUBLISHED
- [no date recorded on caption card]
- NOTES
- Engraving by W.C. Armstrong from oil miniature by Trumbull.
- REPOSITORY
- Library of Congress Prints and Photographs Division Washington, D.C. 20540 USA
- DIGITAL ID
- (digital file from b&w film copy neg.) cph 3a46107 http://hdl.loc.gov/loc.pnp/cph.3a46107
- CONTROL #
- 2005685576
1796 Electoral College