Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1836 roku

Mapa wyborcza Stanów Zjednoczonych w 1836 roku. Liczba na mapie określa liczbę przedstawicieli stanu w Kolegium Elektorów

Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1836 roku – trzynaste wybory prezydenckie w historii Stanów Zjednoczonych. Na urząd prezydenta wybrano Martina Van Burena, a wiceprezydentem został Richard Johnson.

Kampania wyborcza

W wyborach odbywających się w 1836 po raz pierwszy na scenie politycznej pojawiła się Partia Wigów^[1]. Nie byli oni jednak jeszcze wówczas silną formacją – stanowili koalicję środowisk, które w latach 1828 i 1832 zapewniły zwycięstwo Jacksonowi, jednak niezadowolonych z jego późniejszej polityki^[1]. W skład wigów wchodzili m.in. fiskalni konserwatyści (zwolennicy utrzymania Banku Stanów Zjednoczonych)^[1], przeciwnicy okólnika o bilonie (rozporządzenie prezydenta, regulujące sprzedaż ziemi państwowej jedynie za kruszec, a nie za walutę)^[2], Narodowi Republikanie i antymasoni^[3]. Wigowie byli na tyle niezorganizowaną partią, że wystawili w wyborach trzech kandydatów: Williama Henry’ego Harrisona, Daniela Webstera i Hugh White’a, licząc że żaden z kandydatów nie uzyska większości i wyboru dokona Izba Reprezentantów^[4]. Odchodzący prezydent Andrew Jackson jeszcze w 1835 roku zarekomendował, aby jego następcą został dotychczasowy wiceprezydent Martin Van Buren^[2]. Partia Demokratyczna udzieliła nominacji Van Burenowi, który miał startować z Richardem Johnsonem^[2]. Kampania obfitowała we wzajemne obrzucanie się inwektywami – Van Buren był nazywany „pełzającym płazem” i był pomawiany o bycie pozamałżeńskim synem Aarona Burra^[2]. Generała Harrisona przedstawiano natomiast jako nieudolnego żołnierza, nazywając go „bohaterem 40 klęsk”^[2].

Kandydaci

Partia Demokratyczna

• 

  Martin Van Buren
• 

  Richard Johnson
• 

  William Smith

Partia Wigów

• 

  William Henry Harrison
• 

  Daniel Webster
• 

  Hugh White
• 

  Francis Granger
• 

  William Mangum
• 

  John Tyler

Wyniki głosowania

Głosowanie powszechne odbyło się w dniach 4 – 23 listopada 1836 roku i wzięło w nim udział 1,5 mln osób^[5]. Van Buren uzyskał poparcie 50,8% wobec 36,6% dla Harrisona^[5]. Hugh White uzyskał 9,7%, a Daniel Webster 2,7% poparica^[5]. Ponadto, nieco ponad 1000 głosów oddano na niezależnych elektorów, głosujących na innych kandydatów^[5]. Frekwencja wyniosła 57,8%^[6]. W głosowaniu Kolegium Elektorów (zatwierdzonym 10 lutego 1837^[7]) Van Buren uzyskał 178 głosów, przy wymaganej większości 148 głosów^[8]. Harrisom otrzymał 73 głosy, Hugh White 26 głosów, Daniel Webster – 14, a William Mangum – 11^[8]. W głosowaniu wiceprezydenckim najwięcej głosów uzyskał Richard Johnson – 147^[8]. Dalsze miejsca zajęli Francis Granger (77 głosów), John Tyler (47 głosów) i William Smith (23 głosy)^[8]. Ponieważ jednak do większości zabrakło jednego głosu, wyboru musiał dokonać Senat^[9]. Johnson uzyskał tam 33 głosy, wobec 17 dla Grangera^[8].

Martin Van Buren został zaprzysiężony 4 marca 1837^[9].

Przypisy

Bibliografia

• Maldwyn Jones: Historia USA. Gdynia: Latarnia, 2016. ISBN 978-83-65387-02-8. (pol.)
• Andrzej Bartnicki: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11894-6. (pol.)
• Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Warszawa: Iskry, 1999. ISBN 83-207-1558-X. (pol.)