Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1912 roku

Mapa wyborcza Stanów Zjednoczonych w 1912 roku. Liczba na mapie określa liczbę przedstawicieli stanu w Kolegium Elektorów

Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1912 roku – trzydzieste drugie wybory prezydenckie w historii Stanów Zjednoczonych. Na urząd prezydenta wybrano Woodrowa Wilsona, a wiceprezydentem został Thomas Marshall.

Kampania wyborcza

Partia Demokratyczna zebrała się na konwencji w Baltimore w dniach 1-2 lipca 1912 roku, gdzie głównym pretendentem do uzyskania nominacji prezydenckiej był spiker Izby Reprezentantów Champ Clark^[1]. Wśród ośmiu pretendentów, pojawiało się także nazwisko Wilsona, jednak na faworyta wyrósł dopiero w 35. głosowaniu^[1]. Nominację udało mu się uzyskać dopiero w 41. głosowaniu^[1]. Kandydatem na wiceprezydenta został Thomas Marshall^[1]. W kampanii wyborczej, Wilson przedstawił program reform gospodarczych, zwany „Nową Wolnością”^[2]. Zakładał on między innymi, poparcie ustaw antytrustowych, nowych regulacji bankowych i redukcję stawek^[3]. Postulował także reformę podatkową i bezpośredni system wyborów do Senatu^[3]. W obozie Partii Republikańskiej istniały podziały pomiędzy zwolennikami Williama Tafta i Theodore’a Roosevelta, którzy od 1911 roku pozostawali w ostrym konflikcie^[4]. Niezadowolony polityką urzędującego prezydenta, na początku 1912 roku Roosevelt ogłosił, że będzie się ubiegał o nominację prezydencką^[4]. Reformatorskie skrzydło partii chciało nominować trzeciego kandydata – Roberta La Follette’a, lecz manewr ten się nie powiódł^[4]. Dzięki działaniom bossów partyjnych, na konwencji partii w Chicago w pierwszym głosowaniu poparcia udzielono Taftowi, w wyniku czego Roosevelt opuścił ugrupowanie i założył Partię Postępową^[4]. Został jej oficjalnym kandydatem prezydenckim, a w kampanii („Nowy Nacjonalizm”) zapowiadał ustalenie płacy minimalnej dla kobiet, emerytury, ubezpieczenia od wypadków, zatrudnianie nieletnich, a także poparcie dla obywatelskich inicjatyw ustawodawczych i referendów^[5]. Kandydatem Partii Socjalistycznej po raz kolejny został Eugene Debs^[6]. Nominację Partii Prohibicji uzyskał Eugene Chafin^[7]. Urzędujący prezydent nie wziął aktywnego udziału w kampanii, co, w połączeniu z rozbiciem w obozie republikańskim, umożliwiło zwycięstwo demokratom^[8].

Kandydaci

Partia Demokratyczna

• 

  Woodrow Wilson
• 

  Thomas Marshall

Partia Postępowa

• 

  Theodore Roosevelt
• 

  Hiram Johnson

Partia Prohibicji

• 

  Eugene Chafin

Partia Republikańska

• 

  William Taft
• 

  Nicholas Butler

Socjalistyczna Partia Ameryki

• 

  Eugene Debs

Wyniki głosowania

Głosowanie powszechne odbyło się 5 listopada 1912^[7]. Wilson uzyskał 41,8% poparcia, wobec 27,4% dla Roosevelta, 23,2% dla Tafta, 6% dla Debsa i 1,4% dla Chafina^[7]. Ponadto, około 35 000 głosów oddano na niezależnych elektorów, głosujących na innych kandydatów^[7]. Frekwencja wyniosła 58,8%^[9]. W głosowaniu Kolegium Elektorów Wilson uzyskał 435 głosów, przy wymaganej większości 266 głosów^[10]. Na Roosevelta zagłosowało 88 elektorów, a na Tafta – 8^[10]. W głosowaniu wiceprezydenckim zwyciężył Marshall, uzyskując 435 głosów, wobec 88 dla Hirama Johnsona i 27 dla Nicholasa Butlera^[10].

Woodrow Wilson został zaprzysiężony 4 marca 1913 roku^[2].

Przypisy

Bibliografia

• Maldwyn Jones: Historia USA. Gdynia: Latarnia, 2016. ISBN 978-83-65387-02-8. (pol.)
• Andrzej Bartnicki: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. T. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11894-6. (pol.)
• Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Warszawa: Iskry, 1999. ISBN 83-207-1558-X. (pol.)