Wybuch dekstryny w Luboniu

Wybuch dekstryny w Luboniu
Państwo

 PRL

Miejsce

Luboń

Rodzaj zdarzenia

eksplozja i pożar

Data

22 lutego 1972

Godzina

23:07

Ofiary śmiertelne

17 osób

Ranni

10 osób

Położenie na mapie Lubonia
Mapa konturowa Lubonia, po prawej znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Położenie na mapie powiatu poznańskiego
Mapa konturowa powiatu poznańskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Ziemia52°20′09,3″N 16°53′27,8″E/52,335917 16,891056

Wybuch dekstryny w Luboniu – tragiczne w skutkach eksplozja i pożar w budynku Oddziału Produkcji Dekstryn należącego do Wielkopolskiego Przedsiębiorstwa Przemysłu Ziemniaczanego w Luboniu, które miały miejsce w nocy z 22 na 23 lutego 1972[1] (dokładnie o godz. 23:07[2]). Wybuch był największą w skutkach materialnych i ofiarach katastrofą w dziejach Lubonia[3].

Przyczyny

Za przyczynę wypadku są uznawane zaniedbania związane z oczyszczaniem linii produkcyjnej dekstryny (choć do końca nigdy tego nie potwierdzono[2]) - według relacji, czyszczenia dokonywano niedbale[4].

Inną przyczyną miały być warunki pracy i zarządzanie zakładem: Stare, mocno wyeksploatowane urządzenia zostały niedługi czas przed katastrofą zastąpione nowymi, które jednak pracowały w inny, nieznany robotnikom sposób, działały w trybie testowym, miały wiele awarii i wnoszonych poprawek. To z kolei poskutkowało spadkiem tempa produkcji i stało się pretekstem dla kierownictwa zakładu do pozbawienia pracowników premii styczniowej[5]. Pracownicy robili więc wszystko, by poprawić wyniki produkcyjne, ignorując niejednokrotnie przepisy BHP. Sytuacja ta była znana kierownictwu zakładów, które jednak nie reagowało[2].

Skutki

Czterokondygnacyjny obiekt oddziału w wyniku eksplozji niemal w całości runął, grzebiąc w gruzach pracowników trzeciej zmiany (uszkodzeniom uległy też budynki przyległe). Fragment jednego z wagonów kolejowych, którymi przewożono materiały do produkcji, przeleciał około sto metrów i wbił się w budynek po drugiej stronie ulicy i torowisk kolejowych[2]. Wstrząs odczuwalny był w całym Luboniu[6]. Następstwem wybuchu był pożar, który ogarnął szczątki zawalonego obiektu. Straż pożarna i pogotowie ratunkowe zjawiły się na miejscu już po kilku minutach. Wspomagane były przez robotników z okolicznych zakładów przemysłowych. Na pomoc przybyło także wojsko[1]. Ogółem w wyniku eksplozji i pożaru zginęło szesnaście, siedemnaście lub osiemnaście osób[4][2]. Na lubońskiej tablicy pamiątkowej poświęconej ofiarom katastrofy znajduje się 17 nazwisk[2]. Dziesięciu ludzi zostało rannych. Dogaszanie pogorzeliska trwało kilka dni. Straty materialne oceniono na 28 milionów ówczesnych złotych[6].

Następstwa

Mimo że trudno było wskazać bezpośrednich winnych tragedii, sąd skazał za nieumyślne spowodowanie śmierci:

  • dyrektora naczelnego Zakładów Ziemniaczanych – inż. Tadeusza Bęcia (trzy lata więzienia),
  • dyrektora ds. technicznych – Zdzisława Ostaszewskiego (dwa lata więzienia),
  • kierownika Zakładu Luboń I (dwa lata więzienia),
  • wicedyrektora ds. technicznych – Konrada Byszewskiego (półtora roku pozbawienia wolności)[2].

Zakład odbudowano od podstaw w innym miejscu. Pozostałą w ziemi dekstrynę pozostawiono na miejscu i zasypano ziemią[2].

22 lutego 1973 roku w miejscu tragedii odsłonięto pomnik upamiętniający ofiary katastrofy[5].

Ofiary katastrofy

  1. Cecylia Brek
  2. Jan Brek
  3. Stanisław Dzidek
  4. Marek Gabler
  5. Leonarda Grobelna
  6. Wanda Grochowina
  7. Eugeniusz Hetman
  8. Jan Krzewiński
  9. Gertruda Kotecka
  10. Zofia Kubiak
  11. Henryk Kujawa
  12. Janina Kulza
  13. Wojciech Markiewicz
  14. Jadwiga Mendelska
  15. Stanisława Michałowska
  16. Roman Ostafin
  17. Tadeusz Sikora

Przypisy

  1. ↑ a b Wobec lubońskiej tragedi, plakat-obwieszczenie, Prezydium WRN w Poznaniu, Wojewódzka Komisja Związków Zawodowych w Poznaniu, KW PZPR w Poznaniu, Poznań, 26.2.1972
  2. ↑ a b c d e f g h Michał Banach, Zapomniana katastrofa w Luboniu, SmartAge.pl, 22 lutego 2014 (pol.).
  3. ↑ Kuba Błoszyk, W 1972 roku w katastrofie w Luboniu zginęło 17 osób [ZDJĘCIA, WIDEO], [w:] Nasze Miasto Poznań [online], naszemiasto.pl, 22 lutego 2012 (pol.).
  4. ↑ a b pr. zbior., Historia Zakładów Ziemniaczanych, w: Camelot. Nasze małe historie, Centrum Innowacji Społecznej SIC!, Poznań, 2007, s.75
  5. ↑ a b Filip Czekała, "Wyglądali, jakby chcieli przez chwilę odpocząć. Nie żyli". Wokół morze ognia i ruiny, [w:] Magazyn TVN24 [online], TVN24.pl [dostęp 2020-02-05] (pol.).
  6. ↑ a b Zbyszek Snusz, Katastrofa w Luboniu: W 1972 roku w Zakładach Przemysłu Ziemniaczanego zginęło 17 osób [ZDJĘCIA], [w:] Nasze Miasto [online], naszemiasto.pl, 22 lutego 2013 (pol.).

Media użyte na tej stronie

Greater Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Greater Poland Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.70 N
  • S: 51.05 N
  • W: 15.68 E
  • E: 19.19 E
Poznań County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Poznań County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 52.69 N
  • S: 52.14 N
  • W: 16.43 E
  • E: 17.41 E
Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Luboń location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Lubonia, Polska