Wybuch jądrowy
Wybuch jądrowy – eksplozja, do której dochodzi w wyniku szybkiego uwolnienia energii spowodowanego reakcją jądrową, czyli rozszczepieniem jąder pierwiastków ciężkich, lub reakcji termojądrowej, czyli syntezy jąder pierwiastków lekkich, która zachodzi w ładunku jądrowym. Tego typu wybuch stanowi istotę działania broni jądrowej[1].
Przebieg wybuchu
Wybuch jądrowy prowadzi do wydzielenia olbrzymich ilości energii, w bardzo krótkim czasie, blisko 10−6s, w niewielkiej objętości materii. W wyniku czego produkty rozszczepienia, obudowa wraz z innymi częściami broni oraz otaczające powietrze ogrzane zostają do niezwykle wysokiej temperatury, czyli kilku milionów stopni Celsjusza. Tak wysoka temperatura powoduje, że w czasie wybuchu w fazę gazową przechodzą wszystkie materiały. Powstaje wówczas ogromne ciśnienie rzędu kilku miliardów atmosfer. Spowodowane jest to tym, że początkowa objętość powstających w czasie wybuchu gazów ograniczona jest przez rozmiary bomby[2].
W pierwszej fazie po wybuchu bomby jądrowej dochodzi do powstania ognistej kuli gazów, której temperatura jest bardzo wysoka i ciśnienie jest ogromne. Taka kula rozszerza się w bardzo krótkim czasie, jednocześnie zmniejsza się jej temperatura i ciśnienie, przez co obniża się również jasność świecenia. Ognista kula składa się z radioaktywnych produktów rozszczepienia uranu lub plutonu, a także różne składniki bomby[2].
Grzyb atomowy
Po wybuchu jądrowym tworzy się potężny słup, którego wysokość może wynieść dziesiątki kilometrów. Jego szczyt przyjmuje postać obłoku w charakterystycznym kształcie grzyba. Tworzące ten obłok drobne pyły i aerozole radioaktywne są unoszone przez wiatr i przebywają duże odległości. Później opadają na powierzchnię ziemi i tworzą promieniotwórczy opad, co wywołuje skażenie terenu[1].
Skutki
Następstwami wybuchu jądrowego są:
| Zjawisko | Opis | Uwolniona energia w procentach | Źr. |
|---|---|---|---|
| fala uderzeniowa | powoduje zniszczenie obiektów znajdujących się w zasięgu wybuchu | ok. 50 | [1] |
| promieniowanie świetlne | wywołuje pożary i oparzenia ciał | ok. 30 | |
| promieniowanie jonizujące | wywołuje negatywne skutki u organizmów żywych, czyli chorobę popromienną | ok. 10 |
Historia
Do pierwszego naziemnego wybuchu jądrowego bomby atomowej, testu o kryptonimie Trinity, doszło 16 lipca 1945 roku na terenie amerykańskiego poligonu wojskowego w Alamagordo (Nowy Meksyk). Z kolei pierwszy wybuch bomby wodorowej (reakcja syntezy) miał miejsce 1 listopada 1952 roku na poligonie leżącym w obrębie atolu Enewetak, na Wyspach Marshalla (zajęte w 1944 roku, na czas testów, przez Stany Zjednoczone[3])[1].
W 1963 roku zawarto międzynarodowe porozumienie o „Układzie zakazującym prób z bronią jądrową w atmosferze, w przestrzeni kosmicznej i pod wodą” (inaczej: „Układ o częściowym zakazie prób nuklearnych”) ze względu na ich skrajną szkodliwość[1]. Pakt wszedł w życie 10 października tego samego roku. Stronami tego traktatu jest obecnie 125 państw (stan na: 2014 r.)[4].
Przypisy
- ↑ a b c d e wybuch jądrowy, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-06-29].
- ↑ a b Rodzaje wybuchów jądrowych. pw.edu.pl. [dostęp 2020-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-29)].
- ↑ Charles Robert Anderson: Western Pacific. Government Printing Office, 1994, s. 3. ISBN 978-0-16-088266-1.
- ↑ Dominik Balawender: Proliferacja broni masowego rażenia. W: Organizacje międzynarodowe w działaniu (pod (redakcja: Agnieszka Florczak, Alicji Lisowska) [on-line]. uni.wroc.pl, 2014. s. 44 (PDF: 8). [dostęp 2020-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-06)].
Linki zewnętrzne
- Porównanie mocy wybuchu jądrowego w serwisie YouTube (ang.)
Media użyte na tej stronie
Eksplozja BADGER z 18 kwietnia 1953, która była częścią Operacji Upshot-Knothole, na Terenie Testów w Nevadzie.
Greenhouse George nuclear test. Early fireball.