Wyciąg szybowy

Ten artykuł od 2016-12 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Zasada działania wyciągu szybowego – maszyna wyciągowa zrębowa z kołem pędnym

Nadziemna część górniczego wyciągu szybowego

Koło wyciągowe z szybu KWK 1 Maja w Wodzisławiu Śląskim

Szola na terenie skansenu przy Zabytkowej Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach

Górniczy wyciąg szybowy – dźwignica stosowana w górnictwie głębinowym do transportu urobku, osób i materiałów w szybie górniczym, najczęściej pionowym.

Budowa

• wieża szybowa
  • Basztowa (wolnostojąca)
    • Trzonowa pełna
    • Trzonowa dzielona
    • Trzonowa słupowa
    • Słupowa
  • Zastrzałowa
    • Jednozastrzałowa
    • Dwuzastrzałowa (kozłowa)
• nadszybie
• maszyna wyciągowa
  • napęd
    • wolnobieżny (bezpośredni), realizowany przy pomocy silnika synchronicznego lub asynchronicznego.
    • przekładniowy
  • rodzaje maszyn wyciągowych
    • bębnowe (liny nawijane na jeden lub dwa bębny nawojowe), droższe od wyciągów z kołem pędnym, stosowane przy bardzo dużych głębokościach, szybach pochyłych, przy głębieniu szybów, oraz przy bardzo trudnych warunkach ze względu na korozję.
    • bobinowe od :bobina (cewa) - wąski lecz wysoki bęben
    • cierne (z kołem pędnym - liny przewijane przez bęben cierny), stosowane przy głębokościach do 2000 m
• naczynia wyciągowe
  • klatka (szola) - najstarszy typ naczynia o wszechstronnym zastosowaniu (transport ludzi, kopaliny - w wozach kopalnianych, maszyn). Klatki mogą mieć do 6 poziomów.
  • kubły - stosowane w fazie drążenia szybu
  • skipy – transport kopaliny luzem, o dużej wydajności, praca w pełni zautomatyzowana.
  • skipoklatki - do transportu ludzi i urobku
• liny
  • nośne
  • wyrównawcze
  • prowadnicze
  • odbojowe (zabezpieczające naczynia, przeciwciężary przed wychyleniem lub obrotem)
• podszybie
• urządzenia wyładowcze, załadowcze
• urządzenia hamujące

Podział wyciągów szybowych

Ze względu na funkcję

• Wydobywcze
• Zjazdowo-materiałowe
• Wielofunkcyjne
• Do głębienia szybów
• Wentylacyjne

Ze względu na liczbę urządzeń wyciągowych w jednym szybie

• Jednoprzedziałowe
• Dwuprzedziałowe
• Wieloprzedziałowe

Ze względu na liczbę lin, na których zawieszone jest naczynie

• Jednolinowe
• Dwulinowe
• Wielolinowe

Maszyny wyciągowe jak na urządzenia dźwigowe osiągają wysokie parametry techniczne: moce przekraczające 20 MW, udźwigi do 50 ton, prędkości przekraczające 20 m/s.

Zobacz też

• Wyciąg wiertniczy
• Dźwig szybowy