Wyczerpy-Aniołów

Wyczerpy-Aniołów
	Dzielnica Częstochowy
	; Zabudowa wielorodzinna Wyczerp przy ulicy Stanisława Kontkiewicza
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Częstochowa
Data założenia	1356
W granicach Częstochowy	1928–1930 (Kamień); 1952 (W. Dolne); 1977 (W. Górne)
Powierzchnia	16,62 km²
Wysokość	248 m n.p.m.
Populacja ; • liczba ludności	; 9 182
Strefa numeracyjna	+ 48 34
Kod pocztowy	42-209
Tablice rejestracyjne	SC
	Położenie na mapie Częstochowy;
	50°50′16,31″N 19°09′33,47″E/50,837864 19,159297
	Portal Polska

Ulica Warszawska w Wyczerpach

Posterunek odgałęźny Częstochowa Wyczerpy

Wyczerpy-Aniołów – dzielnica Częstochowy położona w północno-wschodniej części miasta, na lewym brzegu Warty. W skład dzielnicy wchodzą części miasta: Aniołów, Kamień, Kule, Rząsawa, Wyczerpy Dolne, Wyczerpy Górne oraz Zagajnik.

Dzielnica graniczy z Północą (zabudowę obu dzielnic rozdziela Las Aniołowski), Tysiącleciem, Starym Miastem, Zawodziem oraz Mirowem^[2].

Historia

W 1356 roku król Kazimierz III Wielki wydał przywilej lokujący wieś Wyczerpy. Z czasem wyodrębnił się podział na Wyczerpy Dolne i Wyczerpy Górne. Zabudowę wyznaczał trakt prowadzący z Częstochowy do Warszawy (obecna ulica Warszawska). W 1827 roku w obu wsiach było łącznie 49 domów i 332 mieszkańców^[3]^[4].

Intensywny rozwój wsi nastąpił pod koniec XIX wieku. Przyczyniła się do tego budowa Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej^[4]. W 1896 roku powstały zakłady chemiczne w Aniołowie, osiedlu należącym do Wyczerp Dolnych^[5]. Rok później w Wyczerpach Dolnych wybudowano hutę szkła kryształowego „Paulina”^[4]^[5]. Wokół obu zakładów rozwijały się fabryczne osady^[3]. W tamtym okresie Wyczerpy Dolne należały do gminy Grabówka, a Wyczerpy Górne do gminy Rędziny^[6].

Obszar dzielnicy włączano do Częstochowy stopniowo. Kamień i Aniołów zostały przyłączone w latach 1928–1930^[7]^[8]. W 1952 roku włączono Wyczerpy Dolne^[9], a w roku 1977 Wyczerpy Górne oraz Rząsawę^[10].

Intensywny rozwój Wyczerp rozpoczął się w latach 90. XX wieku. Powstało tu wówczas osiedle domów wielorodzinnych oraz kolonia budynków w zabudowie szeregowej^[3].

Transport

Główną osią komunikacyjną dzielnicy jest ulica Warszawska^[11] będąca fragmentem drogi krajowej nr 91^[12].

Przez dzielnicę przebiega linia kolejowa nr 1 (pierwotnie Kolej Warszawsko-Wiedeńska) wraz z przystankiem osobowym Częstochowa Aniołów oraz posterunkiem odgałęźnym Wyczerpy, przy którym rozpoczyna bieg linia kolejowa nr 146 do stacji Chorzew Siemkowice. Na linii nr 146 istnieje przystanek Rząsawa, który jest jednak położony w granicach gminy Rędziny.

Architektura

Z zabudowie dzielnicy dominuje budownictwo niskie, z szeregiem zakładów i warsztatów rzemieślniczych. Na Wyczerpach istnieje jednak również osiedle bloków mieszkaniowych i szeregowców^[3]. Zabudowa Wyczerp oraz Aniołowa jest dość zwarta. Choć podział na oba osiedla funkcjonuje w świadomości mieszkańców, trudno byłoby wyznaczyć między nimi dokładną granicę. Natomiast położone w północnej części dzielnicy Rząsawa oraz Zagajnik to osiedla oddalone przestrzennie, zachowujące w znacznej mierze rolniczy charakter^[13].

Do dzielnicy należy także ulica Drogowców^[14]. Znajdują się przy niej obiekty o charakterze handlowo-usługowym, między innymi centrum handlowe Aniołów Park (położone w miejscu dawnego hipermarketu Tesco)^[15], Hotel Scout^[16], salony meblowe (Agata^[15], Vox^[17], Kler^[18]) .

Religia

Na obszarze dzielnicy działają 3 parafie rzymskokatolickie:

Parafia Opatrzności Bożej na Aniołowie (erygowana w 1950 roku)^[19],
Parafia św. Jacka w Wyczerpach (erygowana w 1982 roku)^[20],
Parafia Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel w Rząsawie (erygowana w 1990 roku).

Przypisy

↑ ^a ^b Algorytm podziału środków. Urząd Miasta Częstochowy, 2014-04-30. [dostęp 2014-05-06]. (pol.).
↑ E-usługi dla mieszkańców Częstochowy. e.czestochowa.pl. [dostęp 2019-03-13]. (warstwa „Dzielnice”)
↑ ^a ^b ^c ^d Dzielnice Częstochowy, „Informator Urzędu Miasta Częstochowy”, maj 2004, ISSN 17312337 [dostęp 2019-03-12] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] .
↑ ^a ^b ^c Bogdan Snoch: Wyczerpy – Słownik historyczno-geograficzny ziemi częstochowskiej. gazetacz.com.pl. [dostęp 2019-09-21].
↑ ^a ^b Dariusz Orman: Częstochowa. it-jura.pl. [dostęp 2019-03-09].
↑ Wyczerpy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 75 .
↑ Dz.U. z 1928 r. nr 40, poz. 391 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 marca 1928 r. o zmianie granic miasta Częstochowy w powiecie częstochowskim, województwie kieleckiem
↑ Dz.U. z 1930 r. nr 59, poz. 474 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 sierpnia 1930 r. o zmianie granic miasta Częstochowy w powiecie częstochowskim, województwie kieleckiem
↑ Dz.U. z 1952 r. nr 19, poz. 117 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 1952 r. w sprawie zmiany granic miasta Częstochowy w województwie katowickim.
↑ Dz.U. z 1976 r. nr 41, poz. 2457 Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 9 grudnia 1976 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwach bielskim, częstochowskim, kaliskim, przemyskim, skierniewickim i szczecińskim.
↑ Andrzej Kuśnierczyk: Wyczerpy–Aniołów. [w:] Encyklopedia Częstochowy [on-line]. [dostęp 2022-09-24].
↑ Częstochowa: Zmiana kategorii dróg. [w:] Serwis Samorządowy PAP [on-line]. 28 maja 2021. [dostęp 2022-09-24].
↑ SebastianS. Skolik SebastianS., Przestrzeń społeczna miasta średniej wielkości i jej uwarunkowania społeczno-kulturowe : studium monograficzne Częstochowy. Praca doktorska, Katowice: Uniwersytet Śląski, 2008, s. 164–165 .
↑ Wykaz ulic w podziale na dzielnice. [w:] BIP Urzędu Miasta Częstochowy [on-line]. [dostęp 2022-09-24].
↑ ^a ^b KatarzynaK. Gwara KatarzynaK., Wielkie otwarcie nowego parku handlowego Aniołów w Częstochowie już wkrótce. Zobaczcie listę sklepów z Dor Plaza, Częstochowa Nasze Miasto, 25 sierpnia 2022 [dostęp 2022-11-05] (pol.).
↑ Hotel Scout *** - Baza noclegowa, Częstochowa, oficjalna strona miasta [dostęp 2022-11-05] (pol.).
↑ Salon Mebli Częstochowa - ul.Drogowców 29, VOX [dostęp 2022-11-05] .
↑ Salon KLER Częstochowa, sklep meblowy Drogowców 29a, Kler [dostęp 2022-11-05] (pol.).
↑ Parafia – Parafia Opatrzności Bożej w Częstochowie. opatrznosc.czest.pl. [dostęp 2019-03-13].
↑ Rys historyczny – Parafia świętego Jacka w Częstochowie. swjacek.c0.pl. [dostęp 2019-03-13].

[umczest-1] Algorytm podziału środków. Urząd Miasta Częstochowy, 2014-04-30. [dostęp 2014-05-06]. (pol.).

[2] E-usługi dla mieszkańców Częstochowy. e.czestochowa.pl. [dostęp 2019-03-13]. (warstwa „Dzielnice”)

[informator-3] Dzielnice Częstochowy, „Informator Urzędu Miasta Częstochowy”, maj 2004, ISSN 17312337 [dostęp 2019-03-12] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] .

[gazetacz-4] Bogdan Snoch: Wyczerpy – Słownik historyczno-geograficzny ziemi częstochowskiej. gazetacz.com.pl. [dostęp 2019-09-21].

[it-jura-5] Dariusz Orman: Częstochowa. it-jura.pl. [dostęp 2019-03-09].

[6] Wyczerpy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 75 .

[7] Dz.U. z 1928 r. nr 40, poz. 391 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 marca 1928 r. o zmianie granic miasta Częstochowy w powiecie częstochowskim, województwie kieleckiem

[8] Dz.U. z 1930 r. nr 59, poz. 474 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 sierpnia 1930 r. o zmianie granic miasta Częstochowy w powiecie częstochowskim, województwie kieleckiem

[9] Dz.U. z 1952 r. nr 19, poz. 117 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 1952 r. w sprawie zmiany granic miasta Częstochowy w województwie katowickim.

[10] Dz.U. z 1976 r. nr 41, poz. 2457 Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 9 grudnia 1976 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwach bielskim, częstochowskim, kaliskim, przemyskim, skierniewickim i szczecińskim.

[11] Andrzej Kuśnierczyk: Wyczerpy–Aniołów. [w:] Encyklopedia Częstochowy [on-line]. [dostęp 2022-09-24].

[12] Częstochowa: Zmiana kategorii dróg. [w:] Serwis Samorządowy PAP [on-line]. 28 maja 2021. [dostęp 2022-09-24].

[13] SebastianS. Skolik SebastianS., Przestrzeń społeczna miasta średniej wielkości i jej uwarunkowania społeczno-kulturowe : studium monograficzne Częstochowy. Praca doktorska, Katowice: Uniwersytet Śląski, 2008, s. 164–165 .

[14] Wykaz ulic w podziale na dzielnice. [w:] BIP Urzędu Miasta Częstochowy [on-line]. [dostęp 2022-09-24].

[aniołów_park-15] KatarzynaK. Gwara KatarzynaK., Wielkie otwarcie nowego parku handlowego Aniołów w Częstochowie już wkrótce. Zobaczcie listę sklepów z Dor Plaza, Częstochowa Nasze Miasto, 25 sierpnia 2022 [dostęp 2022-11-05] (pol.).

[16] Hotel Scout *** - Baza noclegowa, Częstochowa, oficjalna strona miasta [dostęp 2022-11-05] (pol.).

[17] Salon Mebli Częstochowa - ul.Drogowców 29, VOX [dostęp 2022-11-05] .

[18] Salon KLER Częstochowa, sklep meblowy Drogowców 29a, Kler [dostęp 2022-11-05] (pol.).

[19] Parafia – Parafia Opatrzności Bożej w Częstochowie. opatrznosc.czest.pl. [dostęp 2019-03-13].

[20] Rys historyczny – Parafia świętego Jacka w Częstochowie. swjacek.c0.pl. [dostęp 2019-03-13].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

Zagadnienia	Chorągiew Herb Historia Ludność Prezydenci Rada miasta Ratusz
Gospodarka	Aglomeracja Transport kolejowy Komunikacja miejska Przemysł Tramwaje
Kultura	Częstoch Edukacja Honorowi obywatele Jasna Góra Muzea Pomniki Sport
Dzielnice	Błeszno Częstochówka-Parkitka Dźbów Gnaszyn-Kawodrza Grabówka Kiedrzyn Lisiniec Mirów Ostatni Grosz Podjasnogórska Północ Raków Stare Miasto Stradom Śródmieście Trzech Wieszczów Tysiąclecie Wrzosowiak Wyczerpy-Aniołów Zawodzie-Dąbie

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne