Wyczyniec kolankowy

Wyczyniec kolankowy
(c) James Lindsey at Ecology of Commanster, CC BY-SA 3.0
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	wiechlinowate
Rodzaj	wyczyniec
Gatunek	wyczyniec kolankowy
Nazwa systematyczna
Alopecurus geniculatus L. Sp. Pl.: 60 (1753)

Wyczyniec kolankowy (Alopecurus geniculatus L.) – gatunek rośliny należącej do rodziny wiechlinowatych. Jako gatunek rodzimy występuje w Europie, zachodniej Azji i północnej Afryce. Ponadto zawleczony do wschodniej Azji, Australii i Ameryki^[3]. W Polsce dość pospolity na niżu oraz na niższych stanowiskach w górach^[4].

Morfologia

Łodyga

Pokładające i zakorzeniające się w kolankach źdźbło do 20 cm wysokości.

Liście

Języczek liściowy tępy, długości 3-4 mm.

Kwiaty

Zebrane w kłoski długości 3 mm, te z kolei zebrane w wałkowatą, tępo ściętą na końcach wiechę grubości 4-7 mm. Plewy zrosłe w nasadzie, z rozchylonymi szczytami, owłosione lub orzęsione na grzbiecie. Plewka dolna oścista; ość dłuższa od niej, wystająca ponad kłosek o około 2 mm. Pylniki jasnożółte, po przekwitnieniu brunatne^[5].

Biologia i ekologia

Gatunek rośliny wieloletniej, ozimy, mogący się rozmnażać wegetatywnie z zimujących nadziemnych rozłogów. Przejawia dużą odporność na wydeptywanie. Wrażliwy na zacienienie. Preferuje stanowiska mokre i żyzne. W mulistych obniżeniach terenu, ze względu na długotrwałe podtopienie pozbawionych innej roślinności, może wraz z wyczyńcem czerwonożółtym i mietlicą rozłogową tworzyć luźne darnie. W traworoślach i turzycowiskach rozwijających się na siedliskach podmokłych grądów występuje regularnie ale w małej liczebności^[4]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek uznawany za charakterystyczny dla muraw zalewowych ze związku Agropyro-Rumicion crispi oraz dla należącego do tego związku zespołu Ranunculo-Alopecuretum geniculati^[6]. Liczba chromosomów 2n=28. Kwitnie od maja do października^[4].

Zmienność

Wyróżnia się liczne odmiany i formy omawianego gatunku^[4]:

• A. g. var. natans Wahlenb. - zasiedla płytkie zbiorniki wodne, źdźbła pływające, wiotkie.
• A. g. var. microstachyus Uechtritz - kwiatostan z ciemnym nalotem, długości do 1,5 cm i szerokości maksymalnie 4 mm, blaszki liściowe szydlasto złożone, liść flagowy nieobecny lub bardzo zredukowany. Tworzy darnie z duża liczbą pędów wegetatywnych.
• A. g. var. tuberosus A. et G. - źdźbła z bulwkowatym zgrubieniem u podstawy.
• A. g. f. bracteatus Schube - liść flagowy bez pochwy liściowej, blaszka liściowa tuż pod wiechą.
• A. g. f. violaceus D.N. Christ. - plewy fioletowonabiegłe.
• A. g. f. robustior Hack. - kwiatostan klapowany.
• A. g. f. radicans P. Junge - źdźbła pokładające się, mogące zakorzeniać się w dolnych węzłach.

Wyczyniec kolankowy może tworzyć mieszańce z wyczyńcem łąkowym oraz wyczyńcem czerwonożółtym^[4].

Przypisy