Wydawca

Wydawcaosoba bądź instytucja (ta druga zwana również wydawnictwem), za której pieniądze przygotowywane, opracowywane, a następnie drukowane jest czasopismo, książka, lub publikowana podobna rzecz, np. komercyjny portal internetowy.

Wydawca realizuje zwykle politykę wydawniczą, plasując się w określonym segmencie rynku, zarówno ze względu na skalę prowadzonych przedsięwzięć, jak i prezentowaną tematykę, a nawet może narzucać swój stosunek do przedstawianych treści.

Odpowiednikiem wydawcy w kinematografii jest producent filmowy.

Definicje ustawowe

Jednostka redakcyjnaDefinicja
art. 8 Prawa prasowego (Dz.U. z 2018 r. poz. 1914)Wydawcą może być osoba prawna, fizyczna lub inna jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej. W szczególności wydawcą może być organ państwowy, przedsiębiorstwo państwowe, organizacja polityczna, związek zawodowy, organizacja spółdzielcza, samorządowa i inna organizacja społeczna oraz kościół i inny związek wyznaniowy.
art. 15 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1062, ze zm.)Domniemywa się, że producentem lub wydawcą jest osoba, której nazwisko lub nazwę uwidoczniono w tym charakterze na przedmiotach, na których utwór utrwalono, albo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.
art. 2 Ustawy z dnia 7 listopada 1996 r. o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 545)Przez określenie „wydawca” należy rozumieć osobę prawną, jednostkę organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej oraz osobę fizyczną, która prowadzi na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej działalność polegającą na publikowaniu dzieł; domniemywa się, że wydawcą jest osoba, której nazwę lub nazwisko uwidoczniono w tym charakterze na egzemplarzach publikacji.

Zadania wydawcy

Bezpośrednia działalność wydawcy może ograniczać się jedynie do spraw finansowo-prawnych, jak np.:

  • nadzór finansowy
  • wybór dzieł, określanie ich przydatności dla możliwości dalszego funkcjonowania wydawcy na rynku i kierowanie ich do realizacji, a w przypadku realizowania jakiejś misji podejmowanie decyzji co do wydawania dzieł niedochodowych
  • obrót prawami wydawniczymi.

Szeregiem innych czynności wydawca może zajmować się osobiście, lub zlecać je podwykonawcom. Są to np.:

  • rozpoznanie rynku
  • określanie lub nawet kreowanie potrzeb odbiorców
  • stwarzanie warunków ułatwiających autorowi tworzenie dzieła
  • nadzór redakcyjny (merytoryczny) oraz techniczny nad procesem powstawania publikacji, ilustracji oraz tekstów.
  • reklama i promocja własnych produktów (oraz ich autorów).

Lista największych polskich wydawnictw

Kolejność według przychodów za rok 2011, źródło: „Rzeczpospolita” z 10 maja 2012.

Lp.NazwaMiastoPrzychody ze sprzedaży książek
w 2011 r. w mln zł
Wydane tytuły w 2011
1.Wydawnictwa Szkolne i PedagogiczneWarszawa226,61673
2.Wydawnictwo Nowa EraWarszawa198,9938
3.Wolters Kluwer PolskaWarszawa181,3454
4.Wydawnictwo Naukowe PWNWarszawa130,72086
5.Weltbild PolskaWarszawa112460
6.Grupa Edukacyjna MACWarszawa100,7700
7.Pearson Central EuropeWarszawa93,3617
8.Reader’s DigestWarszawa82,743
9.Wiedza i PraktykaWarszawa68,797
10.OlesiejukWarszawa66,31158
11.C.H. BeckWarszawa56,3450
12.Lexis NexisWarszawa47,0293
13.Macmillan PublishersWarszawa34,7110
14.Egmont PolskaWarszawa34,1579
15.Hachette Livre PolskaWarszawa33,891
16.Forum (wydawnictwo)Warszawa32,97
17.Grupa Wydawnicza HelionGliwice31,8404
18.Prószyński MediaWarszawa30,3195
19.Dom Wydawniczy RebisPoznań23,9281
20.Albatros (polskie wydawnictwo)Warszawa21,8218
21.Wydawnictwo WAMKraków21,5358
22.Gruner+Jahr PolskaWarszawa21,4276
23.RaabeWarszawa19,18
24.Czarna OwcaWarszawa18,688
25.Bellona (wydawnictwo)Warszawa17,9249
26.Nasza KsięgarniaWarszawa17,9183
27.Muza (oficyna wydawnicza)Warszawa15,6171
28.Wilga (wydawnictwo)Warszawa14,1312
29.BuchmannWarszawa13,5163
30.ODDKWarszawa12,4220
31.Drukarnia i Księgarnia św. WojciechaPoznań11,5192

Według danych „Rzeczpospolitej”:

  • nakład książek w Polsce w 2011 wyniósł 134,8 mln zł (3% mniej niż w 2010)
  • 2,65 mld zł – wartość rynku książek w Polsce w 2012 (2,6 mld w 2007, 2,91 mld w 2008, 2,86 mld w 2009, 2,94 mld w 2010, 2,7 mld w 2011)[1]
  • 24920 – liczba wydanych tytułów w 2011 (w tym 12180 pierwszych wydań)
  • 5410 – średni nakład jednego wydania w 2011[2]

Wydawnictwa katolickie w Polsce

Ważny segment rynku książki w Polsce stanowią wydawnictwa katolickie, których istnieje ponad 100.

Przypisy

  1. M. Lemańska, Chomikuj wciąż unika procesu. „Rzeczpospolita”, 3.09.2013, s. B5.
  2. Rzeczpospolita” z dnia 10 maja 2012.

Media użyte na tej stronie

Unbalanced scales lighter one blue.svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Ikonka wagi o nie zrównoważonych szalach, gdzie lżejsza szala została nieco podkoloryzowana gwoli dalszego podkreślenia zaistnienia braku równowagi
A livre ouvert.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to PRA (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0
self made PRA