Wydawnictwo Iskry

Wydawnictwo Iskry
Ilustracja
Siedziba Wydawnictwa „Iskry” (2019)
SkrótIskry
Status prawnyprzedsiębiorstwo państwowe (1952–1992)
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Adresal. Wyzwolenia 18
00-570 Warszawa
Data założenia1 października 1952
DyrektorWiesław Uchański
Strona internetowa wydawnictwa
Tabliczka przed wejściem do siedziby wydawnictwa

Wydawnictwo Iskry – polskie wydawnictwo założone w 1952 w Warszawie jako Państwowe Wydawnictwo Młodzieżowe „Iskra”, następnie Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, wydawca literatury dla dzieci i młodzieży; sprywatyzowane w 1992.

Przez pierwsze 62 lata działalności siedziba Iskier mieściła się przy ul. Smolnej 11, w dawnym warszawskim mieszkaniu Tadeusza Boya-Żeleńskiego. W 2014 redakcja przeniosła się na al. Wyzwolenia 18[1].

Państwowe Wydawnictwo „Iskry”

Nazwa wydawnictwa nawiązywała do wydawanego w latach 1923–1939 tygodnika dla młodzieży „Iskry” i serii książek „Biblioteka Iskier”. W dokumencie założycielskim wydawnictwa ujęto, że głównym jego zadaniem jest wydawanie literatury dla młodzieży. W 1952 wydano zaledwie 11 tytułów, w 1955 już 169, a przez pierwsze 20 lat blisko 3000 (w tym 705 wznowień).

Wśród wydawanych autorów rekordzistami byli Arkady Fiedler (12 książek wydanych w „Iskrach”, łączny nakład 2 070 000 egz.), Janusz Meissner (19 tytułów, łączny nakład 1 715 000 egz.), Zenon Kosidowski (4 pozycje książkowe, nakład łączny ponad 1 000 000 egz.), czy Marian Brandys (5 książek, nakład łączny 450 000 egz.). W „Iskrach” wydawali także inni popularni autorzy, tacy jak Melchior Wańkowicz, Alina i Czesław Centkiewiczowie, czy Janusz Przymanowski (ogólny nakład książki Czterej pancerni i pies wyniósł do 1972 r. 530 000 egz.).

Wydawnictwo w okresie PRL-u zgromadziło wokół siebie czołowych pisarzy uprawiających reportaż krajowy i zagraniczny (m.in. Jerzy Ambroziewicz, Olgierd Budrewicz, Kazimierz Dziewanowski, Wiesław Górnicki, Thor Heyerdahl, Ryszard Kapuściński, Krzysztof Kąkolewski, Stefan Kozicki, Jerzy Lovell, Andrzej Mularczyk).

Wydawano znanych pisarzy dla młodzieży, wśród nich m.in.: Jack London (ponad dwadzieścia tytułów, nakład ponad 2 590 000 egz.), James Oliver Curwood (nakład blisko 2 000 000 egz,), James Fenimore Cooper, Robert Louis Stevenson, Mark Twain i in.

W Państwowym Wydawnictwie „Iskry” debiutowali m.in. Ernest Bryll, Stanisław Grochowiak, Małgorzata Hillar, Eugeniusz Kabatc, Magda Leja, Aleksander Minkowski, Natalia Rolleczek, Edward Stachura (debiut poetycki)[2], Andrzej Szypulski. Wydawnictwo było też inicjatorem powołania miesięcznika literackiego dla debiutantów „Nowy Wyraz” (1972).

Znakiem rozpoznawczym „Iskier” stały się jednak przede wszystkim seryjne edycje wydawnicze, m.in.:

  • ABC Stolic Świata” (powst. 1961; seria publicystyczno reportażowa – monografie stolic państw świata)
  • Biblioteka Literatury Faktu” (seria międzywydawnicza, powstała w 1975 r.; reportaże polskie i zagraniczne)
  • Biblioteka Niezapominajki” (od 1959 do 1967; popularnonaukowe opracowania z najnowszej historii Polski)
  • Biblioteka Postępowego Wychowania” (seria wydawana razem z Towarzystwem Szkoły Świeckiej w latach 19581962)
  • Biblioteka Powszechna” (popularna seria międzywydawnicza, wydawana w latach 19571967, obejmująca literaturę piękną, społeczno-polityczną i popularnonaukową)

W siedzibie Wydawnictwa utworzono „Salon Boya-Żeleńskiego”, gdzie przechowywano pamiątki po słynnym tłumaczu, krytyku i pisarzu.

Wydawnictwo „Iskry”

Nakładem „Iskier” ukazywały się m.in. książki Erwina Axera, Tadeusza Boya-Żeleńskiego, Jarosława Borszewicza, Jerzego Bralczyka, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Jarosława Iwaszkiewicza, Brunona Jasieńskiego, Stefana Kisielewskiego, Jalu Kurka, Aleksandra Krawczuka, Władysława Łozińskiego, Andrzeja Mleczki, Karola Modzelewskiego, Marka Nowakowskiego, Owidiusza, Daniela Passenta, Mieczysława F. Rakowskiego, Janusza Rolickiego, J.D. Salingera, Andrzeja Strzeleckiego, Edwarda Stachury, Janusza Tazbira, Stefana Themersona, Krzysztofa Teodora Toeplitza, J.R.R. Tolkiena, Juliana Tuwima, Marka Twaina, Jana Stanisława Witkiewicza i Aleksandry Ziółkowskiej-Boehm.

Wydawnictwo specjalizuje się w literaturze faktu, poezji, wydaje autorów polskich piszących o historii i kulturze polskiej. Prezesem wydawnictwa jest Wiesław Uchański.

Przypisy

  1. Kalendarium Iskier. W: Wydawnictwo Iskry [on-line]. iskry.com.pl. [dostęp 2014-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-09)].
  2. Edward Stachura: Dużo ognia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, 1963, s. 3.

Bibliografia

  • Katalog „Iskier” 1952–1972 (Państwowe Wydawnictwo Iskry 1973)
  • Katalog „Iskier” 1973–1982 (Państwowe Wydawnictwo Iskry 1988)

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Budynek przy al. Wyzwolenia 18 w Warszawie 2019a.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Budynek przy al. Wyzwolenia 18 w Warszawie (widok od strony placu Zbawiciela)
Wydawnictwo Iskry, tabliczka.jpg
Autor: Niegodzisie, Licencja: CC BY-SA 4.0
tabliczka przed siedzibą wydawnictwa Iskry na placu Zbawiciela w Warszawie