Wydrzyk długosterny

Wydrzyk długosterny
Stercorarius longicaudus[1]
Vieillot, 1819
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

siewkowe

Podrząd

mewowce

Rodzina

wydrzyki

Rodzaj

Stercorarius

Gatunek

wydrzyk długosterny

Podgatunki
  • S. l. longicaudus Vieillot, 1819
  • S. l. pallescens Løppenthin, 1932
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania

     okres lęgowy

     zimowiska

Wydrzyk długosterny (Stercorarius longicaudus) – gatunek ptaka z rodziny wydrzyków (Stercorariidae).

Występowanie i podgatunki

Gniazduje w arktycznych i subarktycznych rejonach Eurazji (od skandynawskich gór do północno-wschodniej Syberii) i Ameryki Północnej. Na zimowiska wędruje już w sierpniu i wrześniu. Zimuje na wodach Subantarktyki i dalej na północ po okolice południowych wybrzeży Ameryki Południowej i zachodnich wybrzeży południowej Afryki[3].

W Polsce można go sporadycznie zaobserwować podczas przelotów, głównie jesienią. Na terenie kraju i na polskich wodach przybrzeżnych do końca 2017 odnotowano 129 stwierdzeń ptaków tego gatunku, łącznie obserwowano 157 osobników[4].

Wyróżnia się 2 podgatunki[3][5]:

  • Stercorarius longicaudus longicaudus – mający lęgi na arktycznych i subarktycznych wybrzeżach Rosji (na wschód do delty rzeki Leny) i w Skandynawii;
  • Stercorarius longicaudus pallescens – gnieżdżący się na Grenlandii, w arktycznej i subarktycznej części Ameryki Północnej oraz na wschodniej Syberii (na wschód od delty Leny).

Opis

Dane liczbowe
  • długość ciała (wraz z wydłużonymi sterówkami): 48–53 cm[6]
  • rozpiętość skrzydeł: 105–117 cm[6]
  • masa ciała: 230–444 g[6]
Cechy rozpoznawcze
Wydrzyk długosterny w locie
Dorosły wydrzyk, Spitsbergen

To najmniejszy z wydrzyków, wielkości mewy śmieszki. Ma smukłe ciało z długimi smukłymi skrzydłami. Samiec jak i samica wydrzyka długosternego ubarwione są jednakowo. Dorosłe mają szarobrązowy płaszcz i boki kontrastujące z ciemniejszymi końcami skrzydeł i ogonem. Na głowie mają ciemną czapeczkę wyraźnie odciętą od reszty, boki głowy i kark są natomiast białawożółte. Brzuch koloru szarego. Środkowe sterówki są wąskie i ostro zakończone, dłuższe od ogona o 16–25 cm, a u młodych ptaków tylko o 1–3 cm. Nie są tak sztywne jak u wydrzyka ostrosternego, ale miękko się wyginają. Młode są bardzo ciemne, mają jaśniejsze brzegi piór, przez co wydają się prążkowane. Lot podobny do rybitwy. Ciemna forma wydrzyka długosternego jest niezmiernie rzadka. W przeciwieństwie do wydrzyka ostrosternego i tęposternego w upierzeniu godowym nigdy nie jest całkowicie czarny. Jego brązowo-szare upierzenie jest też w porównaniu z nimi jaśniejsze, ale lotki pozostają ciemne. Nie ma też wyraźnego jasnego pola na lotkach I rzędu. Na piersi nie ma również obroży. Młode tego gatunku wydrzyka są jaśniejsze od pozostałych, a rozróżnia się je głównie po sylwetce.

Środowisko

Gniazduje w arktycznej tundrze i na skandynawskich płaskowyżach powyżej granicy drzew. Spotkać go można na wyższych obszarach do 1200 m n.p.m. jak i w głębi lądu. Po sezonie lęgowym przebywa prawie wyłącznie na otwartym morzu i rzadziej niż inne gatunki wydrzyków na wybrzeżach. W Europie Środkowej w głąb lądu zapuszcza się wyjątkowo.

Okres lęgowy

Jaja
Gniazdo

Znajduje się na ziemi i jest bez wyściółki.

Jaja

2 jaja składane przez samicę w czerwcu.

Wysiadywanie

Wydrzyki wysiadują jaja 24 dni. Po wykluciu pisklęta mają szarobrązowy puch. Opuszczają gniazdo 2 dni później. Dojrzałe płciowo są dopiero po 4 latach.

Pokarm

Główny pokarm to ryby. Nurkuje na nie z powietrza lub odbiera je innym ptakom. Może atakować z lotu patrolowego lub z zasadzki małe ptaki. Zdarza mu się zjadać też ptasie jaja i odpadki ryb. Nie gardzi jagodami i owadami. W okresie lęgowym podstawowym pokarmem są lemingi. Jeśli jest ich mało, wydrzyki długosterne nie przystępują do pierwszego lęgu.

Status i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje wydrzyka długosternego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern)[2]. Liczebność światowej populacji w 2015 roku szacowano na 250–750 tysięcy dorosłych osobników, natomiast liczebność populacji europejskiej na 39,7–106 tysięcy dorosłych osobników[2].

W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[7].

Zobacz

Przypisy

  1. Stercorarius longicaudus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. a b c Stercorarius longicaudus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  3. a b Long-tailed Skua (Stercorarius longicaudus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
  4. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 34. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2017. „Ornis Polonica”. 59, s. 119–153, 2018. 
  5. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Noddies, gulls, terns, auks. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-07-04]. (ang.).
  6. a b c Long-tailed jaeger (Stercorarius longicaudus). [w:] ARKive [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  7. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Bibliografia

  • Karel Stastny: Ptaki wodne. Warszawa: Delta, 1993. ISBN 83-85817-10-7.
  • Klaus Richarz: Ptaki - Przewodnik. Warszawa: Muza, 2009. ISBN 978-83-7495-018-3.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Stercorarius longicaudus MWNH 0305.JPG
Autor: Klaus Rassinger und Gerhard Cammerer, Museum Wiesbaden, Licencja: CC BY-SA 3.0
Long-tailed jaeger Stercorarius longicaudus , egg, Coll. Museum Wiesbaden
Long-tailed Skua (js) 26.jpg
Autor: Jerzy Strzelecki, Licencja: CC BY-SA 3.0
spitsbergen, Long-tailed Skua (Stercorarius longicaudus)
Stercorarius longicaudus map.svg
Autor: Cephas, Licencja: CC BY-SA 4.0
Geographical distribution of Long-tailed jaeger.
  Breeding
  Nonbreeding