Wydział Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Wydział Archeologii

Faculty of Archeology

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Data założenia	1919 (Instytut) 2019 (Wydział)
Typ	naukowo-badawczy
Państwo	Polska
Adres	ul. Uniwersytetu Poznańskiego 7 61-614 Poznań[1]
Dziekan	prof. dr hab. Andrzej Michałowski
brak współrzędnych
Strona internetowa

Wydział Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (WArch UAM) - jednostka organizacyjna Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, jeden z 6 wydziałów tworzących szkołę dziedzinową Nauk Humanistycznych UAM.

Historia i badania Wydziału

Wydział Archeologii, początkowo jako instytut, został powołany 30 stycznia 1919 roku a jego pierwszym dyrektorem był współzałożyciel Uniwersytetu, prof. dr hab. Józef Kostrzewski. Po kilkakrotnej zmianie nazwy, 1 grudnia 1982 roku, wprowadzono nazwę Instytut Prahistorii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Nazwa ta została zmieniona 3 października 2016 roku i do 1 października 2019 instytut funkcjonował jako Instytut Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu^[2]. Wydział prowadzi badania w zakresie archeologii pradziejowej i średniowiecznej a od 1999 roku w zakresie archeologii śródziemnomorskiej, (od 2004 roku jako archeologia orientalna i antyczna). Wydział Archeologii wydaje własne czasopismo Folia Praehistorica Posnaniensia oraz kilka tytułów serii wydawniczych.

Wydział początkowo prowadził badania wykopaliskowe na terenie Wielkopolski i Kujaw oraz na Pomorzu Wschodnim. Do najważniejszych prac tego okresu były badaniach grodu kultury łużyckiej w Biskupinie. W latach 60. rozpoczęto badania na Pomorzu Zachodnim i Środkowym.

Do największych odkryć dokonanych przez studentów i pracowników Wydziału należy odkrycie Palatium Mieszka I na poznańskim Ostrowie Tumskim oraz kilka bezcennych artefaktów m.in. bulle - ołowiana pieczęć Bolesława Śmiałego albo Bolesława Krzywoustego z okresu między połową XI wieku, a latami trzydziestymi XII wieku^[3]. Innym odkryciem było odkrycie i prowadzenie do dzisiaj badań archeologicznych osady obronnej z wczesnej epoki brązu w Bruszczewie^[4]

Obecnie wydział zaangażowany jest w kilkanaście prac badawczych m.in.:

• badania nad środowiskowym uwarunkowaniami najstarszego osadnictwa Europy Środkowej i rozwój kulturowy Niżu Europejskiego w epoce kamienia i wczesnej epoce metali;
• synteza wczesnej epoki brązu;
• studia nad pograniczem biokulturowym Wschodu i Zachodu Europy w pradziejach i starożytności
• archeologia starożytnego Bliskiego Wschodu;
• powiązania kulturowe Wielkopolski z terenami ościennymi w późnym okresie brązu i wczesnym okresie żelaza;
• sztuka społeczności Europy środkowej w epoce żelaza a sztuka Grecji i Italii;
• tereny Barbaricum w okresie wpływów rzymskich i w okresie wędrówek ludów (osadnictwo, gospodarka, budownictwo, groby okazałe i inne cmentarzyska, ceramika);
• obszary prowincjonalno-rzymskie w Europie;
• problem kontynuacji między starożytnością a wczesnym średniowieczem w Polsce;
• architektura i sztuka Polski średniowiecznej;
• historia archeologii;
• studia nad teorią społeczną oraz współczesna refleksja metodologiczna w archeologii^[5].

Od 1 października 2019 roku, zarządzeniem Rektora UAM, Instytut funkcjonuje jako Wydział Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu^[6].

Biblioteka

Wydział Archeologii posiada własną bibliotekę tematyczną, w której zbiorach znajduje się około 40 000 woluminów, 380 tytułów czasopism zagranicznych oraz 170 tytułów czasopism polskich.

Publikacje Wydziału

Wydział Archeologii wydaje publikacje naukowe nakładem Wydawnictwa Naukowego UAM. Publikacje stanowią odzwierciedleniem badań i prac archeologicznych przeprowadzanych przez Instytut w ramach studiów archeologicznych. Do wybranych prac należą m.in.^[7]

• Jacek Nowakowski, Andrzej Prinke, Włodzimierz Rączkowski, Biskupin... i co dalej? Zdjęcia lotnicze w polskiej archeologii, Poznań 2005, ISBN 83-916342-2-1
• Maciej Kaczmarek, Zachodniowielkopolskie społeczności kultury łużyckiej w epoce brązu, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2002, ISBN 83-232-1028-4
• Maciej Kaczmarek, Epoka brązu na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej w świetle interregionalnych kontaktów wymiennych, Wydawnictwo PTPN, Poznań 2012, ISBN 978-83-7654-185-3
• Peter F. Biehl, Alexander Gramsch, Arkadiusz Marciniak (Hg.) Archäologien Europas / Archeologies of Europe Geschichte, Methoden und Theorien / History, Methods and Theories 2001, Tübinger Archäologische Taschenbücher, Bd. 3, br. ISBN 3-8309-1067-3
• Włodzimierz Rączkowski, Archeologia lotnicza - metoda wobec teorii, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2002, ISBN 83-232-1194-9
• Archeologia - Paradygmat - Pamięć, pod redakcją Danuty Minty-Tworzowskiej i Włodzimierza Rączkowskiego, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2001, ISBN 83-7177-093-6
• Aerial Archaeology - Developing Future Practice, Edited by Robert H. Bewley and Włodzimierz Rączkowski 2001, NATO Science Series, Life and Behavioural Sciences - Vol. 337, ISBN 1-58603-184-8
• Sztuka naskalna Uzbekistanu pod redakcją Aleksandra Kośko, Timura Širinova, Włodzimierza Rączkowskiego, Poznań 1997, ISBN 83-86650-86-9
• Danuta Minta–Tworzowska, Klasyfikacja w Archeologii jako sposób wyrażania wyników badań, hipotez oraz teorii archeologicznych, Adam Mickiewicz University Press, Poznań 1994, ISBN 83-232-0602-3
• Hanna Kóčka-Krenz, Biżuteria północno-zachodnio-słowiańska we wczesnym średniowieczu, Adam Mickiewicz University Press, Poznań 1993, ISBN 83-232-0494-2
• Janusz Czebreszuk, Schyłek neolitu i początki epoki brązu w strefie południowo-zachodniobałtyckiej (III i początki II tys. przed Chr.). Alternatywny model kultury, Wydanie I, Seria Archeologia nr 46, ISBN 83-232-1096-9
• Archeologia i jej źródła - materiały faunistyczne w praktyce badawczej archeologii, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Poznań 1996, ISBN 83-01-12215-3
• Ewa Bugaj, Motywy figuralne na ceramice germańskiego kręgu kulturowego, Seria: Archeologia nr 45, ISSN 0554-8195, ISBN 83-232-0892-1
• Archeologia wielkopolska. Osiągnięcia i problemy ochrony zabytków, Poznań 1998, s. 103, ISBN 83-86650-62-1
• Przemysław Makarowicz, Rola społeczności kultury iwieńskiej w genezie trzcinieckiego kręgu kulturowego (2000-1600 BC), Poznań 1998, ISBN 83-86650-07-9

Osoby związane z Wydziałem

• Walenty Szwajcer
• prof. Józef Kostrzewski
• dr Zdzisław Rajewski
• Wojciech Kóčka
• Franciszek Maciejewski

Władze Wydziału

W kadencji 2020–2024^[8]:

Struktura organizacyjna

Wydział dzielił się na 5 zakładów oraz jedną pracownię. Od 1 stycznia 2020, Wydział nie posiada wewnętrznej struktury organizacyjnej i nie jest podzielony na zakłady^[9]. Prowadzi działalność naukowo-dydaktyczną z zakresu prahistorii. Instytut Archeologii organizuje studia archeologiczne. Siedzibą instytutu od 1990 do 2015 roku był gmach Collegium Historicum (obecnie Collegium Martineum) przy ul. Święty Marcin 78. Obecna siedziba znajduje się w gmachu Collegium Historicum przy ul. Uniwersytetu Poznańskiego 7.

Samodzielni pracownicy naukowi:^[10]

• prof. dr hab. Janusz Czebreszuk
• prof. dr hab. Maciej Kaczmarek
• prof. dr hab. Rafał Koliński
• prof. dr hab. Przemysław Makarowicz
• prof. dr hab. Arkadiusz Marciniak
• prof. dr hab. Andrzej Michałowski
• prof. dr hab. Danuta Minta-Tworzowska
• prof. dr hab. Włodzimierz Rączkowski
• prof. dr hab. Marzena Szmyt
• dr hab. Ewa Bugaj
• dr hab. Piotr Chachlikowski
• dr hab. Marcin Danielewski
• dr hab. Marcin Ignaczak
• dr hab. Michał Pawleta
• dr hab. Andrzej Rozwadowski
• dr hab. Artur Różański
• dr hab. Iwona Sobkowiak-Tabaka
• dr hab. Jacek Wierzbicki

Linki zewnętrzne

• Wydział Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w bazie instytucji naukowych portalu Nauka Polska (OPI).

Przypisy