Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego

Wydział Biologii i Ochrony Środowiska
	Uniwersytet Śląski w Katowicach
	; Główna siedziba i dziekanat Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego; przy ul. Jagiellońskiej 28 (2006)
Data założenia	16 sierpnia 1973; (dziekan od 1 października 1973)
Data likwidacji	30 września 2019
Państwo	Polska
Adres	ul. Jagiellońska 28,; 40-032 Katowice
Liczba pracowników; • naukowych	205 (2016); 189 (2016)
Liczba studentów	697 (2016)
Ostatnia dziekan	prof. dr hab. Zofia Piotrowska-Seget
	Położenie na mapie Katowic Wydział Biologii i Ochrony Środowiska
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Wydział Biologii i Ochrony Środowiska
	Położenie na mapie województwa śląskiego Wydział Biologii i Ochrony Środowiska
	50°15′16,0″N 19°01′26,3″E/50,254444 19,023972
	Strona internetowa

Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego (WBiOS UŚ) – istniejący w latach 1973–2019 jeden z wydziałów Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach^[1] powstały na bazie ówczesnego Instytutu Biologii^[2]. Od 1 października 2019 funkcjonuje jako Instytut Biologii, Biotechnologii i Ochrony Środowiska w ramach nowo utworzonego Wydziału Nauk Przyrodniczych UŚ^[3].

Historia

Wydział Biologii i Ochrony Środowiska był jednostką interdyscyplinarną, kształcącą studentów na trzech podstawowych kierunkach zaliczanych do nauk biologicznych, na studiach stacjonarnych^[4], wcześniej również zaocznych. W 2016 w jego strukturze znajdowało się 13 katedr i 3 pracownie naukowe^[5]. W ostatnim okresie istnienia wydział zatrudniał 189 pracowników naukowo-dydaktycznych (z czego 24 z tytułem naukowym profesora, 42 doktora habilitowanego, 75 doktora, 48 magistra) oraz 16 technicznych. Wydział współpracował z emerytowanymi profesorami, których autorytet wspierał zarówno proces dydaktyczny, jak i przede wszystkim wymianę międzynarodową^[6].

W 2016 na wydziale studiowało łącznie 697 studentów oraz kilkudziesięciu doktorantów, odbywających studia doktoranckie w ramach Wydziałowego Studium Doktoranckiego^[7]. Wszystkie kierunki i specjalności oferowane na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska były zgodne z programami nauczania i są realizowane w systemie punktowym ECTS, co umożliwiało studentom uczestnictwo w wymianach międzynarodowych i studiach zagranicznych, a także poszukiwanie pracy za granicą^[8].

Budynki wydziału

Od 1970 Instytut Biologii (od 1973 Wydział Biologii i Ochrony Środowiska) mieścił się tylko w gmachu byłego Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczego (potem Studium Nauczycielskiego) przy ul. Jagiellońskiej 26–28, który w latach 1973–2019 był jego główną siedzibą oraz władz dziekańskich i dziekanatu. W 1974 oddano do użytku nowo wybudowany, drugi gmach dla wydziału w Katowicach przy ul. Bankowej 9, w którym rok później umieszczono Instytut Zoologii. Odtąd w gmachu przy ul. Jagiellońskiej mieściły się pozostałe instytuty wydziału. Od 2002 wydział otrzymał też pomieszczenia w kampusie UŚ w Chorzowie przy ul. 75. Pułku Piechoty 1, gdzie umieszczono Pracownię Dokumentacji Botanicznej z Herbarium oraz bank genów roślin^[8].

Z dniem 1 października 2019 WBiOŚ został połączony z Wydziałem Nauk o Ziemi tworząc Wydział Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego^[9]. Wskutek połączenia jednostki naukowo-dydaktyczne WBiOŚ przekształcono w Instytut Biologii, Biotechnologii i Ochrony Środowiska^[3].

Kalendarium

Budynek Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego przy ul. Bankowej 9 (2009)

Tablica pamiątkowa z 1974 na fasadzie gmachu Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska przy ul. Bankowej 9 (2016)

1969 – zarządzeniem Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego utworzono instytutową strukturę Uniwersytety Śląskiego. Ustalono, jakie instytuty będą wchodzić w skład Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii, Wydziału Prawa i Administracji, Wydziału Humanistycznego i Wydziału Wychowania Technicznego, Mechaniki i Elektrotechniki. Pozawydziałowymi jednostkami organizacyjnymi były Biblioteka Główna i nowo utworzony Instytut Biologii. Jego organizatorem i pierwszym dyrektorem był doc. dr hab. Przemysław Trojan. Instytut Biologii składał się z trzech Zakładów: Ekologii Ogólnej, Biochemii oraz Mikrobiologii. Mieścił się w kilku pokojach w budynku przy ul. Krasińskiego 2 w Katowicach. Jesienią 1969 przyjęto pierwszych studentów studiów stacjonarnych na kierunku biologia. W tym samym roku powstała Biblioteka Instytutu Biologii.

1970 – Instytut Biologii przeniesiono do budynku przy ul. Jagiellońskiej 26–28 po byłym Studium Nauczycielskim (wcześniej Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze). W Instytucie utworzono dwa nowe Zakłady: Botaniki oraz Fizjologii Zwierząt.

1972 – dyrektorem samodzielnego Instytutu Biologii został doc. dr hab. Jerzy Chmielowski.

1973 – spośród grona pracowników naukowo-dydaktycznych wybrano delegatów na II Kongres Nauki Polskiej w Warszawie. Sekcję Nauk Biologicznych reprezentował doc. dr hab. Jerzy Chmielowski. 16 sierpnia zarządzeniem Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki zostały utworzone trzy nowe wydziały: Wydział Filologiczny, Wydział Nauk Społecznych i Wydział Biologii i Ochrony Środowiska. W jego skład weszły Instytuty: Biologii, Zoologii, Biochemii i Mikrobiologii, a także samodzielny Zakład Geografii, którego kierownikiem był prof. dr hab. Józef Szaflarski. W nowym roku akademickim po raz pierwszy przyjęto studentów na biologię w trybie studiów niestacjonarnych. Dziekanem Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska został 1 października 1973 prof. dr hab. Marian Pytasz (zm. 2016^[10]), który funkcję tę pełnił do 31 sierpnia 1975.

1975 – Wydział Biologii i Ochrony Środowiska uzyskał prawo nadawania stopnia naukowego doktora nauk biologicznych. Instytut Zoologii został przeniesiony do nowego budynku w Katowicach przy ul. Bankowej 9. Dziekanem Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska został prof. dr hab. Sędzimir Maciej Klimaszewski. We wrześniu wprowadzono zmiany organizacyjne w obrębie struktury wydziału: Instytuty Biochemii i Mikrobiologii zostały połączone w jedną jednostkę – Instytut Biologii Molekularnej. Przeprowadzono dwa pierwsze przewody doktorskie

1977 – wydział otrzymuje prawo nadawania stopni doktora habilitowanego.

1978 – dziekanem Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska został doc. dr hab. Mirosław Małuszyński. Zmieniła się struktura Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska, na którym powstały 3 nowe instytuty: Botaniki i Zoologii, Ekologii i Rejonów Wielkoprzemysłowych oraz Fizjologii i Cytologii

1980 – W roku akademickim 1980/1981 nastąpiły zmiany w strukturze uczelni. W miejsce instytutów utworzono Katedry: Anatomii i Cytologii Roślin, Biochemii, Biofizyki i Biologii Komórki, Botaniki Systematycznej, Ekologii, Fizjologii Człowieka i Zwierząt, Fizjologii Roślin, Genetyki, Geobotaniki i Ochrony Przyrody, Histologii i Embriologii Zwierząt, Metodyki Nauczania Biologii, Mikrobiologii i Zoologii. Dziekanem Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska został prof. dr hab. Mirosław Małuszyński.

1982 – stanowisko dziekana Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska objął prof. dr hab. Zbigniew Jethon.

1984 – prof. dr hab. Lesław Badura obejmuje funkcję dziekana Wydziału.

1987 – prof. dr hab. Lesław Badura ponownie zostaje powołany na stanowisko dziekana, jednocześnie zostaje przewodniczącym Rady Wydawniczej UŚ.

1990 – funkcję dziekana obejmuje doc. dr hab. Sylwia Łabużek.

1993 – ponownie, na czele władz wydziałowych stanęła prof. dr hab. Sylwia Łabużek. Wydział otwiera studia doktoranckie, powstaje również Studiów nad Człowiekiem i Środowiskiem, którego dyrektorem został prof. dr hab. Paweł Migula.

1996 – dziekanem Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska została prof. dr hab. Iwona Szarejko.

1998 – do życia powołane zostają Międzywydziałowe Indywidualne Studia Matematyczno-Przyrodnicze.

1999 – dziekanem ponownie wybrana została prof. dr hab. Iwona Szarejko.

2002 – otwarcie nowej siedziby Zielnika Botanicznego UŚ w chorzowskim ośrodku dydaktycznym Uczelni. Dotychczas, zbierane od 30 lat, kolekcje flory, m.in. z Jemenu, Spitsbergenu i Kaukazu, były niedostępne dla zainteresowanych badaczy. W momencie otwarcia Zielnik posiadał ok. 100 tys. skatalogowanych roślin. Dziekanem Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska został prof. dr hab. Paweł Migula.

2003 – imię prof. dra hab. Kazimierza Czechowicza otrzymuje jedna z sal wykładowych Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska, niegdyś jego ulubiona. Uroczystości towarzyszy odsłonięcie tablicy upamiętniającej postać uczonego.

2005 – stanowisko dziekana ponownie obejmuje prof. dr hab. Paweł Migula.

2007 – uroczyste podpisanie umowy konsorcjum BIOFARMA – Śląskie Centrum Biotechnologii, Bioinżynierii i Bioinformatyki. Projekt „Śląska BIO-Farma. Centrum Biotechnologii, Bioinżynierii i Bioinformatyki”, w skład którego weszli: Uniwersytet Śląski, Politechnika Śląska, Śląska Akademia Medyczna oraz Instytut Onkologii w Gliwicach, miał za zadanie stworzenie sieci zintegrowanych specjalistycznych laboratoriów badawczych.

2013 – wydział uzyskał uprawnienia do nadawania stopnia doktora w dyscyplinie biotechnologia.

2014 – uzyskano uprawnienia do nadawania stopnia doktora w dyscyplinie ochrona środowiska.

2019 (30 września) – zakończenie działalności WBiOŚ i przekształcenie go w Instytut Biologii, Biotechnologii i Ochrony Środowiska w strukturze organizacyjnej nowo utworzonego Wydziału Nauk Przyrodniczych^[3].

Ostatnie władze Wydziału (2016–2019)

Dziekan: prof. dr hab. Zofia Piotrowska-Seget,
Prodziekan ds. nauki i współpracy z zagranicą: prof. dr hab. Piotr Świątek,
Prodziekan ds. kształcenia studentów: dr hab. Maria Augustyniak,
Prodziekan ds. promocji i współpracy z otoczeniem: dr hab. Edyta Sierka.

Dyrektorzy i dziekani

Dyrektorzy Instytutu Biologii

1969–1971: doc. dr hab. Przemysław Trojan – biolog (ekologia, zoologia)
1971–1973: doc. dr hab. Jerzy Chmielowski – biolog (biochemia drobnoustrojów i środowiska, biotechnologia)

Dziekani Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska

1973–1975: prof. dr hab. Marian Pytasz – nauki kultury fizycznej, biologia (fizjologia wysiłku fizycznego)
1975–1978: prof. dr hab. Sędzimir Klimaszewski – biolog (systematyka, zoogeografia)
1978–1982: doc. dr hab. Mirosław Małuszyński – biolog (genetyka roślin)
1982–1984: prof. dr hab. Zbigniew Jethon – medyk (medycyna lotnicza, toksykologia środowiska)
1984–1990: prof. dr hab. Lesław Badura – biolog (mikrobiologia)
1990–1996: doc. dr hab. Sylwia Łabużek – biolog (biochemia, biochemia drobnoustrojów i środowiska)
1996–2002: prof. dr hab. Iwona Szarejko – biolog (genetyka roślin)
2002–2008: prof. dr hab. Paweł Migula – biolog (ekologia, ekotoksykologia)
2008–2016: prof. dr hab. Iwona Szarejko – biolog (genetyka roślin)
2016–2019: prof. dr hab. Zofia Piotrowska-Seget – biolog (mikrobiologia środowiska)

Dyrektorzy Instytutu Biologii, Biotechnologii i Ochrony Środowiska

2019–2020: prof. dr hab. Zofia Piotrowska-Seget – biolog (mikrobiologia środowiska)
od 2020: dr hab. Danuta Wojcieszyńska, prof UŚ – biolog (biochemia drobnoustrojów i środowiska)^[11]

Kierunki kształcenia

Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach do 2019 prowadził następujące kierunki studiów pierwszego stopnia, które trwały 3 lata i kończyły się uzyskaniem tytułu zawodowego licencjata^[4]:

Po ukończeniu studiów pierwszego stopnia ich absolwenci mogli kontynuować dalsze kształcenie w ramach studiów drugiego stopnia (magisterskich uzupełniających), które kończyły się po 2 latach zdobyciem tytułu magistra. Do wyboru były następujące kierunki i specjalności^[12]:

biologia
- biologia ogólna i eksperymentalna
- ekologia i ochrona przyrody
- waloryzacja zasobów przyrody
biotechnologia
- biotechnologia roślin
- biotechnologia środowiska
ochrona środowiska
- monitoring i zarządzanie środowiskiem
- fizyko-chemiczne metody ochrony środowiska
- geoekologia
- nowoczesne metody instrumentalne
biologia żywności i żywienia
biotechnology (studia w jęz. angielskim)
- plant biotechnology
- environmental biotechnology

Ponadto Wydział oferujował następujące studia podyplomowe^[13].

biologia dla nauczycieli
przyroda dla nauczycieli
neurodydaktyka z grywalizacją i techniką informacyjną

Na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego prowadzone były także studia doktoranckie (trzeciego stopnia) w języku angielskim advanced methods in biotechnology and biodiversity^[14].

W 2019 wydział posiadał uprawnienia do nadawania następujących stopni naukowych^[15].

doktora nauk biologicznych w zakresie: biologii, biotechnologii, ochrony środowiska
doktora habilitowanego nauk biologicznych w zakresie biologii

Struktura organizacyjna (2019)

Katedra Anatomii i Cytologii Roślin

kierownik: prof. dr hab. Robert Hasterok

samodzielni pracownicy naukowi^[16]:

prof. dr hab. Jolanta Małuszyńska (profesor emerytowany)
dr hab. Bożena Kolano
dr hab. Jolanta Kwaśniewska

Katedra Biochemii

kierownik: dr hab. Agnieszka Mrozik, prof. UŚ

samodzielni pracownicy naukowi^[17]:

prof. dr hab. Sylwia Łabużek (profesor emerytowany)
dr hab. Urszula Guzik
dr hab. Katarzyna Hupert-Kocurek
dr hab. Danuta Wojcieszyńska

Katedra Biofizyki i Morfogenezy Roślin

kierownik: prof. dr hab. Dorota Kwiatkowska

samodzielni pracownicy naukowi^[18]:

dr hab. Jerzy Nakielski, prof. UŚ
dr hab. Joanna Szymanowska-Pułka
dr Marcin Lipowczan

Katedra Biologii Komórki

Kierownik: prof. dr hab. Ewa Kurczyńska

Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody

kierownik: prof. dr hab. Barbara Tokarska-Guzik

samodzielni pracownicy naukowi^[19]:

dr hab. Adam Rostański, prof. UŚ
dr hab. Gabriela Woźniak, prof. UŚ
dr hab. Beata Babczyńska-Sendek
dr hab. Barbara Fojcik
dr hab. Edyta Sierka
dr hab. Agnieszka Kompała-Bąba
dr hab. Paweł Kwiatkowski
dr hab. Alina Urbisz
dr hab. Andrzej Urbisz

Katedra Fizjologii Roślin

kierownik: prof. dr hab. Waldemar Karcz

samodzielni pracownicy naukowi^[20]:

prof. dr hab. Mariusz Pietruszka
dr hab. Eugeniusz Małkowski

Katedra Genetyki

kierownik: prof. dr hab. Iwona Szarejko

samodzielni pracownicy naukowi^[21]:

prof. dr hab. Mirosław Małuszyński
prof. dr hab. Małgorzata D. Gaj

Katedra Mikrobiologii

kierownik: prof. dr hab. Zofia Piotrowska-Seget

samodzielni pracownicy naukowi^[22]:

prof. dr hab. Joanna Radziejewska-Lebrecht (profesor emerytowany)

Katedra Ekologii

kierownik: prof. dr hab. Stanisław Cabała

samodzielni pracownicy naukowi^[23]:

prof. dr hab. Stanisław Wika
prof. dr hab. Piotr Skubała
dr hab. prof. Zbigniew Wilczek, prof. UŚ
dr hab. Ryszard Ciepał
dr hab. Izabella Franiel
dr hab. Grażyna Madej
dr hab. Anna Orczewska
dr hab. Bernard Palowski
dr hab. Aldona Uziębło

Katedra Fizjologii Zwierząt i Ekotoksykologii

kierownik: dr hab. Mirosław Nakonieczny, prof. UŚ

samodzielni pracownicy naukowi^[24]:

prof. dr hab. Paweł Migula
dr hab. Bogdan Doleżych
dr hab. Maria Augustyniak
dr hab. Agnieszka Babczyńska
dr hab. Alina Kafel
dr hab. Piotr Łaszczyca
dr hab. Grażyna Wilczek

Katedra Histologii i Embriologii Zwierząt

kierownik: prof. dr hab. Piotr Świątek

samodzielni pracownicy naukowi^[25]:

prof. dr hab. Jerzy Klag
dr hab. Magdalena Rost-Roszkowska, prof. UŚ
dr hab. Izabela Poprawa
dr hab. Weronika Rupik

Katedra Hydrobiologii

kierownik: prof. dr hab. Małgorzata Strzelec

samodzielni pracownicy naukowi^[26]:

dr hab. Irena Bielańska-Grajner
dr hab. Mariola Krodkiewska
dr hab. Iga Lewin

Katedra Zoologii

kierownik: prof. zw. dr hab. Aleksander Herczek

samodzielni pracownicy naukowi^[27]:

prof. zw. dr hab. Wacław Wojciechowski (emerytowany)
prof. dr hab. Jacek Gorczyca
prof. zw. dr hab. Piotr Węgierek
prof. dr hab. Karina Wieczorek
dr hab. Jolanta Brożek
dr hab. Jowita Drohojowska
dr hab. Łukasz Depa
dr Dominik Chłond
dr Małgorzata Kalandyk-Kołodziejczyk
dr Mariusz Kanturski
dr inż. Marcin Walczak
dr Agnieszka Bugaj-Nawrocka
dr Artur Taszakowski

Pracownia Dydaktyki Biologii

kierownik: dr Marek Kaczmarczyk

Pracownia Dokumentacji Botanicznej

kierownik: dr hab. Adam Rostański, prof. UŚ

Pracownia Technik Mikroskopowych