Wydział Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego

Dawna siedziba Wydziału Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego przy ul. Krakowskie Przedmiescie 26/28 w sąsiedztwie Pałacu Kazimierzowskiego

Wydział Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego – istniejąca w latach 1920-1954 jednostka organizacyjna Uniwersytetu Warszawskiego kształcąca na kierunku teologia wyznawców Kościołów protestanckich w Polsce, głównie Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. W 1954 uchwałą Rady Ministrów PRL usunięta z tej uczelni. W oparciu o nią utworzono Chrześcijańską Akademię Teologiczną w Warszawie. Jej sukcesorem jest Wydział Teologiczny ChAT.

Historia

Powstał w 1920 dzięki inicjatywie bp. Juliusza Bursche zwierzchnika Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce[1]. Pierwszego dziekana Wydziału wybrano w 1922 i został nim ks. prof. Edmund Bursche[2]. Podstawą prawną działalności było m.in. rozporządzenie Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 19 kwietnia 1922 r.[3] i rozporządzenie tegoż ministra w sprawie planu studiów w Wydziale[4].

Przeciwnikami utworzenia Wydziału byli duchowni katoliccy ks. Franciszek Jehliczka i o. Jan Rostworowski[5]. Do Wydziału negatywnie nastawiony był Ewangelicki Kościół Unijny w Polsce z konsystorzem w Poznaniu oraz profesorowie prowadzonego przez ten Kościół Ewangelickiego Seminarium Kaznodziejskiego i Szkoły Teologicznej w Poznaniu[6].

W latach 30. Wydział posiadał 4 profesorów zwyczajnych, 1 zastępcę profesora oraz 4 profesorów prowadzących zajęcia zlecione[7]. Prowadzone tam studia trwały 4 lata[7]. W roku akademickim 1931/1932 studia na Wydziale odbywało ogółem ok. 100 studentów[7].

Struktura organizacyjna Wydziału w okresie II Rzeczypospolitej była następująca:

  • Katedra Egzegezy Starego Testamentu
  • Katedra Egzegezy Nowego Testamentu
  • Katedra Teologii Historycznej
  • Katedra Teologii Systematycznej
  • Katedra Teologii Praktycznej[8].

W okresie okupacji hitlerowskiej działalność Wydziału była kontynuowana w ramach tajnego nauczania[9].

Po II wojnie światowej Wydział odrodził się i prowadził działalność do 1954, kiedy został zniesiony decyzją władz komunistycznych. W podobny sposób postąpiono wobec Wydziału Teologii Katolickiej UW oraz Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, z których utworzono Akademię Teologii Katolickiej w Warszawie, później przekształconą w UKSW[10].

Dziekani (lista niepełna)

Profesorowie i inni wykładowcy Wydziału

  • Oskar Bartel (1893-1973) – wykładowca od 1946, kierownik Katedry Teologii Historycznej[15]
  • ks. Edmund Bursche (1880–1940) – od 1922 profesor nadzwyczajny, od 1939 profesor zwyczajny, 1921-1939 kierownik Katedry Historii Kościoła[16].
  • ks. Woldemar Gastpary (1908-1984) – od 1949 adiunkt w Katedrze Teologii Praktycznej[17]
  • ks. Rudolf Kesselring (1884-1961) – profesor i kierownik Katedry Teologii Systematycznej w latach 1932-1939[18]
  • Kazimierz Kosiński (1886-1970) – wykładowca hymnologii w latach 1930–1939
  • ks. Karol Michejda (1880-1945) – w latach 1923-1939 profesor nadzwyczajny i kierownik Katedry Teologii Praktycznej[13]
  • ks. Wiktor Niemczyk (1898-1980) – docent od 1937, od 1946 profesor i kierownik Katedry Teologii Systematycznej[14]
  • ks. Karol Serini (1875-1931) – od 1921 zastępca profesora, później profesor, kierownik Katedry Teologii Systematycznej[19].
  • ks. Adolf Suess (1887-1952) – od 1922 zastępca profesora i kierownik Katedry Egzegezy Nowego Testamentu, od 1945 profesor nadzwyczajny i kierownik Katedry Teologii Praktycznej[20].
  • ks. Jan Szeruda (1889-1962) – od 1920, od 1922 profesor nadzwyczajny, od 1929 profesor zwyczajny, kierownik Katedry Egzegezy Starego Testamentu[9].
  • ks. Andrzej Wantuła (1905-1976) – wykładowca od 1952[21]
  • ks. Karol Wolfram (1899-1965) – od 1935 docent, od 1937 profesor nadzwyczajny w Katedrze Egzegezy Nowego Testamentu

Absolwenci Wydziału (lista niepełna)

Studentem wydziału był zamordowany w 1940 w Katyniu podporucznik piechoty rezerwy Henryk Hoffman, syn Emila i Emilii z domu Schultz, urodzony 6 kwietnia 1901 w Koninie. Pracował jako urzędnik Banku Komunalnej Kasy Oszczędności w Solcu Kujawskim. Ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty i został przydzielony do 29 pułku piechoty, do którego zmobilizowano go na czas wojny obronnej 1939[30].

W 1951 studia na Wydziale rozpoczął ks. Ryszard Janik, lecz w związku z likwidacją Wydziału dokończył je w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej[31].

Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego z wniosku Wydziału Teologii Ewangelickiej

  • ks. bp Juliusz Bursche (1930)
  • ks. Aleksander Schoeneich (1931)
  • Jan Kracala (1934)
  • Eberhard Vischer (1935)[32]

Czasopismo naukowe

Organem naukowym Wydziału było założone w 1936 czasopismo „Rocznik Teologiczny”.

Przypisy

  1. ↑ Bursche Juliusz ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 41, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
  2. ↑ Biogram ks. prof. Edwarda Bursche na witrynie Muzeum Niepodległości (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.).
  3. ↑ Dz.Urz. MWRiOP z 30 IV 1922, Nr 15, poz. 149.
  4. ↑ Dz.Urz. MWRiOP z 14 V 1922, Nr 17, poz. 167.
  5. ↑ Woldemar Gastpary, Protestantyzm w Polsce w dobie dwóch wojen światowych 1914–1939, Warszawa 1978, s. 172.
  6. ↑ Woldemar Gastpary, Protestantyzm w Polsce w dobie dwóch wojen światowych 1914–1939, Warszawa 1978, s. 170–171.
  7. ↑ a b c Stefan Grelewski, Wyznania protestanckie i sekty religijne w Polsce współczesnej, Lublin 1937, s. 217.
  8. ↑ Zob. Stefan Grelewski, Wyznania protestanckie i sekty religijne w Polsce współczesnej, Lublin 1937, s. 217.
  9. ↑ a b c Szeruda Jan ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 290, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
  10. ↑ Historia Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego na witrynie UKSW (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.).
  11. ↑ Bursche Edmund ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 41, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
  12. ↑ Biogram ks. prof. Edwarda Bursche na witrynie Muzeum Niepodległości, który pełnił tę funkcję także w latach 1928-1929 (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.).
  13. ↑ a b Michejda Karol, ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 197, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
  14. ↑ a b Niemczyk Wiktor ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 216, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
  15. ↑ Bartel Oskar, [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 25, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
  16. ↑ Bursche Edmund ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 40, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
  17. ↑ a b Gastpary Woldemar ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 82, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
  18. ↑ Eduard Kneifel, Die Pastoren der Evangelisch-Augsburgischen Kirche in Polen. Ein biographisches Pfarrerbuch mit einem Anhang, Eging 1967, s. 110.
  19. ↑ Serini Karol ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 276, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
  20. ↑ Suess Adolf Karol ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 286, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
  21. ↑ Wantuła Andrzej ks., [w:] Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała: „Augustana”, 1998, s. 311, ISBN 83-85970-50-9, OCLC 835742676.
  22. ↑ Teodor Cienciała, Małgorzata Kaleta, Teresa Łączyńska, Krystyna Pilch, Helena Pustówka: Zacni Wiślanie. Słownik biograficzny część 1. Wisła: Urząd Miejski Wisły i Towarzystwo Miłośników Wisły, 2000, s. 30-32. ISBN 83-902197-4-3.
  23. ↑ Teodor Cienciała, Małgorzata Kaleta, Teresa Łączyńska, Krystyna Pilch, Helena Pustówka: Zacni Wiślanie. Słownik biograficzny część 1. Wisła: Urząd Miejski Wisły i Towarzystwo Miłośników Wisły, 2000, s. 32-33. ISBN 83-902197-4-3.
  24. ↑ Informacja na witrynie Kościoła Chrześcijan Baptystów w RP (dostęp: 6 sierpnia 2014 r.).. [dostęp 2014-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 sierpnia 2014)].
  25. ↑ Biogram ks. J. Motyki na witrynie Luteranie.pl (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.).
  26. ↑ Biogram bp. Janusza Narzyńskiego na witrynie Luteranie.pl (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.).
  27. ↑ Teodor Cienciała, Małgorzata Kaleta, Teresa Łączyńska, Krystyna Pilch, Helena Pustówka: Zacni Wiślanie. Słownik biograficzny część 1. Wisła: Urząd Miejski Wisły i Towarzystwo Miłośników Wisły, 2000, s. 104-106. ISBN 83-902197-4-3.
  28. ↑ Biogram ks. G. Szurmana na stronie parafii w Hawiżowie (dostęp: 6 sierpnia 2014 r.).. [dostęp 2014-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (3 stycznia 2015)].
  29. ↑ Wspomnienie Aleksandry Sękowskiej o ks. Bogdanie Trandzie na witrynie czasopisma „Jednota” (dostęp: 6 sierpnia 2014 r.).. [dostęp 2014-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (3 stycznia 2015)].
  30. ↑ Henryk Hoffman. ogrodywspomnień.pl. [dostęp 2018-02-17].
  31. ↑ Zmarł ks. radca Ryszard Janik – honorowy członek PTEw. ptew.org.pl, 28 listopada 2018. [dostęp 2018-12-03].
  32. ↑ Wykaz doktorów honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego (dostęp: 4 sierpnia 2014 r.).. [dostęp 2014-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 sierpnia 2014)].
Uniwersytet Warszawski
Wydziały
Inne jednostki
Dawne

Media użyte na tej stronie

Dawny gmach WTE UW.jpg
Autor: Montignac, Licencja: CC BY-SA 4.0
The historical seat of the Faculty of Protestant Theology of Warsaw University