Wyka płotowa
 | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | eukarionty |
|---|---|
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny zielone |
| Nadgromada | rośliny telomowe |
| Gromada | rośliny naczyniowe |
| Podgromada | rośliny nasienne |
| Nadklasa | okrytonasienne |
| Klasa | Magnoliopsida |
| Nadrząd | różopodobne |
| Rząd | bobowce |
| Rodzina | bobowate |
| Podrodzina | bobowate właściwe |
| Rodzaj | wyka |
| Gatunek | wyka płotowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Vicia sepium L. Sp. pl. 2:737. 1753 | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
 | |
Wyka płotowa (Vicia sepium L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny bobowatych. Występuje na dużej części Azji i w całej niemal Europie, rozprzestrzenia się też w innych regionach[4]. W Polsce gatunek pospolity na całym niżu i w niższych położeniach górskich.
Morfologia
- Pokrój
- Bylina czepiająca się innych roślin za pomocą wąsów.
- Łodyga
- Wiotka, pokładająca się, rozgałęziona, graniasta, o długości 30-70 cm. Roślina wytwarza rozgałęziające się rozłogi.
- Liście
- Nieparzysto-pierzaście złożone z 5-7 par listków. Listki jajowate, orzęsione. Listek szczytowy oraz pierwsza para listków przekształcone są w wąsy czepne. U nasady liścia złożonego orzęsione przylistki o oszczepowatym kształcie.
- Kwiaty
- Jednostronne, wyrastające w kącie liścia i dużo krótsze od niego grono złożone z 2-5 siedzących lub krótkoszypułkowych kwiatów motylkowych. Kwiaty długości 1-1,5 cm, kielich o nierównych ząbkach (dwa górne wyraźnie mniejsze od pozostałych), nagi lub nieco tylko owłosiony. Korona dołem żółtawa, poza tym koloru ciemnoliliowego z czerwonymi smugami.
Biologia i ekologia
Bylina, hemikryptofit. Siedlisko: łąki, lasy, zarośla, przydroża. Roślina miododajna, nektar powstaje w miodnikach u nasady rurki pręcików. Kwitnie od maja do czerwca, a czasami również jesienią. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Trifolion medii[5]. Jest wybitnie przystosowana do zapylania krzyżowego przez owady o długim aparacie gębowym, głównie duże trzmiele. Tylko one mogą dostać się do nektaru. Pod ciężarem owada siadającego na łódeczce wysuwa się słupek, który pod znamieniem ma gęste włoski z przyklejonym pyłkiem z pręcików (roślina jest przedprątna, nie może więc w tym czasie zapylić się własnym pyłkiem). Pyłek ten przykleja się do brzusznej strony owada i może być przez niego przeniesiony na inny kwiat wyki, w którym słupek jest już dojrzały. Mniejsze trzmiele nie mogąc się dostać do nektaru, często wygryzają otwór w dolnej części kwiatu nie pośrednicząc w jego zapylaniu.
Zastosowanie
- Roślina pastewna o średniej wartości użytkowej. Źle znosi zgryzanie i dlatego na pastwiskach szybko zanika.
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-26] (ang.).
- ↑ Vicia sepium, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-01].
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych. Warszawa. ISBN 83-01-14439-4.
Bibliografia
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- D. Gayówna, Ewa Śliwińska: Rośliny łąk. Warszawa: PZWS, 1960.
Media użyte na tej stronie