Wykaz czasopism punktowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Wykaz czasopism punktowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego – lista czasopism naukowych, które są uwzględniane przy ocenie parametrycznej placówek naukowych, uczelni, instytutów, jednostek badawczo-rozwojowych finansowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (a wcześniej jego poprzedników, czyli Ministerstwo Nauki i Informatyzacji oraz Komitet Badań Naukowych) i inne ministerstwa. Pierwotny wykaz został stworzony przy konsultacji społecznej[1]. Aktualny wykaz został opublikowany 1 grudnia 2021[2].

W ocenie parametrycznej uwzględniany jest dorobek naukowy jednostki, między innymi na podstawie liczby punktów przyznanych publikacjom, których autorami są pracownicy danej jednostki. Lista ta początkowo opierała się głównie na tak zwanej liście filadelfijskiej.

Ustalił się podział na listę A (zbliżoną do listy filadelfijskiej) i listę B. Lista A z roku 2010 liczyła 8610 czasopism notowanych w bazie Journal Citation Reports (JCR), posiadających wskaźnik cytowań; w 2012 roku było ich 10 230[3], w 2013 roku 10 804[4], a w 2014 10 966[5]. Lista B zawierała w 2010 roku 1788 pozostałych pism (głównie polskich)[6], w 2012 roku 1854[7], w 2013 roku 2623[8], a w 2014 roku 2616[9]. Ze względu na specyfikę nauk szeroko rozumianych jako humanistyczne wyróżniano również przewidzianą dla nich listę C (czasopisma z bazy ERIH), liczącą w 2012 roku 4337 tytułów[10], w 2013 roku 4262[11], a w 2014 roku 4272[12]. W 2019 zrezygnowano z podziału na listy. Wykaz z tego roku liczy 29037 pozycji[13]. Jego podstawą stała się baza Scopus, a także Web of Science, ERIH+ czy lista beneficjentów polskiego programu rządowego „Wsparcie dla czasopism naukowych”[14].

W 2014 na Liście B zidentyfikowane liczne pozycje niskiej jakości, tzw. drapieżne wydawnictwa otwartego dostępu[15].

Punktacja

W odróżnieniu od mierników prestiżu czasopisma – do których należą wskaźnik cytowań, SJR i SNIP (dwa ostatnie wyznaczane na podstawie bazy Scopus), obliczanych według wzorów matematycznych i przyjmujących różne wartości – punkty przyznawane przez MNiSW są liczbami całkowitymi, o tylko kilku możliwych wartościach.

W systemie z początku XXI wieku najniżej punktowane czasopisma według oceny Zespołu Nauk Biologicznych, Nauk o Ziemi i Ochrony Środowiska otrzymywały 5 punktów (były to polskie czasopisma anglojęzyczne nieuwzględniane na liście filadelfijskiej), następnie pisma mogły otrzymać punktów 6, 11, 21, a wyjątkowo 24 (dotyczyło to wyłącznie Nature i Science)[16].

Wykaz z 2010 roku zawierał większą liczbę kategorii punktowych: pisma spoza JCR: 1, 2, 6 lub 9; pisma z JCR: 13, 20, 27, 32 lub 40. Publikacje w pismach nieuwzględnionych w wykazie mogły otrzymać 1 lub 2 punkty[6].

Według wykazu z 2012 roku i późniejszych pisma z listy B mogły uzyskać od 1 do 10, z listy C (ERIH) 10, 12 lub 14, a z listy A (JCR) wielokrotności 5, od 15 do 50. W 2016 roku zróżnicowano punktację na liście C[17]. W wykazie z 2019 możliwe wartości przyznanych punktów to: 20, 40, 70, 100, 140 i 200[13].

W międzyczasie skład wykazu zmieniał się. Zmieniały się także wartości możliwych punktów, a maksymalną liczbę punktów (początkowo 24, od 2012 roku 50) przyznano nie tylko Nature i Science, ale również innym pismom. Liczba punktów pism z listy A była uzależniona od ich wskaźnika cytowań[18]. W wykazie z 2019 czasopism z najmniejszą liczbą punktów (20) jest 10649, a z najwyższą (200) – 754. W wykazie tym pismom przyporządkowano dyscypliny naukowe[13]. Punktowane są również, w nieco odmienny sposób, naukowe publikacje w wydawnictwach książkowych[19] oraz zbiorach pokonferencyjnych[13].

System oceny czasopism (jak również oceny naukowców i jednostek naukowych) budzi szereg kontrowersji[20]. Krytycy twierdzą, że wybór pism i ich punktacja jest arbitralna[14][21], a ocena na podstawie wskaźnika cytowań jest obarczona wadami[22]. Kontrowersje budzi również zmiana list w trakcie trwania okresów podlegających ewaluacji, przez co artykuły publikowane w czasie obowiązywania danego wykazu mogą ostatecznie dostać zupełnie inną punktację[14]. Krytykowany jest też ogólny system punktowania dorobku publikacyjnego preferujący publikacje artykułów w czasopismach w odróżnieniu od publikacji książkowych, recenzji prac naukowych, udziału w konferencjach, ale również niepozwalający na szczególne docenienie wyróżniających się odkryć[23].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Wykaz czasopism – jak powstawał (punktacja w poszczególnych etapach) - Konstytucja dla Nauki - Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego - Portal Gov.pl, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, 10 lutego 2021 [dostęp 2021-02-10].
  2. ↑ Komunikat Ministra Edukacji i Nauki z dnia 1 grudnia 2021 r. w sprawie wykazu czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych, 1 grudnia 2021.
  3. ↑ Część A. [w:] Załącznik do komunikatu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 grudnia 2012 r. [on-line]. 2012-12-20. [dostęp 2013-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-05)].
  4. ↑ Część A. [w:] Załącznik do komunikatu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 grudnia 2013 r. [on-line]. 2013-12-17. [dostęp 2013-12-17].
  5. ↑ Część A. [w:] Załącznik do komunikatu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 31 grudnia 2014 r. [on-line]. 2014-12-31. [dostęp 2015-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-08)].
  6. ↑ a b Wykaz wybranych czasopism wraz z liczbą punktów za umieszczoną w nich publikację naukową. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego RP. [dostęp 2010-09-10].
  7. ↑ Część B. [w:] Załącznik do komunikatu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 grudnia 2012 r. [on-line]. 2012-12-20. [dostęp 2013-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-05)].
  8. ↑ Część B. [w:] Załącznik do komunikatu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 grudnia 2013 r. [on-line]. 2013-12-17. [dostęp 2013-12-17].
  9. ↑ Część B. [w:] Załącznik do komunikatu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 31 grudnia 2014 r. [on-line]. 2014-12-31. [dostęp 2015-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-19)].
  10. ↑ Część C. [w:] Załącznik do komunikatu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 grudnia 2012 r. [on-line]. 2012-12-20. [dostęp 2013-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-05)].
  11. ↑ Część C. [w:] Załącznik do komunikatu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 grudnia 2013 r. [on-line]. 2013-12-17. [dostęp 2013-12-17].
  12. ↑ Część C. [w:] Załącznik do komunikatu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 31 grudnia 2014 r. [on-line]. 2014-12-31. [dostęp 2015-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-08)].
  13. ↑ a b c d Komunikat Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 31 lipca 2019 r. w sprawie wykazu czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych wraz z przypisaną liczbą punktów, BIP MNiSW, 31 lipca 2019 [dostęp 2019-07-31] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-14] (pol.).
  14. ↑ a b c Karolina Nowakowska, Punkty dla nieistniejących tytułów i brak konsekwencji. Nowy wykaz czasopism naukowych pełen absurdów, Gazeta Prawna, 3 sierpnia 2019 (pol.).
  15. ↑ Emanuel Kulczycki, Wykaz czasopism punktowanych i drapieżni wydawcy, Warsztat badacza [dostęp 2017-12-21].
  16. ↑ Lista czasopism Zespołu P-04. [w:] Lista czasopism punktowanych w ramach oceny parametrycznej jednostek [on-line]. KBN, 2001. [dostęp 2010-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-12-01)].
  17. ↑ Wykaz czasopism naukowych zawierający historię czasopisma z publikowanych wykazów za lata 2013-2016. MNiSW, 26 stycznia 2017. [dostęp 2017-10-30].
  18. ↑ List ministra w sprawie wykazu wybranych czasopism naukowych oraz wykaz wybranych czasopism wraz z liczbą punktów za umieszczoną w nich publikację naukową. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego RP, 2009-03-31. [dostęp 2010-09-13].
  19. ↑ Zasady ramowe oceny parametrycznej jednostek naukowych. [w:] Finansowanie nauki [on-line]. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego RP. [dostęp 2010-09-13].
  20. ↑ Sonda redakcyjna. Czy nowy system oceny placówek naukowych jest satysfakcjonujący?. „Sprawy nauki : Biuletyn Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego”. 1 (2006), 2006-01-03. Ministerstwo Nauki. 
  21. ↑ Grzegorz Racki. Krytycznie o liście czasopism Zespołu T-12. „Sprawy nauki : Biuletyn Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego”. 10 (2002), 2002-10-02. Komitet Badań Naukowych. 
  22. ↑ Ryszard Kierzek: Jak porównać „apples and oranges", czyli o różnych metodach analizy publikowalności i dorobku naukowego. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego RP. [dostęp 2010-09-13].
  23. ↑ Mariola Paruzel-Czachura, Lidia Baran, Zbigniew Spendel, Publish or be ethical? Publishing pressure and scientific misconduct in research, „Research Ethics”, 2020, DOI: 10.1177/1747016120980562 (ang.).

Linki zewnętrzne