Wykaz podobozów Auschwitz

Brama obozowa w Trzebini

Podobozy KL Auschwitz – niemieckie, nazistowskie obozy koncentracyjne, istniejące w latach 1940–1945, które początkowo miały mieć charakter zaopatrzeniowy dla macierzystego Auschwitz-Birkenau. W związku z działalnością niemieckich przedsiębiorstw przemysłowych na terenie okupowanych ziem postanowiono, że te będą służyły też jako źródła siły roboczej dla kopalń, hut czy zakładów produkcyjnych. Z początku wszystkie podobozy podlegały Auschwitz I, lecz gdy rozdzielono administracyjnie w listopadzie 1943 roku trzy główne obozy, podobozy rolno-hodowlane przypadły Birkenau, a przemysłowe – Monowitz. Ogółem podobozów rolno-hodowlanych było 6, podobozów przemysłowych było 28, a 10 innych podobozów pełniło różne funkcje – od pracy w lesie po budowę koszar.

Podobozy przy gospodarstwach rolno-hodowlanych

Lp.Nazwa obozuMiejscowośćCzas istnieniaPrzeznaczenieLiczba więźniówNajemca
1.Geflügelfarm HarmenseHarmężeXII 1941 – I 1945Hodowla drobiu, królików i ryb w farmie hodowlanejPonad stu więźniówNa potrzeby KL
2.Wirtschaftshof BudyBudy, obecnie część BrzeszczIV 1942 – I 1945, z przerwą na przełomie 1942-43 r.Gospodarstwo rolne, hodowla bydła i trzody, roboty leśne, budowa wału na Wiśle700-800 więźniów w dwóch podobozach (męskim i żeńskim)Na potrzeby KL
3.Wirtschaftshof BabitzBabice koło OświęcimiaIII 1943 do I 1945Praca w gospodarstwie rolnym SSOkoło 340 więźniówNa potrzeby KL
4.BirkenauBrzezinka k. Oświęcimia1943 – I 1945Praca w gospodarstwie rolnym SSPonad 200 więźniówNa potrzeby KL
5.RaiskoRajskoVI 1944 – I 1945Ogrodnictwo, rolnictwo, w tym prace badawcze nad pozyskiwaniem kauczukuOkoło 300 więźniarekNa potrzeby KL i badań SS
6.Wirtschaftshof PlawyPławyXII 1944 – I 1945Hodowla bydłaOkoło 200 więźniówNa potrzeby KL

Podobozy przy zakładach przemysłowych

Lp.Nazwa obozuMiejscowośćCzas istnieniaPrzeznaczenieLiczba więźniówNajemca
7.GolleschauGoleszówVII 1942 – I 1945CementowniaOkoło 1000 więźniówOstdeutsche Baustoffwerke GmbH
8.JawischowitzJawiszowiceVIII 1942 – I 1945Praca w Kopalni Węgla Kamiennego „Brzeszcze” – szyb w Brzeszczach i Jawiszowicach, rozbudowa obiektów kopalnianych i budowla elektrowni kopalnianej Kraftwerk „Andreas” w Brzeszczach.Maks. ponad 2500Hermann Göring Werke
9.Außenkommando ChelmekChełmekX 1942 – XII 1942Pogłębianie i oczyszczanie stawuOkoło 150 więźniówOta Schlesische Schuhwerke („Bata”)
10.Monowitz („Buna-Werke”)Monowice k. OświęcimiaX 1942 – I 1945Zakłady chemiczne4 000-11 000 więźniówIG Farbenindustrie
11.EintrachthütteŚwiętochłowiceV 1943 – I 1945Zakłady zbrojeniowe, produkcja broni przeciwlotniczejMaks. 1374 więźniówBerghütte
12.Neu-DachsJaworznoVI 1943 – I 1945Praca w kopalniach węgla kamiennego i przy budowie elektrowni „Wilhelm”Ponad 3500 więźniówEnergieversorgung Oberschlesien Aktiengesellschaft (EVO)
13.FürstengrubeWesoła koło MysłowicIX 1943 – I 1945Wydobywanie węgla i budowa nowej kopalni700-1 200 więźniówIG Farbenindustrie
14.Janinagrube (Gute Hoffnung)LibiążIX 1943 – I 1945Prace kopalniane (węgiel)Maks. 877 więźniówIG Farbenindustrie
15.LagischaŁagiszaIX 1943 – IX 1944Prace konstrukcyjno-montażowe, obsługa dźwigów, kolejki, budowa fundamentówOkoło 1000 więźniówEnergie-Versorgung Oberschlesien AG
16.GünthergrubeLędzinyII 1944 – I 1945wydobycie węgla w kopalni „Piast” i budowa kopalni „Günther”300-600 więźniówIG Farbenindustrie
17.Gleiwitz IGliwiceIII 1944 do I 1945Naprawa taboru kolejowegoOkoło 1300 więźniówReichsbahnausbesserungswerk
18.LaurahütteSiemianowice ŚląskieIII/IV 1944 – I 1945Produkcja dział przeciwlotniczychDo tysiąca więźniówRheinmetall Borsig AG
19.BlechhammerSławięcice koło Blachowni ŚląskiejIV 1944 – I 1945Budowa zakładów chemicznych609 więźniówO/S Hydrierwerke AG
20.BobrekBobrek k. OświęcimiaV 1944 – I 1945Produkcja precyzyjnej aparatury do samolotów i łodzi podwodnychOkoło 50-213 więźniów i ok. 50 więźniarekSiemens-Schuckert
21.Gleiwitz IIGliwiceV 1944 – I 1945Przetwarzanie antracytu, olei i siarki na sadzęMaks. ponad 1000 więźniówDeutsche Gasrusswerke
22.Sosnowitz IISosnowiecV 1944 – I 1945Odlewanie luf do dział przeciwlotniczychOkoło 900 więźniówOst Maschinenbau GmbH (Berghütte)
23.Gleiwitz IIIGliwiceVII 1944 – I 1945Warsztaty mechaniczne, produkcja kół kolejowych, lawet do dużej amunicji450-600 więźniówZieleniewski – Maschinen und Waggonbau GmbH – Krakau
24.HindenburgZabrzeVIII 1944 – I 1945Produkcja uzbrojenia i amunicjiOkoło 400-500 więźniarek i ok. 70 więźniówVereinigte Oberschlesische Hüttenwerke AG (Oberhütten)
25.TrzebiniaTrzebionka k. TrzebiniVIII 1944 – I 1945Budowa rafinerii600-800 więźniówErdölraffinerie Trzebinia GmbH
26.Tschechowitz I – BombensucherkommandoCzechowice-DziedziceVIII 1944 – IX 1944Usuwanie niewypałów po bombardowaniuOkoło 100 więźniówReichsbahn
27.AlthammerStara Kuźnia k. Halemby, dziś dzielnica Rudy ŚląskiejIX 1944 – I 1945Budowa elektrowniOkoło 500 więźniówInteressen-Gemeinschaft Farbenindustrie AG
28.BismarckhütteChorzów-Batory (Hajduki)IX 1944 – I 1945Produkcja armat i samochodów pancernychOkoło 200 więźniówBerghütte
29.CharlottengrubeRydułtowyIX 1944 – I 1945Prace kopalnianeOkoło 1000 więźniówHermann Göring Werke
30.NeustadtPrudnikIX 1944 – I 1945Praca w zakładach włókienniczychOkoło 400 więźniarekSchlesische Feinweberei AG
31.Tschechowitz-VacuumCzechowice-DziedziceIX 1944 – I 1945Rozbiórka zbombardowanych obiektów, prace murarskie, naprawa dróg i torów.Maks. 600 więźniów
32.HubertushütteŁagiewnikiXII 1944 – I 1945Prace w hucie200 więźniówBerghütte-Königs und Birmarckhütte AG
33.FreudenthalBruntal (Kraj Sudetów)1944 – I 1945Przetwórstwo owocoweOkoło 300 więźniarekEmmerich Machold
34.LichtewerdenLichtvard (Kraj Sudetów; obecnie Světlá, dziś dzielnica Světlej Hory)XI 1944 do I 1945Praca w fabryce niciOkoło 300 więźniarekG.A. Buhl und Sohn

Podobozy o innych funkcjach

Lp.Nazwa obozuMiejscowośćCzas istnieniaPrzeznaczenieLiczba więźniówNajemca
35.SosnitzSośnica koło GliwicVII 1940 – VIII 1940Rozbiórka obiektów po obozie jeńców wojennychOkoło 30 więźniówNa potrzeby KL
36.SS-Hütte PorombkaMiędzybrodzie BialskieX/XI 1940 – I 1945Budowa i obsługa domu wypoczynkowego dla SSPrzy budowie kilkudziesięciu więźniów, a przy obsłudze kilka więźniarekNa potrzeby SS
37.AltdorfStara Wieś k. PszczynyX 1942 – wiosna 1943Prace leśneOkoło 20 więźniówOberforstamt Pless
38.RadostowitzRadostowice k. Pszczyny1942 – 1943 z przerwą w zimiePrace leśneOkoło 20 więźniówOberforstamt Pless
39.Kobier (Außenkommando Kobier)Kobiórjesień 1942 – IX 1943Prace leśneOkoło 150 więźniówOberforstamt Pless
40.BrünnBrno (Protektorat Czech i Moraw)X 1943 – IV 1945Wykańczanie budynku Akademii Technicznej SS i Policji250-150 więźniówNa potrzeby SS
41.Sosnowitz (I)SosnowiecVIII 1943 – II 1944Remont budynku – kamienica przy ulicy Targowej 12 (Marktstr.)Około 100 więźniów
42.Gleiwitz IVGliwiceVI 1944 – I 1945Budowa koszar, naprawa i przeróbka samochodów, prace nad Kanałem GliwickimKilkuset więźniówNa potrzeby SS
43.Sonderkommando KattowitzKatowiceI 1944 – I 1945Budowa schronu i baraku dla Gestapo10 więźniówGestapo
44.2 SS BauzugKarlsruhe, potem StuttgartIX 1944 – X 1944Usuwanie szkód bombardowań, odgruzowywanieOkoło 500 więźniów mieszkających w pociąguUrząd C w SS-WVHA

Bibliografia

  • Auschwitz 1940-1945. Węzłowe zagadnienia z dziejów obozu. red. W. Długoborski, F. Piper, T. I. Oświęcim 1995: Wydawnictwo PMAB, s. 81–97. ISBN 83-85047-52-2.
  • Jawischowitz podobóz Auschwitz. praca zbiorowa. Brzeszcze 2009: Urząd Gminy Brzeszcze. ISBN 978-83-62119-01-1.
  • Jacek Lachendro: Gmina Brzeszcze w latach okupacji niemieckiej 1939-1945. Przewodnik po wybranych miejscach pamięci. Brzeszcze 2009: Urząd Gminy Brzeszcze. ISBN 978-83-62119-00-4.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Trzebinia subcamp 51038.jpg
The entrance gate to the Trzebinia subcamp of Auschwitz