Wymiarki (województwo lubuskie)

Wymiarki

wieś
Stary dom w Wymiarkach
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	żagański
Gmina	Wymiarki
Liczba ludności (2011)	1220[1]
Strefa numeracyjna	68
Kod pocztowy	68-131[2]
Tablice rejestracyjne	FZG
SIMC	0916762
Położenie na mapie gminy Wymiarki Wymiarki
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Wymiarki
Położenie na mapie województwa lubuskiego Wymiarki
Położenie na mapie powiatu żagańskiego Wymiarki
51°30′44,36″N 15°05′00,13″E/51,512322 15,083369

Wymiarki (do 1945 r. niem. Wiesau, t. Wiese, Wiesa) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie żagańskim, w gminie Wymiarki. Położona w północnej części Borów Dolnośląskich nad rzeką Otwiernicą.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Miejscowość jest siedzibą władz gminy Wymiarki. Znajduje się tutaj Huta Szkła Wymiarki.

Historia

Wieś wzmiankowana w 1427 powstała nie wcześniej niż w XIV wieku^[3], wcześniej istniała tutaj jedynie karczma. Ok. 1550 uruchomiono tu kuźnię żelaza, osada rozwinęła się dopiero po wojnie trzydziestoletniej.

Pierwsza huta szkła powstała w 1677 (w pewnych źródłach huta powstała w latach 1656–1657), jej założycielem był czeski książę, właściciel księstwa żagańskiego – Wacław Euzebiusz von Lobkovitz^[3]. W XVIII wieku była to najwydajniejsza huta szkła na Śląsku, produkowała żyrandole, puchary, kufle i szkło butelkowe. W latach 1759–1760 dwukrotnie wybuchał w niej pożar, po odbudowie zwiększyła produkcję i zatrudnienie, w 1763 zatrudniała 53 hutników. W 1770 król pruski Fryderyk II Wielki zamówił szkło taflowe do okien w Nowym Pałacu w Poczdamie.

Pierwotnie ulicówka, przekształcona w 2. połowie XIX w. (po wybudowaniu linii kolejowej Jankowa Żagańska-Sanice) w wielodrożnicę o charakterze miejskim. Historyczny ośrodek pracy chałupniczej^[4].

W Wymiarkach urodził się Zbigniew Gut (1949–2010), piłkarz, reprezentant Polski.

Demografia

• 1787 – 279 osób^[5]
• 1939 – 1172 osoby^[6]
• 2009 – 1239 osób

Lista właścicieli^[7]

• 1427 – von Melhose
• 1571 – von Schellendorf
• 1595-1630 – von Dyhrn
• 1630 – Wallenstein
• 1649 – von Schellendorf
• 1654-1671 – von Rohr
• po 1671 – książęta żagańscy

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[8]:

• zespół huty szkła "Augusta", obecnie "Wymiarki", ul. Księcia Witolda 11, z lat 1886-1807
  • budynek wielofunkcyjny
  • budynek produkcyjny
  • magazyn form
  • budynek regeneracji
  • warsztat elektryczny
  • warsztaty
  • magazyn techniczny
  • budynek głównego technologa
  • komin
  • willa właściciela, obecnie budynek administracyjny
  • ogród willowy
  • ogrodzenie od strony zachodniej.

Sport

W miejscowości istniał piłkarski Klub Sportowy „Iskra” Wymiarki założony w 1951 roku oraz stowarzyszenie Ju Jitsu Shogun (rok założenia 2000)^[9].

Zobacz też

• Huta Szkła Wymiarki S.A.

Przypisy