Wypadnięcie pępowiny

Wypadnięcie pępowiny według Williama Smellie (1792)

Wypadnięcie pępowiny – rzadkie powikłanie w czasie porodu zagrażające życiu płodu. Wypadnięta pępowina jest uciskana przez płód, co powoduje zatrzymanie zaopatrzenia płodu w utlenowaną krew (po przejściu przez łożysko). W wyniku tego dochodzi do szybkiego, postępującego zagrożenia życia płodu. Występuje w 0,14–0,62% porodów^[1]. Najkorzystniejsze dla płodu jest wykonanie natychmiastowego cięcia cesarskiego, przed pełnym rozwarciem szyjki macicy^[2][3][4]. W celu zmniejszenia nacisku na pępowinę układa się rodzącą w pozycji z wysokim uniesieniem miednicy oraz powstrzymuje się część przodującą rękami badającego.

Wyróżnia się wypadnięcie jawne (gdy pępowina znajduje się przed częścią przodującą płodu) i ukryte (gdy pępowina znajduje się pomiędzy częścią przodującą a miejscem jej zetknięcia z miednicą i nie jest dostępna w badaniu wewnętrznym). Jeśli sytuacja zachodzi przed pęknięciem błon płodowych, to taki stan określa się jako przodowanie pępowiny.

Czynniki ryzyka

Do czynników ryzyka zalicza się:

• zaburzenia ułożenia i położenia płodu^[4][5][6]
• ciążę mnogą^{[3][4][6][7][8]}
• niską masę urodzeniową^[4], poród przedwczesny^[4][6]
• wielodzietność^[4]
• manipulacje położnicze
• wielowodzie^[9]
• wady rozwojowe lub blizny macicy
• długą i cienką pępowinę
• spontaniczne przerwanie błon płodowych^[10]

Rozpoznanie

Wypadnięcie pępowiny podejrzewa się w każdym przypadku nieprawidłowego rytmu serca płodu występującego po przerwaniu błon płodowych. Do najczęściej obserwowanych nieprawidłowości należy bradykardia, rzadziej występują głębokie zmienne deceleracje^[11]. Zarówno w przypadku pęknięcia błon płodowych, jak i przy zaburzeniach czynności serca płodu wykonuje się badanie wewnętrzne, które może pozwolić na rozpoznanie. W skrajnych przypadkach pępowina może być widoczna w sromie.

Rokowanie

Śmiertelność wśród płodów w przypadku wypadnięcia pępowiny wynosi 20–25%. Rokowanie jest zależne od szybkości ustalenia rozpoznania i zakończenia porodu. Źle rokuje wcześniactwo, obecność zielonych wód płodowych, słabe tętnienie naczyń pępowinowych i zaburzenia czynności serca płodu.

Przypisy

Bibliografia

• Grzegorz H. Bręborowicz, Beata Banaszewska: Położnictwo i ginekologia. T. 1, Położnictwo. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007, s. 414–418. ​ISBN 978-83-200-3540-7​ (t. 1).