Wyprysk

Wyprysk
eczema
ICD-10	L20 Atopowe zapalenie skóry
ICD-10	L21 Łojotokowe zapalenie skóry
ICD-10	L22 Pieluszkowe (serwetkowe) zapalenie skóry
ICD-10	L23 Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry
ICD-10	L24 Kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia
ICD-10	L25 Nieokreślone kontaktowe zapalenie skóry
ICD-10	L26 Złuszczające zapalenie skóry
ICD-10	L27 Zapalenie skóry wywołane przez substancje wprowadzone do ustroju
ICD-10	L28 Przewlekły liszaj pospolity i świerzbiączka
ICD-10	L29 Świąd
ICD-10	L30 Inne postacie zapalenia skóry

Wyprysk (łac. eczema) – choroba skóry o nieinfekcyjnym podłożu zapalnym (alergicznym lub niealergicznym) polegająca na zapaleniu jej wierzchnich warstw (naskórek i warstwa brodawkowata skóry właściwej).

Objawy i przebieg

Na początku na skórze pojawiają się czerwone grudki, które potem zamieniają się w pęcherzyki. Pęcherzyki pękają pozostawiając nadżerki. Gdy dojdzie do zakażenia mogą pojawić się zmiany ropne oraz wydzielina, która po zaschnięciu tworzy szarożółte strupy. Często występuje obrzęk skóry i tkanki podskórnej, w szczególności na twarzy, rękach czy powiekach. Chorzy często uskarżają się na uporczywy świąd. Wraz z upływem czasu skóra przebarwia się i staje się mniej sprężysta.

Patologia

Szczególną formą wyprysku jest wyprysk kontaktowy alergiczny, który powstaje w wyniku zetknięcia się powierzchni skóry z materiałem uczulającym (np. biżuteria, farby czy kosmetyki). Często przyczyną wyprysku są zaburzenia układu krwionośnego (żylaki), taka forma wyprysku występuje głównie u ludzi starszych (wyprysk podudzi, wyprysk zastoinowy, wyprysk żylny, eczema cruris) i charakteryzuje się bardzo przewlekłym przebiegiem.

Leczenie

Najważniejsze jest wykrycie substancji uczulającej lub drażniącej i wyeliminowanie kontaktu z nią, a jeżeli jest to niemożliwe, przynajmniej ograniczenie kontaktu z czynnikami prowokującymi. Ponadto stosuje się mokre opatrunki lub suche opatrunki, oraz leczenie miejscowe (maści steroidowe, inhibitory kalcyneuryny, maści redukujące). Dieta z ograniczeniem alergenu bywa korzystna w rzadkich przypadkach (głównie u dzieci przed 5 rokiem życia chorych na wyprysk atopowy na tle alergii pokarmowej, potwierdzonej tzw. podwójnie ślepą prowokacją doustną), często jednak takie leczenie jest nadużywane i może niekorzystnie wpływać na rozwój somatyczny dziecka.

Rodzaje wyprysku

• Wyprysk kontaktowy (contact eczema) - około 80% przypadków
  • Wyprysk kontaktowy alergiczny
  • Wyprysk kontaktowy niealergiczny
• Wyprysk dziecięcy (eczema infantum)
• Wyprysk krwiopochodny
• Wyprysk potnicowy (dyshydrotyczny, eczema dyshidroticum) – idiopatyczny wyprysk pęcherzowy pojawiający się jedynie na powierzchniach dłoni (szczególnie po bokach palców) i stóp (głównie na wewnętrznych łukach stopy). Pojawia się nagle i towarzyszy mu intensywny świąd. Etiologia wyprysku potnicowego nie jest znana, niektórzy lekarze uważają, że choroba związana jest z infekcjami grzybiczymi na stopach, wypryskiem atopowym lub alergią na nikiel, kobalt albo leki. Nazwa ma charakter historyczny i pochodzi z czasów, gdy błędnie uważano, że w pęcherzach gromadzi się pot. Leczy się go miejscowo, przy pomocy glikokortykosteroidów. Można dodatkowo podawać doustne leki przeciwhistaminowe, które łagodzą świąd^[1][2].
• Wyprysk łojotokowy (eczema seborrhoicum)
  • Wyprysk łojotokowy noworodków (eczema seborrhoicum neonatorum)
• Wyprysk opryszczkowy
• Wyprysk pieniążkowaty (wyprysk mikrobowy, eczema microbicum, eczema nummulare)

Galeria

• 

  Typowa łagodna forma wyprysku

• 

  Ostrzejsza postać wyprysku

• 

  Fragment zmienionej skóry w wyprysku po zdrapaniu

Zobacz też

• Atopowe zapalenie skóry

Przypisy

Bibliografia

• Stefania Jabłońska, Sławomir Majewski Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową PZWL 2005, ​ISBN 83-200-3367-5​.