Wysocko (województwo podkarpackie)

Artykuł

49°59′25″N 22°49′31″E

- błąd

39 m

WD

50°1'N, 22°47'E, 49°59'14.03"N, 22°49'54.12"E

- błąd

19523 m

Odległość

3 m

Wysocko
wieś
Ilustracja
Pałac Zamoyskich w Wysocku
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

jarosławski

Gmina

Laszki

Sołectwo

Wysocko

Liczba ludności (2020)

612[1]

Strefa numeracyjna

16

Kod pocztowy

37-543[2]

Tablice rejestracyjne

RJA

SIMC

0605849[2]

Położenie na mapie gminy Laszki
Mapa konturowa gminy Laszki, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Wysocko”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Wysocko”
Położenie na mapie powiatu jarosławskiego
Mapa konturowa powiatu jarosławskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Wysocko”
Ziemia49°59′25″N 22°49′31″E/49,990278 22,825278

Wysocko – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jarosławskim, w gminie Laszki[3][4].

Wieś Wysoczko należąca do miasta Jarosławia[5] położona była na przełomie XVI i XVII wieku w powiecie przemyskim ziemi przemyskiej województwa ruskiego[6]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa przemyskiego.

W miejscowości znajduje się pałac należący przed laty do Jana III Sobieskiego. Obok pałacu znajduje się park, który jest licznie odwiedzany przez turystów oraz mieszkańców. Sam Jan III Sobieski zasadził tam ponad 200 drzew. Obecnie w pałacu mieści się Dom Pomocy Społecznej.

Położenie

Wieś Wysock leży w zachodniej części Gminy Laszki. Geograficznie należy do Kotliny Sandomierskiej i Doliny Sanu. Rzeka San jest zachodnią granicą wsi Wysock i Gminy Laszki. Przez teren wsi przepływa rzeka Szkło, prawobrzeżny dopływ rzeki San. Od południowej strony granicą wsi jest starorzecze rzeki Szkło.

Części wsi

Integralne części wsi Wysocko[3][4]
SIMCNazwaRodzaj
0605855Węgryczęść wsi
0989318Wysocko-Osadaczęść wsi

Historia

Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1447. Położony w ziemi przemyskiej Wysock początkowo był własnością Jana z Tarnowa herbu Leliwa. Następnie miejscowość należała między innymi do nieznanego z imienia Ossolińskiego i do królowej Marysieńki, która odziedziczyła ją po swym pierwszym mężu ordynacie Janie Zamoyskim i często bywała w wybudowanym tu przez siebie pałacu. Częstym gościem był w Wysocku także król Jan III Sobieski. W czasie bytności dworu królewskiego Wysock pełnił funkcje stołeczne, między innymi goszczono tu posła króla Francji. Wieś została spustoszona w czasie najazdu tatarskiego w 1672[7]. Następnie majątek krótko był własnością Rakoczego, a w 1712 jego właścicielami zostali Adam Mikołaj i Elżbieta Sieniawscy. W latach 1724-1734 w Wysocku powstał nowy pałac ufundowany przez Marię Zofię z Sieniawskich, zaprojektowany przez Giovanniego Spazzio. W tym czasie powiększono założony przez królową Marysieńkę park - jeden z piękniejszych w stylu francuskim w południowo-wschodniej części Polski w jej obecnych granicach. Następnym właścicielem dóbr został August Czartoryski po ślubie z Marią Sieniawską, kolejnym był ich syn, Adam Kazimierz Czartoryski, a od 1812 jego córka Maria Czartoryska księżna Wirtemberska. Od lat 40. XIX w. dobra wysockie należały do rodziny Zamoyskich, najpierw do Zdzisława Jana Zamoyskiego (1810-1855) potem do jego syna Stefana Zamoyskiego (1837-1899), a po jego śmierci w imieniu spadkobierców dobrami zarządzał jego syn, Zygmunt Zamoyski (1875-1931)[8].

Kościół filialny w Wysocku

Zabytki

  • Pałac z lat 20. XVIII wieku według projektu Giovanniego Spazzio. Od końca II wojny światowej pałac jest siedzibą DPS.
  • Aleja Lipowa – z czasów Jana III Sobieskiego.
  • Kuźnia (obecnie w stanie ruiny) – murowana, pochodząca z XIX wieku wraz ze stajnią z tego okresu. Według legendy to właśnie w tym miejscu król Jan III Sobieski kazał podkuć konie ruszając na odsiecz Wiednia.
  • Park Dworski założony w XVII wieku i powiększony w wieku następnym. W parku znajduje się kamienny obelisk z 1883 roku.
  • Cerkiew greckokatolicka z 1889 roku, obecnie użytkowana jako kościół rzymskokatolicki.
  • Zabytkowa studnia wiejska i drewniany dom wiejski (nr 5).

Przypisy

  1. Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 5 [dostęp 2022-01-27]
  2. a b Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].
  3. a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  4. a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. Aleksander Jabłonowski, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 7. Ziemie ruskie. Ruś Czerwona. Cz. 1, Warszawa 1901, s. 3.
  6. Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie , [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. "Ziemie Ruskie" Rzeczypospolitej, Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 2.
  7. Andrzej Gliwa, Wykaz zniszczeń we wsiach i miastach ziemi przemyskiej po najeździe tatarskim z 1672 roku : (cz. I), w: Prace Historyczno-Archiwalne, Tom 13 (2003), Rzeszów 2003, s. 181.
  8. Księga Adresowa Polski 1928 rok

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Laszki (gmina) location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Subcarpathian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 50.9 N
  • S: 48.95 N
  • W: 21.03 E
  • E: 23.66 E
POL województwo podkarpackie flag.svg
Flaga województwa podkarpackiego
Wysocko, pałac (HB1).jpg
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wysocko, Pałac, ob. dom pomocy społecznej
Wysocko, cerkiew Narodzenia Bogurodzicy z dzwonnicą (HB5).jpg
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wysocko, Cerkiew greko-kat. Narodzenia Przenajśw. Bogarodzicy, ob. kościół rzym.-kat. …