Wyspa Szczytnicka
| ||
Śluza Szczytniki (po lewej teren wyspy) | ||
| Kontynent | Europa | |
| Państwo |  Polska | |
| Województwo |  dolnośląskie | |
| Akwen | Odra | |
Położenie na mapie Wrocławia  | ||
Położenie na mapie Polski  | ||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | ||
 51°06′20″N 17°03′56″E/51,105556 17,065556 | ||
Wyspa Szczytnicka – wyspa położona we Wrocławiu w obrębie Szczytnickiego Węzła Wodnego, otoczona wodami rzeki Odry. Na południe od terenu wyspy znajduje koryto Odry śródmiejskiej[a], biegnące w kierunku Śródmiejskiego Węzła Wodnego. Od tego koryta, niemal prostopadle w kierunku zbliżonym do północnego, odchodzi koryto Starej Odry[b], stanowiące wschodni akwen ograniczający obszar wyspy. Natomiast na północnym zachodzie wyspa odcięta jest od obszaru osiedla Plac Grunwaldzki przez Przekop Szczytnicki[c]. Taki układ cieków wokół wyspy sprawia, że przypomina ona kształtem trójkąt. O ile w korycie Odry śródmiejskiej nie ma żadnych budowli piętrzących, to już na pozostałych kanałach wodnych otaczających wyspę wybudowano Stopień Wodny Szczytniki, obejmujący następujące główne budowle stopnia[1][2][3][4]:
- Jaz Szczytniki[5], położony w korycie Starej Odry, lewy przyczółek tego jazu opiera się o wyspę,
- Śluza Szczytniki, położona w przekopie, prawa ściana komory śluzy przylega do wyspy.
Na wyspę nie prowadzi żadna przeprawa mostowa. Jedyne połączenie piesze to pomosty zamontowane na wrotach wspornych Śluzy Szczytniki, stanowiących zamknięcia główne tej budowli. Oprócz tej drogi na wyspę można dostać się drogą wodną. W awanportach śluzy istnieje infrastruktura umożliwiająca cumowanie przez jednostki pływające. Ponadto w awanporcie dolnym znajduje się przystań policji[1].
Mimo braku połączenia mostowego wyspy z pozostałym obszarem lądu teren ten jest w znacznym stopniu zagospodarowany. Mimo to część obszaru wyspy to teren zielony. Na wyspie znajduje się kilka budynków, w których mieszczą się różne instytucje, oraz budowle, w tym między innymi[1]:
- komisariat policji wodnej,
- przystań jachtowa,
- obiekty dydaktyczne Politechniki Wrocławskiej[d],
- okresowa przystań dla statków żeglugi pasażerskiej i statku inspekcyjnego Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej,
- Instytut Ochrony Środowiska,
- sterownia jazu Szczytniki.
Historia powstania tej wyspy wiąże się z tzw. I kanalizacją Odry, tj. inwestycją w zakresie hydrotechniki polegającą na budowie systemu przeciwpowodziowego i nowej drogi wodnej (Droga Wielkiej Żeglugi, Miejski Szlak Żeglugowy). Przeprowadzona została w latach 1892–1897. To podczas tej inwestycji uregulowano i przebudowano koryto Starej Odry oraz wybudowano Przekop Szczytnicki, wraz z budowlami hydrotechnicznymi[1][3]. Obecnie szlak ten jest śródlądową drogą wodną II klasy, prowadzącą przez Przekop Szczytniki, Starą Odrę i dalej Kanał Miejski, jako szlak boczny Odrzańskiej Drogi Wodnej[6].
Uwagi
- ↑ Za korytem Odry śródmiejskiej znajduje się obszar osiedla Rakowiec; na przeciwległym do Wyspy Szczytnickiej brzegu znajdują się między innymi ośrodki sportów wodnych i niewielkie przystanie sportowe i żeglarskie; koryto to jest przekopem wykonanym w latach 1531–1555.
- ↑ Za korytem Starej Odry znajduje się obszar osiedla Dąbie; na przeciwległym do Wyspy Szczytnickiej brzegu przebiega Grobla Szczytnicko–Bartoszowicka, za nią znajduje się Ogród Zoologiczny, a w rejonie północnego krańca języka rozdzielczego wyspy, przy tej grobli położona jest Przystań Zwierzyniecka.
- ↑ Za korytem Przekopu Szczytnickiego znajduje się obszar osiedla Plac Grunwaldzki; na przeciwległym do Wyspy Szczytnickiej przebiega Wybrzeże Wyspiańskiego, w tym rejonie znajduje się również główny kampus Politechniki Wrocławskiej, a także przystań AZS.
- ↑ Po przeciwnej stronie Przekopu Szczytnickiego położony jest największy we Wrocławiu kompleks budynków dydaktycznych Politechniki Wrocławskiej (główny kampus), w tym między innymi budynek główny A-1, 50–370 Wrocław, Wybrzeże Stanisława Wyspiańskiego 27.
Przypisy
- ↑ a b c d Trasa turystyczna „Zabytki techniki Sródmiejskiego Wezła Wodnego” (pol.). wrosystem.um.wroc.pl – Strona miasta Wrocław, Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, Wrocław 2007. s. 65. [dostęp 2010-10-26].
- ↑ Zespół autorski: dr inż. kpt. ż.ś. Jacek Trojanowski – kierownik pracy, dr kpt. ż.ś. Krzysztof Woś, dr inż. Anna Galor, dr inż. Bogusz Wiśnicki, mgr inż. Marcin Breitsprecher: Analiza potrzeb inwestycyjnych w zakresie żeglugi śródlądowej na rzece Odrze w latach 2007-2013 (pol.). AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE, INSTYTUT INŻYNIERII TRANSPORTU, 2006. s. 56. [dostęp 2010-10-26].
- ↑ a b Trasa turystyczna "Budowle hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego" (pol.). wrosystem.um.wroc.pl – Strona miasta Wrocław, Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, 2007. s. 39. [dostęp 2010-10-26].
- ↑ Stopień Wodny Szczytniki (pol.). wroclaw.hydral.com.pl – Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-10-26].
- ↑ Jaz Szczytnicki (pol.). wroclaw.hydral.com.pl – Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 czerwca 2019 r. w sprawie śródlądowych dróg wodnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1208).
Zobacz też
| ||||
Media użyte na tej stronie
Autor:
Mapa Wrocławia, Polska
Flaga województwa dolnośląskiego
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief location map of Lower Silesian Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.9134 N
- S: 49.9809 N
- W: 14.7603 E
- E: 17.9091 E
(c) Mateusz210 z polskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0
Śluza Szczytniki - we Wrocławiu