Wyspy Heard i McDonalda
| |||||
| Hymn: God Save the King – hymn królewski (z ang. Naprzód, piękna Australio Boże, chroń Króla) | |||||
.svg) | |||||
| Język urzędowy | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Status terytorium | terytorium zewnętrzne | ||||
| Zależne od | |||||
| Głowa terytorium | |||||
| Powierzchnia • całkowita • wody śródlądowe |
| ||||
| Liczba ludności (2007) • całkowita |
| ||||
| Waluta | dolar australijski (AUD) | ||||
| Rok utworzenia | przekazanie przez Wielką Brytanię | ||||
| Strefa czasowa | UTC +5 | ||||
| Kod ISO 3166 | HM/HMD/334 | ||||
| Domena internetowa | |||||
 | |||||
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
 Wyspa Heard - zdjęcie wykonane przez NASA | |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ | przyrodniczy |
| Spełniane kryterium | VIII, IX |
| Numer ref. | |
| Region[b] | Azja i Pacyfik |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę | 1997 |
Położenie na mapie Oceanu Indyjskiego  | |
 53°05′57,1″S 73°31′19,3″E/-53,099194 73,522028 | |
Wyspy Heard i McDonalda[1] – australijskie terytorium obejmujące dwie niezamieszkane wyspy położone na południowym Oceanie Indyjskim[a] 53°06′S 72°31′E/-53,100000 72,516667, mniej więcej w 2/3 drogi pomiędzy Madagaskarem i Antarktydą. Są wyspami wulkanicznymi i pod względem geologicznym stanowią wynurzoną część Wyniesienia Kergueleńskiego[2].
Geografia
Wyspy leżą w pasie wyjących pięćdziesiątek i są bardzo oddalone od kontynentów: od Afryki dzieli je 4700 km, od Australii 4000 km, a od Antarktydy ok. 1000 km. Najbliższym lądem są francuskie Wyspy Kerguelena, 450 km na północny zachód. Główna Wyspa Heard jest bardzo górzysta i niegościnna, jej większą część tworzy masyw Big Ben z najwyższym szczytem Mawson Peak (2745 m n.p.m.), który jest także najwyższą górą Australii. Wyspy McDonalda są małe i kamieniste. Na wyspach tych znajdują się jedyne czynne wulkany Australii. Łączna powierzchnia wysp wchodzących w skład terytorium wynosi około 412 km². Na żadnej z wysp nie ma przystani ani portu, jedynie oddalone od brzegu kotwicowisko[2].
Wyspy jako terytoria należące do Australii administrowane są z Hobart przez Australian Antarctic Division (AAD), wydział do spraw Antarktyki w australijskim Ministerstwie Środowiska. Jedynymi gośćmi na wyspach są zazwyczaj naukowcy, prowadzący tam różnego rodzaju badania[3].
Wyspy są bezludne i nie mają żadnej gospodarki, ale rząd australijski zezwala na prowadzenie połowów w otaczających je wodach[2]. Wyspy otrzymały własny kod kraju (ISO 3166-2:HM) i mają własną domenę internetową .hm.
Przyroda
Ze względu na dziewicze środowisko wyspy te zostały w 1997 wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Wśród wysp subantarktycznych wyróżnia je trwająca aktywność wulkaniczna i brak gatunków inwazyjnych w ekosystemie. Wyspy są zamieszkane przez różne gatunki fok i ptaków morskich. Na Heard występuje endemiczny podgatunek pochwodzioba czarnodziobego (Chionis minor nasicornis) i kormorana niebieskookiego (Phalacrocorax atriceps nivalis) oraz endemiczne bezkręgowce. Lodowce wyspy Heard mają małą miąższość i szybko reagują na zmiany klimatu[4].
Historia
Wyspa Heard została nazwana na cześć kapitana Johna Hearda, dowódcy statku Oriental, który odkrył ją 25 listopada 1853. Doniesienia o odkryciu w latach 30. XIX wieku są uważane za wątpliwe. Nieco później, 4 stycznia 1854, kapitan William McDonald odkrył niedaleko położone Wyspy McDonalda. Trudne warunki pogodowe uniemożliwiły mu lądowanie[3].
W ciągu pięciu lat od odkrycia na Heard ponad 50 razy lądowali łowcy fok, polujący na mirungi (tzw. słonie morskie). Już w 1859 roku płetwonogie zostały prawie wytrzebione, ale aż do 1877 roku na wyspach pozyskiwano foczy tłuszcz. Procederem tym zajmowali się prawie wyłącznie amerykańscy marynarze. Trudne warunki pogodowe i brak osłoniętych zatok sprawiły, że wiele statków wpadło na mielizny lub nawet zatonęło u brzegów wyspy[5].
Wyprawy naukowe na wyspę Heard rozpoczęły się w 1874 roku, kiedy przybił do niej okręty HMS Challenger i SMS Arcona, jednak warunki odstraszyły badaczy. Następne wizyty miały miejsce dopiero na początku XX wieku[5]. W 1947 roku Wielka Brytania oddała te wyspy pod zarząd Australii[2] i od tamtej pory Australijczycy organizują okresowe wyprawy na wyspy[3].
Uwagi
- ↑ Umowną granicą Oceanu Południowego jest równoleżnik 60° S, przebiegający na południe od tych wysp. Jednakże leżą one na południe od strefy konwergencji antarktycznej, która jest naturalną granicą wód antarktycznych.
Przypisy
- ↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych Świata. Maciej Zych (redaktor). Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2013, s. 678. ISBN 978-83-254-1988-2.
- ↑ a b c d Heard Island and McDonald Islands (ang.). W: The World Factbook [on-line]. Central Intelligence Agency, 2016-02-13. [dostęp 2016-05-01].
- ↑ a b c About Heard Island (ang.). Australian Antarctic Division, Department of the Environment, 2005-02-28. [dostęp 2016-05-01].
- ↑ Heard and McDonald Islands (ang.). UNESCO. [dostęp 2016-05-01].
- ↑ a b History (ang.). Australian Antarctic Division, Department of the Environment, 2005-02-28. [dostęp 2016-05-01].
Linki zewnętrzne
| Terytoria na południe od 60° | |
|---|---|
| Terytoria na północ od 60° | |
| Integralne części państw i terytoriów położonych poza Antarktyką |
|
| Kulturowe |
|
|---|---|
| Przyrodnicze |
|
| Mieszane |
|
Media użyte na tej stronie
Flag of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO)
Autor: Tentotwo, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of the Indian Ocean.
- Projection: Lambert azimuthal equal-area projection.
- Area of interest:
- N: 30.0° N
- S: -70.0° N
- W: 30.0° E
- E: 150.0° E
- Projection center:
- NS: -20.0° N
- WE: 90.0° E
- GMT projection: -JA90.0/-20.0/180/19.998266666666666c
- GMT region: -R-12.856058461183775/-43.848273739920856/151.50519408595028/33.22162400070504r
- Land and shoreline: 1:110m Natural Earth Datasets, borders 1:50m
Instrumentalna wersja Naprzód, Piękna Australio, hymnu państwowego Australii w wykonaniu Orkiestry Marynarki Wojennych Stanów Zjednoczonych. Dokładnie 33 lata temu, 19 kwietnia 1984 roku, pieśń ta została ogłoszona hymnem Australii przez Niniana Stephena, ówczesnego gubernatora generalnego.
Autor: TUBS
,
Licencja: CC BY-SA 3.0
Location of XY (see filename) in the region.
Heard Island
Map of Heard Island and McDonald Islands in the Southern Ocean
Commonwealth Coat of Arms of Australia granted by Royal Warrant signed by King George V on 19 September 1912.
IMPORTANT:This image is an artist's interpretation of the original (1912) official version of the Commonwealth Coat of Arms shown in Commons on the Australian coat of arms page. A variant of the original, with a transparent background, is shown on this page.
| “ | Quarterly of six, the first quarter Argent a Cross Gules charged with a Lion passant guardant between on each limb a Mullet of eight points Or; the second Azure five Mullets, one of eight, two of seven, one of six and one of five points of the first (representing the Constellation of the Southern Cross) ensigned with an Imperial Crown proper; the third of the first a Maltese Cross of the fourth, surmounted by a like Imperial Crown; the fourth of the third, on a Perch wreathed Vert and Gules an Australian Piping Shrike displayed also proper; the fifth also Or a Swan naiant to the sinister Sable; the last of the first, a Lion passant of the second, the whole within a Bordure Ermine; for the Crest on a Wreath Or and Azure A Seven-pointed Star Or, and for Supporters dexter a Kangaroo, sinister an Emu, both proper. | ” |