Wywierzysko

Duże źródło reokrenowe

Wywierzysko, reokren – typ bardzo wydajnego źródła krasowego[1]. Najczęściej występuje w regionach górskich. Jest to przeważnie źródło typu wokluzyjskiego (od nazwy francuskiej miejscowości – Fontaine-de-Vaucluse[2]) – nazwa źródła, w którym wypływają na powierzchnię wody podziemne na obszarach krasowych. Wydajność takiego źródła może być znaczna; jeśli jest mniejsza od ilości wody wpływającej do ponoru (wchłonu), wówczas mówimy o ujemnym bilansie zlewni.

Przykładami wywierzysk są Lodowe Źródło w Dolinie Kościeliskiej oraz wywierzyska Chochołowskie, Bystrej, Goryczkowe i Olczyskie w Tatrach[1], a także Siedem Źródeł na Górze Świętej Anny[3].

Wywierzyska bywają mylone z wypływem krasowym, którego przykładem jest Wypływ spod Pisanej w Tatrach, w Dolinie Kościeliskiej.

Rzadko w Polsce spotykany rodzaj wywierzyska wypływającego w jaskini znajduje się w rezerwacie przyrody Zimny Dół[4].

Wywierzyska zasiedlane są przez gatunki związane z wodami podziemnymi oraz strumieniami czy potokami. Organizmy występujące w reokrenach to: krenobionty i krenofile.

Wywierzyska są elementem jaskiniowego systemu wód krasowych. Są wykorzystywane przy nurkowaniu jaskiniowym. W Polsce są tylko dwa nadające się do tego celu: w Jaskini Kasprowej Niżnej i Wywierzysku Bystrej[5].

Przypisy

  1. a b Grzegorz Barczyk: Wywierzyska tatrzańskie. Tatrzański Park Narodowy; Z miłości do gór. [dostęp 2015-10-20].
  2. Geologic/Hydrogeologic Setting and Classification of Springs. W: Philip Elmer LaMoreaux: Springs and Bottled Waters of the World: Ancient History, Source, Occurrence, Quality and Use. Springer, 2001, s. 57. ISBN 978-3-540-61841-6. [dostęp 2014-09-24]. (ang.)
  3. Geopark Góra Świętej Anny, Wywierzysko “Siedem Źródeł” martwica wapienna. Geologiczno – edukacyjna ścieżka po Górze Świętej Anny, Tablica 13. [dostęp 2015-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-05)].
  4. Wycieczka do rezer­watu Zimny Dół. Krakowskie okolice. [dostęp 2015-10-20].
  5. Polska strona taternictwa jaskiniowego. [dostęp 2020-01-09].

Media użyte na tej stronie

Lodowe Źródło.jpg
Autor: Opioła Jerzy (Poland), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Lodowe Źródło (Dolina Kościeliska)
Mons Grotte 1.jpg
Autor:

This illustration was made by (User:Royonx) and released under the license(s) stated above. You are free to use it for any purpose as long as you credit me and follow the terms of the license.

Example :  © Michel Royon / Wikimedia Commons

If you use this image outside of the Wikimedia projects, I would be happy to hear from you par courriel (mail royonx At char.svg gmail.com). Thanks !


Ce message en français
, Licencja: CC BY-SA 3.0
fréjus's Aqueduct : Neissoun exsurgence: the begining of Aqueduct form Mons to Frejus