Wzór Sahy

Wzór Sahy – równanie sformułowane przez hinduskiego astrofizyka Meghnada Sahę określające zależność stopnia zjonizowania gazu przez promieniowanie od temperatury. Przy jednokrotnej jonizacji równanie to wyrażone jest wzorem

${\displaystyle {\frac {N_{j}N_{e}}{N_{n}}}=2{\frac {u_{1}}{u_{0}}}{\frac {\left(2\pi mkT\right)^{3/2}}{h^{3}}}e^{-E_{0}/kT}}$

gdzie

N_j – koncentracja jonów,

N_e – koncentracja swobodnych elektronów,

N_n – koncentracja atomów niezjonizowanych,

m – masa elektronu,

k – stała Boltzmanna,

h – stała Plancka,

T – temperatura gazu,

E₀ – energia jonizacji,

u₀ i u₁ – tak zwane funkcje podziału charakterystyczne dla danego pierwiastka.

W przypadku wielokrotnej jonizacji wzór przybiera postać

${\displaystyle {\frac {N_{j+1}N_{e}}{N_{j}}}=2{\frac {u_{j+1}}{u_{j}}}{\frac {\left(2\pi mkT\right)^{3/2}}{h^{3}}}e^{-E_{j}/kT}}$

gdzie j oznacza stopień jonizacji.

Wzór ten jest istotny przy określaniu równowagi hydrostatycznej w gwiazdach.

Bibliografia

• Jerzy S. Stodółkiewicz, Astrofizyka ogólna z elementami geofizyki, s. Biblioteka fizyki, wyd. 3, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1977, bez ISDN.