Wzdręga

Wzdręga

Scardinius erythrophthalmus[1]
(Linnaeus, 1758)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	karpiokształtne
Rodzina	karpiowate
Rodzaj	Scardinius
Gatunek	wzdręga
Synonimy Abramis crysoleucas roseus Bean, 1903 Cyprinus caeruleus Yarrell, 1833 Cyprinus compressus Hollberg, 1822 Cyprinus erythrophthalmus Linnaeus, 1758 Cyprinus erythrops Pallas, 1814 Cyprinus fuscus Vallot, 1837 Cyprinus scardula Nardo, 1827 Leuciscus apollonitis Richardson, 1857 Leuciscus caeruleus Yarrell, 1837 Leuciscus erythrophthalmus Linnaeus, 1758 Notemigonus crysoleucas roseus Bean, 1903[2] Scardinius crocophthalmus Walecki, 1863 Scardinius erithrophthalmus Linnaeus, 1758 Scardinius eruthrophthalmus Linnaeus, 1758 Scardinius erythrophthalmus achrus Stephanidis, 1950 Scardinius erythrophthalmus dojranensis Karan, 1924 Scardinius erythrophthalmus rutiloides Vladykov, 1931 Scardinius hesperidus Heckel, 1843 Scardinius macrophthalmus Heckel & Kner, 1858 Scardinius platizza Heckel, 1845 Scardinius scardafa ohridana Vladykov & Petit, 1930
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
najmniejszej troski

Wzdręga^[4] (Scardinius erythrophthalmus) – gatunek ryby z rodziny karpiowatych (Cyprinidae), często mylona z płocią, od której jest bardziej jaskrawo ubarwiona i ciało ma silniej spłaszczone.

Występowanie

Ławica wzdręg w naturalnym środowisku. Jezioro Ostrów na Pojezierzu Myśliborskim

Wody całej Europy z wyjątkiem Półwyspu Iberyjskiego, Szkocji, północnej Skandynawii i Krymu. Preferuje nizinne, silnie zarośnięte, wolno płynące rzeki lub jeziora o dnie mulistym. Żyje w małych stadach, skupiając się bliżej powierzchni w ciepłych i spokojnych zatoczkach. Nadaje się do hodowli w małych przydomowych stawkach.

Cechy morfologiczne

Osiąga długość 25–30 (maksymalnie 40) cm i masę ciała do 1 kg. Ciało bocznie spłaszczone. Otwór gębowy mały, w położeniu końcowym, skierowany skośnie ku górze. Pomiędzy płetwami piersiowymi a odbytową występuje ostry, pokryty łuskami kil. Płetwa grzbietowa przesunięta do tyłu (jej przednia krawędź znajduje się na wysokości tylnej krawędzi płetw piersiowych). Grzbiet jest niebieskozielony, boki srebrzystobiałe z wyraźnym złotawym odcieniem. Płetwy grzbietowa i piersiowe szare z czerwonawym odcieniem, pozostałe płetwy jaskrawoczerwone. Tęczówka oka żółta lub pomarańczowa.

Odżywianie

Młode osobniki żywią się planktonem, a po osiągnięciu długości około 7 cm zaczynają zjadać głównie roślinność wodną.

Rozród

Tarło odbywa się w kwietniu i maju, czasem także w czerwcu, jeśli wiosną wody przybrzeżne nie osiągną odpowiedniej temperatury. Ikra jest składana na roślinach wodnych, a ponieważ jest lepka łatwo się do nich przyczepia. Samce w tym okresie przybierają szatę godową pokrywając się na głowie i grzbiecie wysypką tarłową. Samica składa do 100 000 czerwonych jaj o średnicy 1,5 mm. Osobniki mogą prawdopodobnie dożywać do 20 lat, dojrzałość płciową osiągają pomiędzy 2 a 4 rokiem życia.

Polskie nazwy zwyczajowe

Współcześnie stosowana w Polsce nazwa zwyczajowa wzdręga pochodzi z powiśla^[4], gdzie była znana od dawna, spotykana w różnych odmianach (zręka, zdranka i zdreń). W innych regionach nazywano ją płocią żółtą lub żółtooką, a na Rusi krasnopiórką. Nazwa wzdręga nie była w powszechnym użyciu. Pierwszym zoologiem, który zaczął ją stosować był Gabriel Rzączyński^[4]. Do literatury zoologicznej wprowadził ją Antoni Wałecki w 1864 roku w pracy Systematyczny przegląd ryb krajowych.

Ochrona

Zobacz też

• ryby Polski

Przypisy

Bibliografia

• Jerzy Lewczuk: Ogródek wodny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1994. ISBN 83-09-01596-8.