Wzgórze Gajowickie

Wzgórze Gajowickie

Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Wysokość	139,7 m n.p.m.
Położenie na mapie Wrocławia Wzgórze Gajowickie
Położenie na mapie Polski Wzgórze Gajowickie
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Wzgórze Gajowickie
51°05′37″N 16°59′48″E/51,093611 16,996667

Wzgórze Gajowickie (niem. Hardenberg-Hügel, „Kopiec Hardenberga”, wys. 139,7 m n.p.m.) – sztucznie utworzone wzniesienie na osiedlu Gajowice we Wrocławiu. Ukształtowane w latach 1928–1932 jako rekultywacja miejskiego wysypiska śmieci. Znajduje się wzdłuż kolejowej Towarowej Obwodnicy Wrocławia. Jest częścią Promenady Hugo Richtera, będącej istotnym elementem ukształtowania w mieście sieci tras pieszo-rowerowych.

Pafawag jesienią 2019

Wzgórze Gajowickie nazywane jest przez mieszkańców miasta potocznie Górką Pafawag^[1] od pobliskiego już nieistniejącego stadionu klubu Pafawag Wrocław, którego patronem była Państwowa Fabryka Wagonów. Niemiecka nazwa wywodzi się od patrona (Karla Augusta von Hardenberga) ulicy, która przy wzgórzu kończyła swój bieg: Hardenbergstrasse (obecna jej nazwa to ul. Bernarda Pretficza).

Początkowo – w pierwszych latach XX wieku – zlokalizowano w tym miejscu, na ówczesnych przedmieściach Wrocławia, wysypisko śmieci. Wysypisko to było czynne w tym miejscu przez piętnaście lat, każdego roku zwożono tu z dwudziestu rewirów miasta około 40 tysięcy metrów sześciennych odpadów komunalnych. Łączna ilość nagromadzonych tu odpadów wynosi ponad 600 tysięcy metrów sześciennych. Plany budowy osiedli domów wielorodzinnych w rejonie Gajowic spowodowały w latach 20. XX wieku zamknięcie wysypiska i poddanie go procesowi rekultywacji. Po przeprowadzonej rekultywacji wzgórze stało się obiektem rekreacyjnym dla mieszkańców południowych osiedli miasta. Zimą wykorzystywane było i jest jako górka saneczkowa^[2].

Założenie tego terenu zieleni było związane z kształtowaniem kompozycji urbanistycznych pobliskich zespołów zabudowy: Grabiszyn (1919-1926) i osiedla nad Kwaśnym Źródłem (1922-1925) oraz Parku Sportowego Grabiszyn (obecnie teren stadionu WKS Śląsk przy ulicy Oporowskiej). Tereny sportowe wraz ze wzgórzem miały stanowić kompleks sportowo-rekreacyjny, uzupełniając program wypoczynkowy dla tej części Wrocławia^[3].

Dzięki wysiłkom okolicznych mieszkańców wraz z Radą Osiedla Gajowice w latach 2016-2020 zrealizowano prace w ramach wrocławskiego budżetu obywatelskiego których celem było przywrócenie miejscu dawnej świetności. Zostały wyremontowane wszystkie alejki spacerowo-rowerowe, teren został oświetlony, jest siłownia terenowa i mały zestaw street workout, ustawiono urządzenia małej architektury - ławki i kosze na śmieci. Zarząd Zieleni Miejskiej posadził na całym obszarze młode drzewa i krzewy^[4].

Wzgórze Gajowickie ma pełnić funkcję rekreacyjną i służyć do odpoczynku mieszkańcom. Stanowi dobry punkt widokowy, roztacza się stąd panorama Przedgórza Sudeckiego, ale przede wszystkim sąsiednich od Gajowic osiedli Wrocławia.

Dalsze plany związane z tym miejscem to: budowa górskiego podejścia oraz schodów terenowych z siedziskami od strony ulicy Kruczej, dalsze prace związane z rewitalizacją trawników, przebudowa głównego toru saneczkowego na kształt lekko zaokrąglonej rynny.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Wzgórze Gajowickie na zdjęciach archiwalnych i współczesnych
• Wzgórze Gajowickie (Górka „Pafawag”). [w:] fotopolska.eu; galeria zdjęć [on-line]. [dostęp 2011-09-28]. (pol.).

Literatura

• Komm, ich zeige Dir Breslau. Praktisches Wissen von Alt- und Neu-Breslau 2. Heft. Wrocław: J. U. Kern’s Verlag, 1929, s. 53.
• Antoni Wrzosek: Przewodnik po Wrocławiu. Wrocław: Oddział Wrocławski Polskiego Związku Zachodniego, 1948, s. 102.