XXI Batalion Saperów
Historia | |
Państwo | II Rzeczpospolita |
---|---|
Sformowanie | 1920 |
Rozformowanie | 1929 |
Dowódcy | |
Pierwszy | kpt. Karol Czarnecki |
Działania zbrojne | |
wojna polsko-bolszewicka wyprawa kijowska | |
Organizacja | |
Dyslokacja | garnizon Biała garnizon Kraków |
Rodzaj sił zbrojnych | Wojska lądowe |
Rodzaj wojsk | saperzy |
Podległość | Dywizja Górska 5 Pułk Saperów |
XXI Batalion Saperów (XXI bsap) – pododdział saperów Wojska Polskiego.
Historia batalionu
Dowództwo XXI górskiego batalionu saperów zostało sformowane w Białej, na pograniczu czeskim, przez Dowództwo Okręgu Generalnego Kraków z przeznaczeniem dla tworzonej Dywizji Górskiej[1].
Zorganizowanie batalionu odbyło się w czasie od 3 marca do 18 kwietnia 1920 roku w składzie dwóch kompanii V batalionu saperów: 1/V bsap pod dowództwem porucznika Jana Matkowskiego i 4/V bsap pod dowództwem kapitana Adama Skóry z byłych Legionów Polskich. l/V bsap została przemianowana na 1/XXI bsap, zaś 4/V bsap na 2/XXI bsap. 30 marca 1920 roku na stanowisko dowódcy batalionu został wyznaczony kapitan Józef Szkolnikowski z byłej armii austro-węgierskiej[2]. Zaraz po zorganizowaniu się dowództwa batalionu zostało ono wysłane w pole, do grupy pułkownika Józefa Rybaka i wzięło udział w wyprawie kijowskiej[3].
W kwietniu 1920 roku w Batalionie Zapasowym Saperów Nr V w Krakowie została sformowana 3 kompania pod dowództwem porucznika Oswalda Ungera. 3/XXI bsap weszła w skład batalionu dopiero 3 maja 1920 roku.
W październiku 1921 roku XXI bsap został włączony w skład 5 pułku saperów, a 3/XXI bsap w skład XXIII batalionu saperów i przemianowana na 2/XXIII bsap.
10 września 1925 roku popełnił samobójstwo dowódca 3 kompanii, por. Zenon Janowczyk, odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi[4].
Ważniejsze roboty techniczne wykonane w 1920 roku
1/XXI kompania saperów
- Maj 1920 — Fortyfikacja prawej strony przedmościa Kijowskiego w Darnicy (trzy linie umocnień).
- Kwiecień — Naprawa toru pod Horodyszczami.
- Czerwiec — Roboty fortyfikacyjne i minierskie, budowa i naprawa mostów oraz dróg w czasie odwrotu kolumny pułkownika Aleksandrowicza.
- Czerwiec — Zniszczenie mostu drogowego na Dnieprze pod Kijowem.
2/XXI kompania saperów
- Czerwiec — Budowa mostów w Głębokiem.
- Sierpień - Udział fortyfikacji przedmościa warszawskiego w grupie pułkownika Małachowskiego.
3/XXI kompania saperów
- Maj — Budowa mostu koło wsi Rychnia - Szybież. Budowa mostu pod wsią Nowa Grobla. Budowa trzech mostów drogowych przez rzekę Trzpień. Fortyfikacja lewej strony przedmościa kijowskiego, we wsi Wigórowszczyzna. Zniszczenie mostu łańcuchowego pod Kijowem.
- 13 czerwca — Zniszczenie toru i stacji kolejowej pod Kijowem. Budowla mostu na rzece Zwietrz pod Borodzianką.
- 24 czerwca — Budowla i fortyfikacja przedmościa Słonim.
- 7 lipca — Zniszczenie dwóch mostów na rzece Uborć.
- 17 lipca — Budowa drogi drewnianej pod Pińskiem długości 3860 metrów.
- 20 lipca — roboty ziemne na przedmościu Pińsk. Spalenie mostu drogowego na Jasiołdzie pod Pińskiem.
- 24 lipca — ufortyfikowanie toru kolejowego pod Brodnicą.
- 29 lipca — spalenie mostu na Muchawcu pod Brześciem nad Bugiem.
- 1 sierpnia — spalenie mostu na Bugu pod Brześciem nad Bugiem.
- 5 sierpnia — spalenie mostu północnego w Brześciu.
- 6 sierpnia — spalenie mostu południowego i dwóch mostów drewnianych pod Brześciem.
- 9 sierpnia — fortyfikacja odcinka 2 Pułku Strzelców Podhalańskich pod Ulanowem nad Wieprzem.
- 10 sierpnia — budowa przedmościa Kock nad Wieprzem.
- 16 sierpnia — budowa mostu na Wieprzu.
- 20 sierpnia — naprawa mostu na Bugu pod wsią Granie.
- 21 sierpnia — odbudowa mostu na Nurcu.
- 24 sierpnia — budowa mostu ma rzece Niewodnicy pod wsią Koryckiem dług. 34 m.
- 28 sierpnia — odbudowa mostu na Narwi pod Białymstokiem.
- 25 września - naprawa mostu szosowego pod Kuźnicą (szosa grodzieńska).
- 26-27 września — przeprawa Dywizji Górskiej oraz budowa mostu na Niemnie pod Komatowem (213 m. dług.)
- 28 września — budowa mostu na Kotrze pod Skidlem o długości 48 m.
- 29 września — przeprawa Dywizji Górskiej pod Piaskowiczami.
- 15 października — budowa mostu na rzece Oszmianka.
Żołnierze batalionu
- Dowódcy batalionu
- kpt. Józef Szkolnikowski (od 30 III 1920)
- kpt. inż. Jan Matkowski (do 18 VI 1921[5])
- kpt. Karol Czarnecki (od 18 VI 1921[6][7])
- mjr Józef Ziętkiewicz (10 III 1924[8] - 1925 → słuchacz Kursu Fortyfikacyjnego)
- kpt. Jan Władyka (1925)
- mjr Tadeusz Bisztyga (16 II[9] - 25 X 1926 → zastępca dowódcy 5 psap[10])
- mjr Władysław Czarniawski (od 1928[11])
- Oficerowie batalionu
- kpt. Oswald Unger - dowódca 3. kompanii
- Obsada personalna 21 batalionu saperów 8 maja 1925
- kpt. Władyka Jan - dowódca 21 baonu saperów
- kpt. Bianchi Leon - adiutant
- por. Majewski Karol - dowódca 1 kompanii saperów
- por Massalski Józef Franciszek - oficer młodszy 1 kompanii saperów
- chor. Babraj Władysław - oficer młodszy 1 kompanii saperów
- por. Chorąży Ludwik - dowódca 2 kompanii saperów
- por Nowocień Leon - oficer 2 kompanii saperów
- por Oleszkiewicz Jan - oficer 2 kompanii saperów
- chor. Babraj Józef - oficer 2 kompanii saperów
- por. Janowczyk Zenon - dowódca 3 kompanii saperów
- por Helcman Jan - oficer 3 kompanii saperów
- por Iwański Stefan - oficer 3 kompanii saperów
- por Sabiłło Konstanty - oficer 3 kompanii saperów[12]
Przypisy
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych Dep. I. Mob. Org. L. 6415 z dnia 15 stycznia 1920
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 10 kwietnia 1920 roku, s. 255.
- ↑ Wolski 1931 ↓, s. 23-24.
- ↑ Wspomnienie pozgonne o ś.p. por. Janowczyku, „Polska Zbrojna” Nr 257 z 19 września 1925 roku, s. 5. Porucznik Zenon Janowczyk urodził się 15 kwietnia 1897 roku w Odessie.
- ↑ Rozkazy DOGen. Kraków ↓, Nr 86 z 18 czerwca 1921 roku, pkt 1, tu jako „Jan Małkowski”.
- ↑ Rozkazy DOGen. Kraków ↓, Nr 86 z 18 czerwca 1921 roku, pkt 1, tu jako „Stefan Czarnecki”.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 47 z 25 listopada 1922 roku, s. 853.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 106 z 9 października 1924 roku, s. 584.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 16 lutego 1926 roku, s. 59.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 46 z 25 października 1926 roku, s. 379.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 573, 593.
- ↑ "Jednodniówka 5 Pułku Saperów na uroczystości poświęcenia sztandaru 8 maja 1925r w Krakowie" s. 30
Bibliografia
- Wiktor Brummer, Wacław Zawadzki. Spis byłych oddziałów Wojska Polskiego. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2 (183), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
- Zdzisław Józef Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa [etc.]: Pat, 2005. ISBN 83-921881-3-6.
- Rozkazy Dowództwa Okręgu Generalnego Kraków. Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 2018-10-20].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Mieczysław Wolski: Zarys historii wojennej 5-go Pułku Saperów. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1931, seria: Zarys historii wojennej formacji polskich 1918–1920.
- "Jednodniówka 5 Pułku Saperów na uroczystości poświęcenia sztandaru 8 maja 1925r w Krakowie" s. 30
Media użyte na tej stronie
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).