X Factor (Polska)

X Factor – polski program telewizyjny o charakterze rozrywkowym typu talent show. Był on adaptacją międzynarodowego formatu The X Factor, który został stworzony w 2004 w Wielkiej Brytanii przez Simona Cowella^[1].

Polska wersja produkowana była przez FremantleMedia i emitowana w sobotnie wieczory przez TVN. Program przez dwie edycje był prowadzony przez Jarosława Kuźniara, a po jego rezygnacji od trzeciej edycji prowadzącą była Patricia Kazadi. W jury pierwszej edycji zasiadali Kuba Wojewódzki, Czesław Mozil i Maja Sablewska^[2], jednak stacja nie przedłużyła kontraktu z Sablewską^[3] i w drugiej edycji została zastąpiona przez Tatianę Okupnik^[4]. W czwartej edycji do składu jurorskiego dołączyła Ewa Farna. Programu realizowany był w Zabrzu.

X Factor miał za zadanie wyłonić utalentowanych wokalnie ludzi (solistów i zespoły). Pierwszym etapem ich rywalizacji były pre-castingi w obecności producentów programu, następnie uczestnicy zakwalifikowani dalej występowali na właściwych castingach przy jurorach (po późniejszym montażu były one emitowane w telewizji). Po kilku kolejnych etapach eliminacyjnych została wybrana dziewiątka uczestników w trzech grupach: soliści do 24 lat, od 25 lat oraz zespoły wokalne. Każdej z grup został przydzielony jeden opiekun, którym jest wybrany juror programu. Uczestnicy prezentowali się w odbywanych co tydzień odcinkach na żywo, które retransmitowane były na żywo w TVN. Po eliminacji jednego z nich w każdym z odcinków, trójka finalistów prezentowała się w ostatnim odcinku, w którym wyłoniany był zwycięzca programu. Nagrodą w programie był czek o wartości 100 tys. złotych i kontrakt na nagranie albumu muzycznego^[5].

Pierwsza edycja programu, którą wygrał Gienek Loska, odbyła się w pierwszej połowie 2011^[6]. Jej średnia oglądalność wyniosła 4,476 milionów widzów, a przychód z reklam wyniósł ok. 59 mln złotych, co uczyniło go najbardziej dochodowym programem w 2011 roku w polskiej telewizji^[7]. Druga edycja odbyła się wiosną 2012, wygrał ją Dawid Podsiadło. Trzecia edycja odbyła się wiosną 2013, wygrała ją Klaudia Gawor. W 2013 zrealizowano czwartą edycję^[8], wygrał ją Artem Furman.

W październiku 2014 Kuba Wojewódzki oświadczył, że polska edycja X Factora nie będzie już kontynuowana^[9].

Geneza

Format The X Factor został stworzony w Wielkiej Brytanii w 2004 przez Simona Cowella jako zastępstwo za Pop Idol – podobny program, którego jedyne dwie edycje odbyły się między 2001 a 2003 rokiem (jego polska adaptacja, Idol, trwała w latach 2002–2005 i 2017^[10], natomiast amerykańska, American Idol, trwała w latach 2002-2016). Obecnie na świecie emitowane jest ponad trzydzieści regionalnych wersji The X Factor. Amerykańska zadebiutowała na antenie FOX jesienią 2011^[11] i zakończyła swoją emisję po trzech sezonach.

W listopadzie 2010 TVN ogłosił prace nad następcą emitowanego przed laty w telewizji Polsat programu Idol^[12]. W styczniu 2011 potwierdzono natomiast, że show zostanie poprowadzony przez dziennikarza TVN24, Jarosława Kuźniara, a w jego jury zasiądą: Kuba Wojewódzki (prowadzący w TVN swój autorski program Kuba Wojewódzki, a wcześniej juror programów Idol i Mam talent!), muzyk Czesław Mozil (śpiewający i grający na akordeonie w zespole Czesław Śpiewa) oraz menedżerka gwiazd takich jak Doda czy Edyta Górniak, Maja Sablewska^[13]. Jesienią tego samego roku ogłoszono, że wiosną 2012 odbędzie się druga edycja show^[14], w której nie weźmie udziału Sablewska^[3]. W internecie pojawiły się spekulacje, jakoby jej miejsce w składzie jurorskim miały zająć wokalistki Maria Peszek i Basia Trzetrzelewska czy aktorka Małgorzata Kożuchowska, jednak pogłoski o udziale każdej z nich w programie zostały zdementowane^[15][16]. 5 stycznia 2012 ogłoszono, że trzecim jurorem w programie będzie wokalistka Tatiana Okupnik^[4]. 21 listopada 2012 media podały, że z programu odchodzi prowadzący, Jarosław Kuźniar^[17]. 13 grudnia ogłoszono, że nową prowadzącą zostanie Patricia Kazadi. Do składu jurorskiego 4 edycji, której premiera odbyła się wiosną 2014, dołączyła Ewa Farna.

Format

Kolejne etapy to: pre-castingi, castingi, eliminacje, domy jurorów i występy na żywo^[5].

• Pre-castingi (przesłuchania producenckie) odbywały się bez obecności jurorów i kamer telewizyjnych, i nie stanowiły części programu w telewizji. Uczestnicy prezentowali swoje utwory przed reżyserem i producentem programu a cappella (czyli bez podkładu instrumentalnego), a zadaniem tej dwójki był wybór ok. pięciuset podmiotów zakwalifikowanych do następnego etapu.
• Castingi odbywały się w obecności jurorów i kamer telewizyjnych – był to pierwszy etap obecny na ekranach w telewizji. Wybrane występy prezentowane były w pierwszych pięciu odcinkach emitowanych w telewizji. Uczestnicy przygotowywali uprzednio płytę CD-Audio, na której nagrane były dwa podkłady instrumentalne, a podczas występu wykonawca śpiewa jeden z nich, przy czym drugi spełnia funkcję „zastępczego”. Przewodniczący jury (we wszystkich edycjach był to Kuba Wojewódzki) miał prawo przerwać występ w dowolnym momencie poprzez podniesienie ręki. Później jury komentowało występ i głosowało na „tak” lub „nie”, a warunkiem przejścia do kolejnego etapu było uzyskanie przynajmniej dwóch (od 4 edycji – trzech) pozytywnych głosów. Jurorzy wybierali podczas castingów ok. stu podmiotów, które brały dalszy udział w konkursie.
• Eliminacje (Bootcamp) odbywały się poprzez kilka etapów, w trakcie których uczestnicy śpiewali solo lub grupowo (tyczy się to również solistów, którzy wykonują wybrane wcześniej utwory z innymi). Po każdym z tych etapów jurorzy dokonywali selekcji, ostatecznie wybierając piętnastkę (od 4 edycji – dwudziestkę), która przechodziła dalej. Pięć podmiotów tworzyło grupę solistów do 24 lat (od 4 edycji podział na kobiet i mężczyzn), kolejne pięć – solistów powyżej 25 lat, a kolejne pięć – zespołów składających się z co najmniej dwóch osób. Każdemu z jurorów zostawała przyporządkowana jedna z tych grup. Eliminacje były rejestrowane przez kamery i emitowane w jednym odcinku telewizyjnym (w 4 edycji dwóch).
• Domy jurorów to etap, który odbywał się w domach sędziów. Każdy z nich był wspierany przez profesjonalnego muzyka. Uczestnicy prezentowali wybrane przez jurora utwory przed nim i jego doradcą, a zadaniem owej dwójki był dobór trzech podmiotów, które przechodziły dalej i wyeliminowanie dwóch. Każda z grup śpiewała przed jurorem, który został jej wcześniej przyporządkowany. Etap ten był rejestrowany przez kamery i emitowany w jednym odcinku telewizyjnym.
• Występy na żywo odbywały się w warszawskim studiu stacji TVN w sobotnie (w pierwszej edycji w niedzielne) wieczory i były emitowane na żywo w telewizji. Sześć (w 4 edycji – pięć) pierwszych odcinków to półfinały, natomiast ostatni, siódmy (w 4 edycji – szósty), był finałem. Każdy z nich miał ustaloną wcześniej tematykę utworów, której stosują się wszyscy uczestnicy; przez cały tydzień poprzedzający dany odcinek trenowali oni, mając możliwość korzystania z usług profesjonalistów, takich jak trenerzy wokalni, choreografowie i styliści. W każdym z odcinków wszyscy wykonawcy prezentowali po jednym lub dwóch utworach, a przez czas trwania show widzowie głosowali na swoich faworytów wysyłając SMS-y lub dzwoniąc na podany numer. Dwójka podmiotów, która zyskała w danym odcinku najmniej głosów, brała udział w dogrywce, w której wykonywali po jeszcze jednym utworze, po czym jurorzy głosowali na tego, który ich zdaniem był lepszy, a ten, który zyskał mniej głosów odpadła z programu. W każdym kolejnym odcinku ilość uczestników była o jeden mniejsza niż tydzień wcześniej. W finale brała udział trójka osób/zespołów, a laureat pierwszego miejsca wygrywał program i zdobywał 100 tys. złotych, kontrakt z wytwórnią Sony BMG opiewający na wydanie debiutanckiego albumu oraz (w IV edycji) samochód osobowy (Fiat 500). W czwartej edycji nastąpiły zmiany. W każdym odcinku live (oprócz półfinału) odpadało dwoje artystów. Zagrożona była trójka podmiotów, która uzyskała w danym odcinku najmniej głosów. Ten, kto dostał ich najmniej, odpadał z programu, a reszta zagrożonych trafiała do dogrywki. Po wykonaniu piosenek przez uczestników dogrywki jurorzy głosowali na dotychczasowych zasadach, z tym że jeśli uczestnicy dostali po dwa głosy, odpadał ten, kto zyskał mniej głosów. W półfinale dwoje uczestników przeszło do finału, a reszta trafiła do dogrywki, czyli odpadł jeden uczestnik.

Uczestnicy

I edycja

II edycja

III edycja

IV edycja

Spis serii

Oglądalność

Tabela z liczbą osób oglądających dany odcinek według Nielsen Audience Measurement.

Ta sekcja od 2010-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona internetowa