X Pawilon Cytadeli Warszawskiej

X Pawilon Cytadeli Warszawskiej
Oddział Muzeum Niepodległości w Warszawie
Ilustracja
Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Skazańców 25

Data założenia

22 stycznia 1963

Kierownik

Jan Engelgard

Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „X Pawilon Cytadeli Warszawskiej”
Ziemia52°16′00″N 21°00′01″E/52,266667 21,000278
Strona internetowa

X Pawilon Cytadeli Warszawskiej – jeden z pawilonów Cytadeli Warszawskiej, siedziba oddziału Muzeum Niepodległości poświęconego walkom narodowowyzwoleńczym w czasie zaboru rosyjskiego.

Historia

X Pawilon Cytadeli Warszawskiej powstał w 1828 roku w ramach rozbudowy koszar z przeznaczeniem na magazyn umundurowania. Od 5 lipca 1833 rozpoczęto przystosowywanie pomieszczeń na cele więzienne i zlokalizowano centralne więzienie śledcze dla więźniów politycznych, kilkuset z nich stracono na stokach twierdzy, tysiące wywieziono stąd na katorgę bądź zesłanie syberyjskie. Od 1834 działała tu Komisja Śledcza przy naczelnym Dowódcy Armii Czynnej i Naczelniku Królestwa Polskiego, będąca centralnym organem śledczym przestępstw politycznych w Królestwie Polskim[1].

Wśród więźniów X Pawilonu byli m.in. Apollo Korzeniowski (ojciec Józefa Korzeniowskiego), Romuald Traugutt, Józef Piłsudski, Roman Dmowski, Gustaw Ehrenberg, ks. Piotr Ściegienny, Stefan Okrzeja, Róża Luksemburg, Władysław Jabłonowski, Jan Rosół, Adolf Hennel i Janusz Meissner.

Po II wojnie światowej X Pawilon wydzielono wraz z najbliższym otoczeniem. Został udostępniony zwiedzającym 22 stycznia 1963 w ramach obchodów setnej rocznicy powstania styczniowego[2][3].

W 2015 zakończył się kolejny remont obiektu. Odnowiono m.in. elewację, a na wystawie zainstalowano multimedia[4].

W sierpniu 2015 przed budynkiem X Pawilonu odsłonięto popiersia pięciu członków Rządu Narodowego, którzy zostali skazani na karę śmierci przez władze rosyjskie: Romualda Traugutta, Rafała Krajewskiego, Józefa Toczyskiego, Romana Żulińskiego i Jana Jeziorańskiego[5].

Galeria

Przypisy

  1. Stała Komisja Wojenno-Śledcza, AGAD, opis zespołu, wstęp. baza.archiwa.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-17)]. Archiwum Główne Akt Dawnych, Nr zespołu: 241 / 0 Karta: A opis zespołu.
  2. Warszawa. Przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1966, s. 25.
  3. Dobrosław Kobielski, Józef Zięba: Kronika lat 1944–1986 [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 32. ISBN 83-03-01684-9.
  4. Jerzy S. Majewski. X Pawilon na nowo. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 10–11 listopada 2015. 
  5. Skazani powrócą na Cytadelę. zw.com.pl. [dostęp 2017-07-15].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Warszawa outline with districts v4.svg
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
X Pawilon Cytadeli Warszawskiej 2020e.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej
Cyt64 DSC0568.JPG
Autor: Wistula, Licencja: CC BY 3.0
Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej
X Pawilon Cytadeli Warszawskiej 2020a.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
X Pawilon Cytadeli Warszawskiej