Xhelal Koprencka

Xhelal Koprencka
Data i miejsce urodzenia

5 maja 1933
Tirana

Data śmierci

29 maja 1979

Zawód, zajęcie

tłumacz

Odznaczenia
Martir i Demokracisē

Xhelal Sami Koprencka (ur. 5 maja 1933 w Tiranie, zm. 29 maja 1979[1]) – albański więzień polityczny, ofiara represji komunistycznych[1].

Życiorys

Syn Samiego Koprencki. Pochodził z zamożnej rodziny, która w okresie międzywojennym utrzymywała się z kilku młynów wodnych w rejonie Korczy. Po ukończeniu szkoły w Korczy, naukę kontynuował w Tiranie, a następnie w 1953 zamieszkał w Szkodrze, razem z siostrą Liri. Tam też w 1957 ukończył gimnazjum[1]. Po ukończeniu szkoły podjął pracę hydraulika w zakładach tytoniowych, a następnie technika w przedsiębiorstwie budowlanym. W 1957 został aresztowany przez funkcjonariuszy Sigurimi i oskarżony o planowanie ucieczki z kraju[1]. Mimo iż nie przyznał się do winy został skazany na 7 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności[2]. Karę odbywał w więzieniu w Tiranie, skąd został zwolniony pod koniec 1963. Powrócił do Szkodry, gdzie ponownie pracował jako hydraulik. W marcu 1967 aresztowany po raz drugi i oskarżony bezpodstawnie o próbę kradzieży dwóch silników elektrycznych na szkodę socjalistycznego państwa[2]. Skazany na 20 lat więzienia karę odbywał w więzieniu 313 w Tiranie. W tym czasie wykonywał tłumaczenia z języka włoskiego na rzecz ministerstwa spraw wewnętrznych (włoskiego nauczył się w czasie pobytu w więzieniu). W 1973 został przeniesiony do więzienia w Ballshu, a stamtąd dwa lata później do Sarandy. W 1976 ponownie stanął przed sądem w Sarandzie, oskarżony o działalność agitacyjną i propagandową na szkodę państwa albańskiego i skazany na 10 lat więzienia[2]. W 1977 skierowany do więzienia w Spaçu. W 1978 napisał list do przywódców Albańskiej Partii Pracy, w którym krytykował ich decyzje polityczne. List nie został wysłany, ale w czasie rewizji znaleziono go przy więźniu. W lutym 1979 Koprencka został dołączony przez śledczych do sprawy Vangjela Lezhy i Fadila Kokomaniego, oskarżonych o utworzenie organizacji kontrrewolucyjnej i planowania zamachu na przywódców państwa[1].

Proces Xhelala Koprencki rozpoczął się w maju 1979 w więzieniu w Tiranie. Akt oskarżenia zawierał zarzut założenia w więzieniu organizacji nacjonalistycznej, która miała na celu obalenie władzy ludowej (art. 55, 57 KK). Sąd, którego obradom przewodniczył Sofokli Krongo (prokurator Skënder Breca), skazał Koprenckę na karę śmierci przez rozstrzelanie[1]. 29 maja 1979 razem z Vangjelem Lezho i Fadilem Kokomanim został wywieziony z więzienia 313 w Tiranie i rozstrzelany na przedmieściach miasta[3].

W 1994 został uhonorowany pośmiertnie przez prezydenta Salego Berishę tytułem Męczennika Demokracji (Martir i Demokracisē)[4].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Azem Qazimi: Fjalor Enciklopedik i Viktimave te Terrorit Komunist, vol.4. Tirana: 2015, s. 318–319. ISBN 978-9928-168-01-6. (alb.).
  2. ↑ a b c Xhelal Koprencka, 5 herë i dënuar, mbi 18 vjet i burgosur dhe në fund i ekzekutuar, alb-spirit.com [dostęp 2020-05-22] (alb.).
  3. ↑ 1979/ Ekzekutimi i Xhelal Koprenckës, Fadil Kokomanit dhe Vangjel Lesho, kujto.al, 31 maja 2021 [dostęp 2021-09-02] (alb.).
  4. ↑ Historia e panjohur. SI u vra firmetari i Pavaresise Xhelal Koprencka per hakmarrje dhe fati tragjik i pasardhesve te tij, gazetatema.net [dostęp 2020-05-22] (alb.).

Bibliografia

  • Fatos Lubonja: Albania – wolność zagrożona. Wybór publicystyki z lat 1991–2002. Sejny: Pogranicze, 2005.
  • Azem Qazimi: Fjalor Enciklopedik i Viktimave te Terrorit Komunist, vol.4. Tirana: 2015, s. 259–260. ISBN 978-9928-168-01-6. (alb.).
  • Xhelal Koprencka, kujto.al [dostęp 2019-05-11] (alb.).