Xiphos

Fig. 1-3: Xiphos, fig. 4: Machaira
Śmierć Orfeusza - atakująca menada uzbrojona jest w xiphos

Xiphos (gr.) ξίφος – prosty, obosieczny miecz używany w starożytnej Grecji.

Pierwotnie wykonywany z brązu, o głowni długiej na ok. 50-60 cm, z trzonem. Głownia rozszerzała się, osiągając największą szerokość pośrodku sztychu[1]. W okresie klasycznym miecz ten wykonywany był z żelaza, ale jego podstawowa forma, o głowni zazwyczaj nie dłuższej niż 60 cm, o liściastym kształcie, najszerszej w ok. 2/3 długości pozostała właściwie bez zmian. Była to podstawowa broń boczna hoplitów, nadająca się zarówno do cięcia, jak i - przede wszystkim - do kłucia. Podstawową bronią greckiego piechura była jednak włócznia - miecz stanowił uzupełnienie, używane po stracie włóczni lub w bliskim zwarciu. Noszono go na pendencie, na biodrze. Od V w. p.n.e. częściowo wypierany przez jednosieczną machairę[2].

Podobni hoplitom hypaspiści z czasów Aleksandra Wielkiego także używali włóczni, oraz xiphosów jako broni dodatkowej[3].

Przypisy

  1. Xiphos. W: Włodzimierz Kwaśniewicz: 1000 słów o broni białej i uzbrojeniu ochronym. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1981, s. 212. ISBN 83-11-06559-4.
  2. Victor Hanson: Hoplites: the classical Greek battle experience. London New York: Routledge, 1991, s. 26. ISBN 0-415-09816-5. (ang.)
  3. J. B. Campbell: The Oxford handbook of warfare in the classical world. Oxford New York: Oxford University Press, 2013, s. 168. ISBN 978-0-19-530465-7. (ang.)

Media użyte na tej stronie

Orpheus Mainade Staatliche Antikensammlungen 2330.jpg
Death of Orpheus. Attic red-figure amphora, ca. 440 BC. From Nola.
Schwerter2.jpg
Grafik bronzezeitlicher Schwerter.