Yali (lud)

Yali
Ilustracja
Populacja

30 tys.

Miejsce zamieszkania

Indonezja (dolina Baliem)

Język

yali, indonezyjski

Religia

chrześcijaństwo, wierzenia tradycyjne

Grupa

ludy papuaskie

Pokrewne

Dani, Lani

Yali lub Yaly[1]lud papuaski żyjący w indonezyjskiej prowincji Papua, w dolinie Baliem. Yali zamieszkują trudno dostępne górzyste tereny przy skraju doliny[2].

Są karłowatym ludem negroidalnym, cechują się najniższym wzrostem wśród Papuasów[2]. Przed nadejściem misjonarzy nie utrzymywali kontaktu ze światem zewnętrznym[3]. Społeczność Yali została odkryta dopiero w 1976 r.[2]

Są wyraźnie odrębni od ludu Dani, zarówno pod względem języka, jak i kultury[3]. Posługują się językiem yali, który jest dość zróżnicowany dialektalnie[1] i bywa rozpatrywany jako grupa kilku języków[4].

Nazwa yali (jale, jali) pochodzi od wyrażenia jale-mo w mowie ludu Dani, które oznacza „tereny na wschód”. Ich rodzime terytorium określane jest mianem yalimo. Łącznie zamieszkuje je ok. 30 tys. osób[3].

Członkowie ludu mieszkają w tradycyjnych domkach honai, zbudowanych z drewna. Mężczyźni i kobiety żyją osobno. Kobiety zajmują się rolnictwem, mężczyźni zaś polowaniem. Istotną rolę odgrywa hodowla świń[3].

Yali dawniej praktykowali kanibalizm. Działalność misjonarzy doprowadziła jednak do znacznej zmiany w ich stylu życia[3].

Przypisy

  1. a b M. J. Melalatoa: Ensiklopedi Suku Bangsa di Indonesia Jilid L–Z. Jakarta: Direktorat Jenderal Kebudayaan, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1995, s. 927. OCLC 1027453789. [dostęp 2022-08-03]. (indonez.).
  2. a b c Remigiusz Mielcarek, Ginąca kultura papuaskiego ludu Dani i wpływ turystyki na jej zachowanie, „Studia Periegetica” (nr 7 Niekonwencjonalne aspekty i formy turystyki), 2012, s. 53–72, ISSN 1897-9262 [dostęp 2022-08-20].
  3. a b c d e Peter Bang, Papua Berdarah: Kesaksian seorang fotografer di Papua Barat yang lebih dari 30 tahun, BoD – Books on Demand, 2018, s. 110–112, ISBN 978-87-430-0142-3 (indonez.).
  4. Barbara F. Grimes, Richard Saunders Pittman, Joseph Evans Grimes, Ethnologue: Languages of the World, wyd. 13, Dallas, Texas: Summer Institute of Linguistics, 1996, s. 622, ISBN 978-1-55671-026-1, OCLC 36787271 [dostęp 2022-08-03] (ang.).

Media użyte na tej stronie

Yali man Baliem Valley Papua.jpg
Autor: 710928003, Licencja: CC BY 2.0
Dani tribesman on his way to his village Pasema; South Pass Baliem Valley Papua