Yang Liwei

Yang Liwei
杨利伟
Ilustracja
Yang Liwei (2011)
Data i miejsce urodzenia

21 czerwca 1965
Huludao

Funkcja

astronauta

Łączny czas misji kosmicznych

21 godzin, 22 minut, 45 sekund

Misje

Shenzhou 5

Stopień wojskowy

generał major

Yang Liwei (chiń. 楊利偉; ur. 21 czerwca 1965 w Huludao[1]) – chiński lotnik wojskowy i tajkonauta. Pierwszy obywatel chiński w przestrzeni kosmicznej[2][3]. Generał major Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej.

Życiorys

Wykształcenie i służba wojskowa

Skafander kosmiczny noszony przez Yanga Liweia

We wrześniu 1983 wstąpił do lotnictwa Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej[2][4]. W 1987 ukończył Wojskową Szkołę Lotniczą nr 8[2]. Latał na myśliwcach. Jako pilot wylatał ponad 1350 godzin.

Kariera tejkonauty i loty kosmiczne

1 stycznia 1998 został wybrany do pierwszej, 14-osobowej, grupy chińskich kosmonautów (Chiny grupa 1) przewidzianych do lotów w kosmos na pokładzie statków kosmicznych typu Shenzhou. Kandydowało do niej ponad 1500 pilotów wojskowych[2]. O tym, że to on będzie pierwszym chińskim astronautą, zadecydowano dopiero w przeddzień startu.

Start do misji Shenzhou 5 nastąpił 15 października 2003 z kosmodromu Jiuquan. Orbitę okołoziemską statek osiągnął w niespełna 10 minut. Po około 7 godzinach wykonano manewr korekcji orbity (zmieniono ją na kołową). W czasie lotu Yang Liwei sprawdzał działanie wszystkich systemów statku i systemu podtrzymywania życia. Na pokład zabrał ze sobą flagi Chińskiej Republiki Ludowej i Organizacji Narodów Zjednoczonych. Na wypadek lądowania na nieprzewidzianym terenie miał ze sobą broń, nóż i pałatkę. Lot Shenzhou 5 był typowym lotem testowym. Kabina mogła faktycznie pomieścić jednocześnie 3 kosmonautów, a czas lotu, który nie przekroczył doby w docelowych planach może sięgać nawet kilkunastu dni. Próby na orbicie wypadły pomyślnie i po wykonaniu 14 okrążeń Ziemi Shenzhou 5 pomyślnie wylądował w rejonie miasta Siziwang w odległości ok. 100 km od Hohhot, stolicy Mongolii Wewnętrznej w Chinach. Po 15 minutach od lądowania przy pomocy ekipy ratunkowej opuścił kapsułę Shenzhou 5. Na orbicie pozostał moduł orbitalny statku, który wykonywał zadania o charakterze wojskowym (jego deorbitacja nastąpiła 30 maja 2004). Po zakończonym locie Yang Liwei został bohaterem narodowym Chin. W jednym z wywiadów przyznał, że nie widział z kosmosu Chińskiego Muru. 31 października 2003 odwiedził Hongkong, natomiast 5 listopada Makau.

Wiosną 2007 został nieoficjalnie wytypowany na dowódcę misji Shenzhou 10. W październiku 2007 mianowany zastępcą członka Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Chin (był nim do listopada 2012). 22 lipca 2008 został awansowany do stopnia generała majora[5]. W 2010 opublikował swoją autobiografię[6].

Ordery, odznaczenia i nagrody

7 listopada 2003 przewodniczący Centralnej Komisji Wojskowej Jiang Zemin, z uznaniu zasług, przyznał mu tytuł „Bohatera kosmosu”. Uroczystość odbyła się w Wielkiej Hali Ludowej. Doktorat honoris causa przyznał mu Uniwersytet Chiński w Hongkongu[7]. W październiku 2017 otrzymał prestiżowy UNESCO Medal on Space Science[8][9][10].

Upamiętnienie

Yang Liwei upamiętniony na somalijskim znaczku pocztowym

Życie prywatne

Żonaty, ma syna[4].

Wykaz lotów[13]

Loty kosmiczne, w których uczestniczył Yang Liwei
Lp.Data startuData lądowaniaStatek kosmicznyFunkcjaCzas trwania
115 października 200315 października 2003
Shenzhou 5
Dowódca21 godzin 22 minuty i 45 sekund.
Łączny czas spędzony w kosmosie — 21 godzin 22 minuty i 45 sekund.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Yang Liwei, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-11-12].
  2. ↑ a b c d Yang Liwei, www.astronautix.com [dostęp 2020-11-08].
  3. ↑ Yang Liwei, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2020-11-12] (ang.).
  4. ↑ a b Yang Liwei: China's first astronaut -- china.org.cn, www.china.org.cn [dostęp 2020-11-13].
  5. ↑ 我国首位“太空人”杨利伟被授予少将军衔(图)-杨利伟,少将-北方网-新闻中心, news.enorth.com.cn [dostęp 2020-11-08].
  6. ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2020-11-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-24)].
  7. ↑ Mission possible for Yang Liwei, www.chinadaily.com.cn [dostęp 2020-11-08].
  8. ↑ Chinese astronaut Yang Liwei among first UNESCO Space Science Medal winners, www.chinadaily.com.cn [dostęp 2020-11-08].
  9. ↑ 中国航天员杨利伟荣获联合国教科文组织“空间科学奖章”--国际--人民网, world.people.com.cn [dostęp 2020-11-09].
  10. ↑ 杨利伟荣获联合国教科文组织“空间科学奖章”, www.cmse.gov.cn [dostęp 2020-11-09].
  11. ↑ (21064) Yangliwei – Physik-Schule, physik.cosmos-indirekt.de [dostęp 2020-11-11] (niem.).
  12. ↑ Alamy Limited, Stock Photo - Yang Liwei 2010 Somalia stamp, Alamy [dostęp 2020-11-11] (ang.).
  13. ↑ Yang Liwei, lk.astronautilus.pl [dostęp 2020-11-13].

Media użyte na tej stronie

Yang Liwei 2010 Somalia stamp.jpg
Taikonauts - Yang Liwei
Yang Liwei.jpg
Autor: Dyor, Licencja: CC BY-SA 3.0
Yang Liwei, first taikonaut (People Republic of China national in space), General Major of People's Liberation Army of China Airforce
Yang Liwei space suit.JPG
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0