Yasuní

Park Narodowy Yasuní

park narodowy
Państwo	Ekwador
Data utworzenia	1979
Powierzchnia	9820 km²
Położenie na mapie Ekwadoru Park Narodowy Yasuní
0,770000°S 76,100000°W/-0,770000 -76,100000

Położenie Parku Narodowego Yasuní

Yasuní – wilgotny las tropikalny we wschodnim Ekwadorze. Leży na równiku, na pograniczu Andów i zachodniego krańca Lasu Amazońskiego. Należy do najbardziej bioróżnorodnych miejsc na Ziemi^[1]. Część lasu Yasuní jest objęta ochroną jako rezerwat biosfery UNESCO^[2]. Jest on ojczyzną dwóch z ostatnich plemion Indian Południowoamerykańskich nieutrzymujących kontaktów ze światem zewnętrznym^[3].

Ekosystem

Jezioro w lesie Yasuní

Yasuní jest częścią będących jednym ze światowych hotspotów bioróżnorodności Andów Tropikalnych^[4]. Występuje tam wiele gatunków endemicznych^[1]. Między innymi żyje w Yasuní 150 gatunków płazów (w tym 20 endemicznych), 121 gatunków gadów, 596 gatunków ptaków (19 endemicznych), co najmniej 169 gatunków ssaków (4 endemiczne) i co najmniej 382 gatunków ryb oraz ponad 2,5 tys. gatunków roślin naczyniowych. Stopień bioróżnorodności spotykany w Yasuní jest wyjątkowy we wszystkich tych grupach taksonomicznych^[1].

Park Narodowy

Park Narodowy Yasuní został ustanowiony w 1979 roku. W chwili obecnej obejmuje powierzchnię 9820 km² i jest największym obszarem pod ochroną w Ekwadorze oraz jedynym w tym kraju amazońskim parkiem narodowym^[3].

Indianie

Yasuní jest zamieszkiwane przez przedstawicieli dwóch Indiańskich grup etnicznych: Kiczua i Huaorani (zwani również Waorani). Pierwotnymi mieszkańcami są jednakowoż Huaorani^[5]. Dodatkowo żyją tam dwa plemiona nie utrzymujące kontaktów ze światem zewnętrznym – Taromenane i Tagaeri -, o których przypuszcza się, że są spokrewnieni z Huaorani. Żyją one w tzw. zona intangible, zamkniętej dla przemysłu naftowego i firm zajmujących się wycinką drzew^[3]. Pierwotnie Huaorani byli ludem łowców-zbieraczy, którzy uprawiali też ogrody leśne^[6].

Przedstawiciele plemienia Huaorani

Pierwsze wzmianki o żyjących w Yasuní agresywnych Indianach pochodzą z przełomu XIX i XX wieku. Do pierwszego pokojowego kontaktu między przedstawicielami szczepu Huaorani a ludźmi z zewnątrz doszło dopiero w 1958 roku. Do tego momentu Indianie byli znani z ataków oszczepami na pracowników firm wydobywczych i próbujących się z nimi skontaktować misjonarzami^[3].

Szacuje się, że przed 1958 rokiem ponad połowa śmierci mężczyzn i ok. jednej trzeciej śmierci kobiet ze szczepu Huaorani było wynikiem zabójstw dokonanych przez innych Huaorani. Dodatkowo, ok. 8% ginęło z rąk obcych, których Huaorani nazywali kohouri, czyli "nie-ludzie" bądź "kanibale". Z powodu tej rzadko spotykanej agresji Huaorani byli i nadal są nazywani przez Kiczua auca, czyli "dzicy"^[5].

Yasuní-ITT

Na arenie międzynarodowej Yasuní pojawiło się po wystąpieniu prezydenta Ekwadoru, Rafaela Correi przed Zgromadzeniem Ogólnym ONZ w 2007 z tzw. inicjatywą Yasuní-ITT (od nazw 3 pól naftowych wewnątrz Parku Narodowego Yasuní)^[7]. Celem tej inicjatywy jest przekonanie wspólnoty międzynarodowej do zrekompensowania Ekwadoru w zamian za gwarancję, że jego rząd zrezygnuje z wydobycia ropy naftowej z pól Ishpingo, Tambococha i Tiputini (zawierających ok. 850 milionów baryłek ropy, czyli 20% znanych złóż w Ekwadorze). W ten sposób cele rozwojowe Ekwadoru miałyby być pogodzone z koniecznością ochrony środowiska naturalnego, klimatu i Indian^[8].

W sierpniu 2013 Rafael Correa ogłosił, że Ekwador wycofuje się z inicjatywy i zezwoli na wydobycie ropy na polach Ishpingo, Tambococha i Tiputini. Jako powód podał brak wsparcia ze strony wspólnoty międzynarodowej^[9].

Przypisy