Yoichiro Nambu
 Yoichiro Nambu w 2005 roku | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
| Alma Mater | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
 | |
Yoichiro Nambu (jap. 南部 陽一郎 Nanbu Yōichirō; ur. 18 stycznia 1921 w Tokio, zm. 5 lipca 2015 w Osace) – japońsko-amerykański fizyk teoretyczny, noblista. Zajmował się głównie teorią cząstek elementarnych, w tym chromodynamiką kwantową i teorią strun.
Życiorys
Yoichiro Nambu urodził się w 1921 roku w Tokio, ale wychowywał się w Fukui. W latach 1940–1942 studiował fizykę na Cesarskim Uniwersytecie w Tokio. Po uzyskaniu tytułu magistra został powołany do wojska, służył w laboratorium radarów[1]. Przeżył amerykańskie naloty na Tokio[2]. Po zakończeniu II wojny światowej, w 1946 roku, wrócił na Uniwersytet Tokijski, w 1952 uzyskał tam stopień doktora[3].
W 1950 roku został profesorem na Osaka City University, pracował na nim do 1956 roku. W 1952 roku został zaproszony do Institute for Advanced Study, a w 1954 został pracownikiem naukowym na University of Chicago. Z tą uczelnią związał swoją karierę, w 1956 roku został tam associate professor, a w 1958 – profesorem. W 1970 roku uzyskał amerykańskie obywatelstwo[4].
W czasie studiów na Uniwersytecie zetknął się z Shin’ichirō Tomonagą, który w tym czasie rozwijał teorię renormalizacji. Yoichiro Nambu współpracując z jego grupą badawczą rozpoczął badania nad fizyką cząstek elementarnych. Był jednym z twórców teorii strun oraz pionierów w dziedzinie chromodynamiki kwantowej[4]. W swoich eksperymentach zaobserwował przechodzenie materii ze stanu symetrycznego do asymetrycznego. Zjawisko to nazwane spontanicznym łamaniem symetrii spotkało się początkowo ze sceptycyzmem ówczesnych fizyków[2].
W 2008 roku został uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki za odkrycie mechanizmu spontanicznego łamania symetrii w fizyce cząstek elementarnych. Niezależnie od niego laureatami zostali Toshihide Masukawa i Makoto Kobayashi[1]. Laureat Nagrody Sakurai przyznawanej przez Amerykańskie Towarzystwo Fizyczne (APS) teoretykom cząstek elementarnych (1994)[5].
Zmarł 5 lipca 2015 roku w Osace w wyniku ataku serca[6].
Nagrody i wyróżnienia
- 1985: Medal Maxa Plancka,
- 1986: Medal Diraca,
- 1994: Nagroda Wolfa,
- 2008: Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki.
Przypisy
- ↑ a b Yoichiro Nambu – Facts. nobelprize.org. [dostęp 2014-01-20]. (ang.).
- ↑ a b Yoichiro Nambu, physicist who won Nobel Prize in 2008, dies at 94, [w:] The Washington Post [online], 18 lipca 2015 [dostęp 2020-08-01] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-21] (ang.).
- ↑ Yoichiro Nambu. Biographical. [w:] nobelprize.org [on-line]. [dostęp 2020-08-01]. (ang.).
- ↑ a b Yoichiro Nambu, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2020-08-01] (ang.).
- ↑
J. J. Sakurai Prize for Theoretical Particle Physics, aps.org [dostęp 2022-01-05]. - ↑ William Grimes, Yoichiro Nambu, Nobel-Winning Physicist, Dies at 94, nytimes.com, 17 lipca 2015 [dostęp 2015-07-18] (ang.).
| XX wiek |
|
|---|---|
| XXI wiek |
|
| 1981 |
|
|---|---|
| 1982 |
|
| 1983 |
|
| 1986 |
|
| 1987 |
|
| 1988 |
|
| 1989 |
|
| XX wiek |
|
|---|---|
| XXI wiek |
|
Media użyte na tej stronie
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 4.0
Ribbon bar of the Philadelphia Liberty Medal. USA.
Alfred Nobel from public domain photo, in circle. (Photo taken 1896 or earlier).
An icon designating the Wolf Foundation logo. Note, that the icon is not a small copy of the Wolf's logo: it was simplified (lost some curves) for legibility.
Obverse of the United States National Medal of Science
Autor: Betsy Devine, Licencja: CC BY-SA 3.0
Yoichiro Nambu (Nobel Prize in Physics, 2008) at a Franklin Institute ceremony in Philadelphia (2005) where he was awarded the Franklin Medal (which he is wearing here).