Yoram Gross

Yoram (Jerzy) Gross

Data i miejsce urodzenia	18 października 1926 Kraków
Data i miejsce śmierci	21 września 2015 Sydney
Zawód	reżyser filmów animowanych
Lata aktywności	1947-2015
Odznaczenia
Strona internetowa

Yoram Gross, pierwotnie Jerzy Gross (hebr. יורם גרוס; ur. 18 października 1926 w Krakowie, zm. 21 września 2015^[1] w Sydney^[2][3]) – australijski twórca filmów animowanych polsko-żydowskiego pochodzenia.

Życiorys

Urodził się w Krakowie w rodzinie żydowskiej. Był najmłodszym dzieckiem Jakuba Grossa i Sary z domu Szarf. Jego bratem był Natan Gross. Rodzice wybrali mu imię Jerzy, po emigracji do Izraela zmieniono je na Yoram^[4]. Okres II wojny światowej spędził w krakowskim getcie, w Warszawie^[5], oraz w Otwocku^[6].

W 1950, po tym jak służby bezpieczeństwa PRL przeprowadziły rewizję w jego mieszkaniu, postanowił wyemigrować z Polski do Izraela. Tam też zrealizował swoje pierwsze filmy. Z tego okresu jego twórczości pochodzi m.in. film animowany Józef Marzyciel z 1962 reprezentujący Izrael na Festiwalu Filmowym w Cannes. W 1968 po wojnie sześciodniowej wyjechał wraz z rodziną do Australii i zamieszkał w Sydney^[5].

W Australii kontynuował realizację filmów animowanych we własnym studiu „Yoram Gross Film Studios”. Do jego najbardziej znanych produkcji należą: filmy pełnometrażowe o przygodach Dot oraz seriale animowane Bystry Bill i Tabaluga. Jedną z najnowszych prac Yorama Grossa są miniatury filmowe o Profesorze Filutku według Zbigniewa Lengrena.

W 1995 za nadzwyczajny wkład w rozwój australijskiego przemysłu filmowego został odznaczony najwyższym australijskim odznaczeniem, Orderem Australii. W 2011 odznaczony został Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP oraz Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[5].

Filmografia

• 1958 - Pieśń bez słów^[4]
• 1962 - Janko Marzyciel - pełnometrażowy film kukiełkowy^[4]
• 1963 - Tylko za funta^[4]
• 1977 – Dot i kangurzyca
• 1979 - Mały skazaniec
• 1981 – Dookoła świata z Dot
• 1983 – Dot i królik
• 1984 – Dot i miś koala
• 1985 – Dot i Keeto
• 1986 – Dot i wieloryb
• 1987 – Dot i przemytnicy
• 1987 – Dot jedzie do Hollywood
• 1994 – Dot w kosmosie
• 1994-2004 - Tabaluga - serial TV
• 1996-98 - Big Bag - serial TV
• 1997 – Flipper i Lopaka
• 1998 -99 - Skippy: Adventures in Bushtown
• 2007 - Krakowska jesień
• 2012 - Profesor Filutek - miniserial
• 2014 - Obrazy z mojego życia

Powieści

• Wybrało mnie życie. Wspomnienia z czasów okupacji i nie tylko 2008^[4]
• Samson Moja dusza zginie, ale razem z wrogiem 2014^[4]

Upamiętnienie

• W 2012 roku powstał film dokumentalny Tomasza Magierskiego Krakowiaczek ci ja. Film opowiada o podróży do Polski, w którą Gross wybrał się z wnukami, aby pokazać im swoje rodzinne strony i opowiedzieć o swoich wojennych losach^[7].
• W 2017 roku w ramach 57. edycji Krakowskiego Festiwalu Filmowego na ścianie kamienicy ul. Sarego 12 odsłonięto tablicę z napisem Wybrało mnie życie, popiersiem artysty i napisem w języku polskim i angielskim "Yoram Jerzy Gross (1926 – 2015). W tym domu urodził się australijski reżyser i producent filmów animowanych"^[8][9]

Nagroda Yorama Grossa

W 1987 roku po raz pierwszy podczas Festiwalu Filmowego w Sydney przyznano nagrodę Yorama Grossa dla najlepszego krótkometrażowego filmu animowanego. Wynosiła ona 4000 dolarów i była sponsorowana przez Yorama i Sandrę Grossów^[10].

Bibliografia

• Anna Tarnawska: Yoram Gross, Twórca „Tabalugi” i „Blinky Billa” z wizytą w Krakowie! (pol.). krakow.naszemiasto.pl, 2011-10-20. [dostęp 2012-02-15].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Yoram Gross w bazie IMDb (ang.)
• Yoram Gross w bazie Filmweb
• Yoram Gross Bography (1926-2015)
• Strona wytwórni Yoram Gross Film Studios