Yoshiho Umeda

Yoshiho Umeda
梅田 芳穂
Data i miejsce urodzenia

16 września 1949
Mobara

Data i miejsce śmierci

4 maja 2012
Warszawa

Miejsce spoczynku

Cmentarz Wojskowy na Powązkach

Zawód, zajęcie

przedsiębiorca

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Zasługi RP

Yoshiho Umeda (jap. 梅田 芳穂 Umeda Yoshiho; ur. 16 września 1949 w m. Mobara, zm. 4 maja 2012 w Warszawie)japoński przedsiębiorca żyjący w Polsce[1], działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL.

Życiorys

Był synem Ryōchū Umedy. Jego ojciec w 1921 postanowił przyjechać na studia filozoficzne do Berlina. W drodze z Dalekiego Wschodu poznał polskich oficerów wracających z Syberii, wśród nich Stanisława Michowskiego, z którym się zaprzyjaźnił. Podjął wówczas decyzję o osiedleniu się w Warszawie. II wojnę światową Ryōchū Umeda spędził w Bułgarii, po jej zakończeniu nie mógł przez pewien czas przyjechać do komunistycznej Polski. Przed samą śmiercią w 1962 przyjął chrzest i przybrał imię Stanisław. Wyraził także wolę, aby jeden z jego synów na stałe osiadł w Polsce. Uzgodnił z profesorem Konradem Jażdżewskim, aby to on zaopiekował się jego synem w Polsce[2].

Yoshiho Umeda, gdy miał trzynaście lat[3], przyjechał do Polski i zamieszkał w Łodzi z rodziną Jażdżewskich. W latach 1968–1975 studiował filologię polską i historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, pracował w polskich przedstawicielstwach japońskich przedsiębiorstw[4]. Był autorem publikacji z dziedziny energetyki.

Od 1976 był zaangażowany w działalność opozycyjną jako współpracownik Komitetu Obrony Robotników i Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”[4]. Zajął się sprowadzaniem do Polski materiałów poligraficznych na potrzeby drugiego obiegu (sprowadził ponad 5 tys. matryc powielaczowych)[5]. Od 1980 związany z „Solidarnością”, uczestniczył w I Krajowym Zjeździe Delegatów w Gdańsku, współtworzył Radio „S” działające w Regionie Mazowsze związku. Zorganizował w Tokio Centralne Archiwum Polskie, wydające przez kilka lat periodyk „Biuletyn Polski”[4][5].

Po wprowadzeniu stanu wojennego został w 1982 wydalony z Polski, zajął się organizowaniem pomocy zagranicznej (m.in. jako działacz Komitetu Koordynacyjnego „Solidarności” we Francji i pracownik Biura Koordynacyjnego w Brukseli oraz przedstawiciel NSZZ „S” na Azję). Pod koniec lat 80. powrócił do Polski, gdzie prowadził spółkę prawa handlowego. Działał na rzecz wdrożenia protokołu z Kioto[4]. Dwukrotnie (w różnych procesach) zeznawał przed sądem w sprawie pacyfikacji KWK „Wujek”, potwierdzając zeznania autorów raportu taterników i opisując swoje kontakty z Jackiem Jaworskim.

Był mężem japonistki Agnieszki Żuławskiej (córki Juliusza Żuławskiego). Miał troje dzieci: Tomoho, Julię i Hanę[6], nauczycielkę klasycznego tańca jiutamai[7]. Należał do Stowarzyszenia Wolnego Słowa[8]. Na podstawie biografii Yoshiho Umedy i jego ojca powstał w 1995 film dokumentalny Góral z Tokio (scenariusz: Jan Strękowski, reżyseria: Bożena Garus-Hockuba)[9].

Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera A29/5/30)[10].

W pierwszą rocznicę śmierci Yoshiho Umedy ukazała się jego biografia, napisana przez Annę Nasiłowską i zatytułowana Wolny agent Umeda i druga Japonia[11].

Odznaczenia

W 2006 został odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[12]. W 2015 został przez prezydenta Bronisława Komorowskiego pośmiertnie wyróżniony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej[13].

Przypisy

  1. Gdy milicjanci przesłuchiwali Yoshiho Umedę, krzyczał do nich: „Wy nie jesteście Polakami!”. tvp.pl, 24 lipca 2020. [dostęp 2020-07-26].
  2. Jan Strękowski, Bohaterowie trudnych czasów, tom IV, Biblioteka Kroniki Miasta Łodzi, Łódź 2004.
  3. Yoshiho Umeda – japoński bohater „Solidarności” we wspomnieniach swoich dzieci. tvn.pl, 19 czerwca 2020. [dostęp 2020-11-03].
  4. a b c d Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 2012-05-05].
  5. a b Yoshiho Umeda w Słowniku „Niezależni dla kultury 1976–89”. [dostęp 2012-05-05].
  6. Ewa Jażdżewska-Goldstein: Mój japoński Brat, Yoshiho. liberte.pl, 15 maja 2012. [dostęp 2021-04-12].
  7. Kajetan Prochyra: Jestem Sada Hanasaki. tygodnikpowszechny.pl, 22 lutego 2021. [dostęp 2021-02-28].
  8. Lista członków SWS. sws.org.pl. [dostęp 2012-05-05].
  9. Góral z Tokio w bazie filmpolski.pl. [dostęp 2020-07-26].
  10. Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2020-05-24].
  11. Anna Nasiłowska, Wolny agent Umeda i druga Japonia, Wyd. Premium Robert Skrobisz (przy współpracy Algo Sp. z o.o.), Warszawa 2013, ISBN 978-83-89683-72-4.
  12. M.P. z 2006 r. nr 84, poz. 848
  13. Odznaczenia dla zasłużonych w służbie państwu i społeczeństwu. prezydent.pl, 3 sierpnia 2015. [dostęp 2015-08-03].

Media użyte na tej stronie

POL Order Zaslugi RP kl2 BAR.svg
Autor: KarlHeintz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baretka Krzyża Komandorskiego z Gwiazdą Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej
Yoshiho Umeda grób.JPG
Autor: Lukasz2, Licencja: CC BY-SA 3.0
Yoshiho Umedy na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach