Zähringen
 | |
| Założyciel | |
|---|---|
| Ostatni przedstawiciel | |
| Rok założenia | ok. 962 |
| Rok rozwiązania | 1218 |
Zähringen, Zähringowie[1] (niem. Zähringer) – średniowieczny niemiecki ród arystokratyczny wywodzący się ze Szwabii. Jego przedstawiciele zyskali znaczne wpływy i zbudowali znaczące księstwo o tej samej nazwie na terenach obecnej zachodniej Szwajcarii i części niemieckiego kraju związkowego Badenia-Wirtembergia. Osiągnęli także znaczne wpływy w Burgundii. Na kontrolowanym przez siebie obszarze założyli wiele miast, w tym m.in. Fryburg Bryzgowijski i Berno.
Kolejni książęta z rodu Zähringen[2][3]:
- Bertold I (ok. 1000–1078), książę Karyntii od 1061 do 1077
- Bertold II (ok. 1050–1111), syn, książę Szwabii od 1092 do 1098, książę Zähringen od około 1100
- Bertold III (ok. 1085–1122), syn, książę Zähringen od 1111
- Konrad I (ok. 1090–1152), brat, książę Zähringen od 1122, rektor Burgundii od 1127
- Bertold IV (ok. 1125–1186), syn, książę Zähringen od 1152, rektor Burgundii
- Bertold V (ok. 1160–1218), syn, książę Zähringen od 1186, rektor Burgundii
Po śmierci Bertolda V jego władztwo zostało podzielone między hrabiów Urach i Kyburga. Znaczna część zyskała samodzielność od lokalnych feudałów i zyskała status wolnych terytoriów Rzeszy. Od drugiego syna Bertolda I pochodziła dynastia margrabiów, a następnie książąt badeńskich, panująca do 1918 r.[3]
Nazwa rodu
Nazwę rodu przyjęto od wioski Zähringen i zbudowanego tam zamku, obecnie w ruinie, położonego dziś w granicach gminy Gundelfingen, niedaleko Fryburga Bryzgowijskiego. Pierwsza pisemna wzmianka o wiosce Zähringen pochodzi z 1008 r., acz nazwa wskazuje na jej wcześniejsze – alemańskie (lub celtyckie[4]) pochodzenie[5]. Istnienie zamku na wzgórzu nad Zähringen wspomina dokument z 1080 r., a z 1102 r. pochodzi pierwszy dokument łączący zamek z lokalnym rodem arystokratycznym, siebie samych nazywającym Herzoge von Zähringen – książęta z Zähringen, którzy zlecili budowę zamku. Z tytułem książęcym nie wiązała się godność mianowanego przez króla urzędnika ani tym bardziej władza książęca (Herzogsherrschaft)[5].
Przypisy
- ↑ Tak spolszczona wersja nazwy rodu występuje we współczesnym piśmiennictwie, w Kodeksie orderowym z 1939 r. jego autor W. Bończa-Tomaszewski wprowadził przymiotnik «zeryngeński», niepojawiający się w innych źródłach.
- ↑ Lars Ulwencreutz: Ulwencreutz's The Royal Families in Europe V. Lulu.com, 2013, s. 481–482. ISBN 1-304-58135-7. [dostęp 2015-06-29]. (ang.)
- ↑ a b Erwin Eugster: Zähringen, von. W: Historisches Lexikon der Schweiz [on-line]. 2015-01-25. [dostęp 2017-06-13].
- ↑ Zähringen - Altgemeinde~Teilort - Detailseite - LEO-BW, www.leo-bw.de [dostęp 2022-02-09].
- ↑ a b Hansmartin Schwarzmaier, Baden. Dynastie -- Land -- Staat, Stuttgart: W. Kohlhammer, 2005, s. 24-25, ISBN 3-17-018551-9.
Media użyte na tej stronie
Autor: DaLoetz, Licencja: CC BY-SA 4.0
The tower and rest of the south-west wall of Zähringer castle, Freiburg im Breisgau, Germany
(c) Marco Zanoli, CC BY-SA 4.0
Feudalherrschaften des Hochadels in der heutigen Schweiz um 1200. Die Grenzen der Gebiete geben nur den ungefähren Machtbereich der Adelsgeschlechter der Zähringer, Habsburger, Kyburger und Savoyer wieder. Achtung, diese Karte ist falsch und sollte nicht verwendet werden, da svg die Schraffuren nicht korrekt abbildet. Unten die korrekte Version im PNG-Format