Złota Brama w Kijowie

Złota Brama

Państwo	Ukraina
Miejscowość	Kijów
Typ budynku	brama
Rozpoczęcie budowy	1017
Ukończenie budowy	1024
Zniszczono	1240 przed 1545
Odbudowano	1982
Położenie na mapie Kijowa Złota Brama
Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Złota Brama
Położenie na mapie Kijowa i obwodu kijowskiego Złota Brama
50°26′56″N 30°30′48″E/50,448889 30,513333

Armia litewska wkracza do Kijowa w czasie powstania Chmielnickiego w 1651 roku, widoczne są ruiny Złotej Bramy, rysunek z natury świadka tych wydarzeń Abrahama van Westervelda

Złota brama w Kijowie (ukr. Золоті ворота, Zołoti worota) – średniowieczna brama wjazdowa do kijowskiego grodu Jarosława. Nazwa ta została nadana również znajdującemu się w pobliżu teatrowi oraz stacji kijowskiego metra. Obecny budynek jest w większości rekonstrukcją powstałą w XX wieku.

Brama była jedną z trzech bram miasta zbudowaną przez Jarosława I Mądrego^[1] w połowie XI w. Budowlę tę rozpoczął wznosić Włodzimierz I. Teoretycznie więc Chrobry mógł swój miecz wyszczerbić na tej bramie. Określenie „złota” pojawia się w latopisach w XI w.

Wzorowana na Złotej Bramie Konstantynopola. W czasie ataku na Kijów wojsk Batu-chana w 1240 roku cały atak poszedł na przeciwległą, położoną po drugiej stronie miasta bramę Lacką. Uległa częściowemu zniszczeniu rok później, podczas najazdu Mongołów. W źródłach pisanych brama pojawia się dopiero w roku 1499, tuż po nadaniu prawa miejskiego magdeburskiego Padołowi, ale jako komora celna. W roku 1545 bramy już nie było. W opisie Kijowa z roku 1594 brama nazwana jest „ruiną”, taką relację pozostawił Erich Lassota von Steblau. Rysunki Abrahama van Westervelda z roku 1651, który towarzyszył księciu Radziwiłłowi w podróży, przedstawiają zrujnowaną bramę, ale z zachowanym jeszcze łukiem bramnym. W roku 1755 to, co pozostało z bramy zasypały władze rosyjskie. W roku 1834 bramę odkopano na nowo. Dopiero pod koniec lat siedemdziesiątych XX wieku zrekonstruowano zabytek.

Oryginalne pozostałości bramy na pocz. XX wieku

W 1982 roku została całkowicie odnowiona z okazji 1500-lecia Kijowa, jakkolwiek nie było żadnych dowodów dokumentujących jej oryginalny wygląd.

W 1989 roku, wraz z rozbudową kijowskiego metra, w pobliżu bramy została oddana do użytku stacja Zołoti worota nawiązująca architektonicznie do kościołów Rusi Kijowskiej.

W 1997 roku obok bramy odsłonięto pomnik Jarosława Mądrego.

Legenda

Legenda mówi, że w 1018 roku w czasie wyprawy na Ruś Kijowską Bolesław I Chrobry uderzył Szczerbcem o bramę wyszczerbiając go, choć pierwsza historyczna wzmianka o budowli zachowała się w latopisie z 1037 roku. Legenda ta w dość niezwykłej interpretacji została użyta w powieści rosyjskiego pisarza Wladimira Ordanskiego Klucz Dawida.

Zobacz też

• Lacka Brama w Kijowie
• Żydowska Brama w Kijowie
• Węgierska Brama w Kijowie

Przypisy