Złotorost wieloowocnikowy

Złotorost wieloowocnikowy

Pojedyncza plecha na korze (obok szarej barwy Physcia sp.)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	miseczniaki
Rząd	złotorostowce
Rodzina	złotorostowate
Rodzaj	Massjukiella
Gatunek	złotorost wieloowocnikowy
Nazwa systematyczna
Massjukiella polycarpa (Hoffm.) S.Y. Kondr., Fedorenko, S. Stenroos, Kärnefelt, Elix, J.S. Hur & A. Thell Biblthca Lichenol. 108: 60 (2012)

Złotorost wieloowocnikowy i obrost zmienny

Złotorost wieloowocnikowy (Massjukiella polycarpa (Hoffm.) Rieber) – gatunek grzybów z rodziny złotorostowatych (Teloschistaceae)^[1]. Ze względu na symbiozę z glonami zaliczany jest do porostów^[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Massjukiella, Teloschistaceae, Teloschistales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1796 Hoffmann nadając mu nazwę Lobaria polycarpa. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w roku 2012 r. Sergey Yakovlevich Kondratjuk, Soili Kristina Stenroos, Natalya M. Fedorenko, Ingvar Kärnefelt, John Alan Elix i Arne Thell, przenosząc go do rodzaju Massjukiella^[1]. Nazwa polska stała się od tego czasu niespójna z nazwą naukową.

Synonimy nazwy naukowej^[3]:

Nazwa polska według W. Fałtynowicza^[2].

Morfologia

Tworzy listkowatą plechę z glonami protokokkoidalnymi. Plecha najczęściej jest poduszeczkowata, czasami nieregularna lub rozetkowata i niewielka – o średnicy 0,5-2 cm. Jest głęboko wcinana, a jej wcinane lub słabo karbowane odcinki są krótkie i wąskie, płaskie lub nieco wypukłe i mają szerokość do,5 mm. Na obwodzie plechy ściśle przylegają do podłoża, podnoszą się natomiast w środkowej jej części. Górna powierzchnia plechy w miejscach nasłonecznionych ma barwę od intensywnie żółtej do żółtopomarańczowej, w miejscach zacienionych jest żółtozielona lub żółtoszara. dolna jest biaława lub żółtawa. Jasne chwytniki są nieliczne^[4]. Reakcje barwne: górna powierzchnia: K + fioletowy, C –, KC –^[5].

Bardzo licznie występują owocniki typu apotecjum lekanorowego, często są wręcz stłoczone. Są siedzące, lub wyrastają na krótkich trzoneczkach. W stosunku do niewielkiej plechy są duże – mają średnicę do 4,5 mm, tarczkę pomarańczową, a brzeżek plechowy trwały i gładki, czasami tylko karbowany. Epihymenium jest brązowe i ma grubość około 10 μm. Hymenium ma grubość 40-9- μm i w dolnej części jest bezbarwne. Hypotecjum jest bezbarwne lub jasnobrązowe i ma grubość 15-50 μm. Występują cylindryczne, proste lub nieco rozgałęzione wstawki z przegrodami. W jednym maczugowatego kształtu worku powstaje po 8 bezbarwnych askospor. Są dwukomórkowe, mają przegrodę o średnicy 2-6,5 μm i rozmiar 11-15× 5-8 μm. Zanurzone w plesze pyknidy mają taka samą barwę jak plecha, lub są nieco ciemniejsze. Powstają w nich elipsoidalne pykniospory o rozmiarach 2-3× 1-1,5 μm^[5].

Jako metabolity wtórne wytwarza głównie parietynę, ponadto fallacinal, emodiny, teloschistin i kwas parietynowy^[5].

Występowanie i siedlisko

Na półkuli północnej jest szeroko rozprzestrzeniony, występuje tutaj na wszystkich kontynentach oraz w Islandii. Na półkuli południowej podano jego występowanie tylko w Andach, w Afryce Zachodniej i Nowej Zelandii^[6]. W Polsce jest pospolity na terenie całego kraju. Rośnie głównie na korze drzew, liściastych, rzadziej na korze drzew iglastych i na skałach^[4].

Gatunki podobne

Charakterystyczna dla złotorostu wieloowocnikowego jest poduszeczkowata i drobna plecha, krótkie, wąskie i wypukłe odcinki tej plechy oraz duża liczba owocników w stosunku do wielkości plechy. Podobny złotorost ścienny (Xanthoria parietina) ma plechę większą, a owocniki mniejsze i nie tak liczne^[4].

Przypisy