Z15 Erich Steinbrinck

Z15 Erich Steinbrinck

Klasa	niszczyciel
Typ	1934A
Historia
Stocznia	Blohm und Voss, Hamburg
Położenie stępki	30 maja 1935
Wodowanie	24 września 1936
Kriegsmarine
Nazwa	Z15 Erich Steinbrinck
Wejście do służby	31 maja 1938
Wycofanie ze służby	8 maja 1945
MW ZSRR
Nazwa	Pyłkij
Wejście do służby	1946
Wycofanie ze służby	1949
Los okrętu	przekazany ZSRR, od 1949 do 1958 hulk, złomowany
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 2239 t pełna: 3165 t
Długość	121 m
Szerokość	11,3 m
Zanurzenie	3,8 – 4,3 m
Napęd
2 turbiny parowe o mocy łącznej 70 000 KM, 6 kotłów parowych Bensona, 2 śruby
Prędkość	38 węzłów
Zasięg	1530 mil morskich przy 19 w
Uzbrojenie
5 x 127 mm (5xI), 4 x 37 mm plot (2xII), 6 x 20 mm plot (6xI), 8 wt 533 mm (2xIV), 18 bg, miny (stan na 1939) - szczegóły poniżej
Załoga	325

Z15 Erich Steinbrinck – niemiecki niszczyciel typu 1934A (Leberecht Maass) z okresu przedwojennego i II wojny światowej. Po wojnie do 1949 służył w marynarce ZSRR jako Pyłkij.

Budowa

Zamówiony 19 stycznia 1935, położenie stępki – 30 maja 1935, wodowanie – 24 września 1936, wejście do służby – 31 maja 1938. Zbudowany w stoczni Blohm und Voss w Hamburgu (numer stoczniowy B503). W systemie oznaczeń niemieckich niszczycieli miał przydzielony numer Z15 (rzadko używany oficjalnie). Nosił numery burtowe: 31, następnie 32 (usunięte 9 listopada 1939)^[1]. Koszt budowy wyniósł 14,1 miliona Reichsmark.

Nazwę nadano mu na cześć niemieckiego kapitana marynarki Ericha Steinbrincka, dowódcy niszczyciela V29, poległego wraz z okrętem w bitwie jutlandzkiej 31 maja 1916.

Służba w Niemczech

Przed wojną uczestniczył m.in. w rewii floty przed Hitlerem i węgierskim regentem Horthym (19 sierpnia 1938), a następnie w rejsie niszczycieli na wody Hiszpanii i Maroka (kwiecień – maj 1939).

Bałtyk i Morze Północne 1939-1940

Po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej 1939 roku (wraz z "Friedrich Ihn" i "Friedrich Eckoldt" wchodził w skład 3 Dywizjonu Niszczycieli). 2 września 1939, według relacji niemieckich, o godz. 13.11 został nieskutecznie zaatakowany torpedą z polskiego okrętu podwodnego^[2](być może "Wilk", który próbował podejść do ataku; jednakże jego dowódca nie potwierdza wystrzelenia torpedy – „Wilk” później był atakowany bombami głębinowymi, które spowodowały lekkie uszkodzenia). Od 4 września "Steinbrinck" działał na Morzu Północnym i w Cieśninach Duńskich, m.in. osłaniając stawianie obronnej zagrody minowej "Martha" na Morzu Północnym 15 września 1939. W dniach 7-9 października 1939 uczestniczył w bezskutecznej operacji przechwytywania brytyjskich statków między Szwecją a Wielką Brytanią.

Na przełomie 1939 i 1940 stawiał ofensywne zagrody minowe u wybrzeży Anglii w trzech nocnych operacjach: 18/19 listopada 1939 w ujściu Humber, pod flagą kmdra por. Beya (z "Hans Lody" i "Friedrich Eckoldt" – prawdopodobnie na tych minach zatonął MS "Piłsudski"), 12/13 grudnia 1939 pod Newcastle (z "Friedrich Ihn", "Bruno Heinemann", "Richard Beitzen" i "Hermann Künne") oraz 6/7 stycznia 1940 u ujścia Tamizy (z "Friedrich Eckoldt" i "Friedrich Ihn"). 23 grudnia 1939 został lekko uszkodzony w kolizji z "Hermann Schoemann" w rejonie Wilhelmshaven.

Od stycznia do kwietnia 1940 przebywał w remoncie. Nie brał udziału w ataku na Norwegię. Na początku czerwca 1940 wziął udział w operacji Juno – eskorcie pancerników "Scharnhorst" i "Gneisenau" i krążownika "Admiral Hipper" atakujących alianckie transporty z Norwegii (z niszczycielami "Hermann Schoemann", "Hans Lody" i "Karl Galster" oraz torpedowcami "Falke" i "Jaguar"). Później, w dniach 20-23 czerwca 1940, eskortował uszkodzonego podczas operacji "Scharnhorsta" do Kilonii (z "Schoemannem", "Lody" i dwoma torpedowcami). 1 września 1940 osłaniał operację stawiania zagrody minowej SW3 na Morzu Północnym.

Francja 1940-1941

Od 20 września do listopada 1940 "Steinbrinck" operował z Brestu w zachodniej Francji. Prawdopodobnie w tym okresie został wyposażony w radar. W nocy z 28 na 29 września 1940 stawiał ofensywną zagrodę minową na wodach angielskich – w Zatoce Falmouth (wraz z "Paul Jacobi", "Friedrich Ihn", "Karl Galster", "Hans Lody", pod osłoną "Friedrich Eckoldt" i "Theodor Riedel"; na minach tych zatonęło 5 statków). 10 października 1940 został lekko uszkodzony przez lotnictwo brytyjskie w Breście (1 zabity, 3 rannych). Podczas kolejnej akcji w Kanale Bristolskim w nocy z 17/18 października, wraz z "Lody", "Ihnem" i "Galsterem" wziął udział w pojedynku artyleryjskim z wspieranymi przez niszczyciele brytyjskimi krążownikami HMS "Newcastle" i "Emerald". Podczas tego pojedynku zaatakował bezskutecznie torpedami krążownik "Newcastle".

Od listopada 1940 do stycznia 1941 przebywał w remoncie, po czym od kwietnia 1941 ponownie działał z różnych portów francuskich w składzie 5. Flotylli, m.in. z La Pallice (wraz z "Friedrich Ihn" i "Bruno Heinemann"), eskortując głównie okręty w Zatoce Biskajskiej. 15 (lub 25) sierpnia 1941 został uszkodzony na mieliźnie w La Pallice. Wycofany 6 września do Niemiec, w remoncie od września do grudnia 1941, następnie pozostawał na Bałtyku. Około tego okresu otrzymał lekkie uzbrojenie plot wzmocnione do 9 działek 20 mm.

Północna Norwegia 1942-1943

Od sierpnia 1942 "Steinbrinck" operował z Norwegii, działając przeciw konwojom do ZRRR w Arktyce, jednak bez większych zdarzeń bojowych. 3 września 1942 lekko uszkodzony na skałach w rejonie Kirkenes, remontowany od września do grudnia 1942. Od lutego 1943 ponownie działał w północnej Norwegii. W marcu 1943, służąc jako cel dla szkolenia okrętów podwodnych, został lekko uszkodzony torpedą szkolną niemieckiego okrętu podwodnego U-703. 8 września 1943 wziął udział w operacji Zitronella – rajdzie niemieckich pancerników na Spitsbergen. 21 listopada 1943 lekko uszkodzony w kolizji z "Hans Lody", po czym 26 listopada 1943 uszkodzony w kolizji z norweskim parowcem "Samev". Od grudnia 1943 do stycznia 1944 w remoncie.

Cieśniny Duńskie 1944

Od stycznia do kwietnia 1944 działał w rejonie Cieśnin Duńskich, między innymi osłaniając kilkakrotnie operacje stawiania obronnych zagród minowych w lutym i kwietniu. Następnie, od maja 1944 przebywał w kapitalnym remoncie połączonym z modernizacją. Na skutek poważnych uszkodzeń podczas nalotów amerykańskich na Hamburg 18 czerwca 1944 i 4 listopada 1944, nie ukończono remontu do końca wojny. W toku remontu zamontowano na nim uzbrojenie przeciwlotnicze: 14 działek 37 mm i 10 x 20 mm kosztem zdemontowania jednego działa artylerii głównej. Zastosowano też wydłużony "atlantycki" dziób, zwiększając długość do 123 m i nieco poprawiając kiepskie własności morskie.

Dowódcy:

• kmdr por. (Fregattenkapitän) Rolf Johannesson (8 czerwca 1938 – 27 stycznia 1942)
• kmdr ppor. (Korvettenkapitän) Freiherr Heinrich Freytag von Loringhoven (27 stycznia 1942 – 29 grudnia 1942)
• kmdr por. Otto Teichmann (29 grudnia 1942 – 3 listopada 1944)
• kpt. mar. (Kapitänleutnant) Dietrich von Rödgisch-Ballas (4 listopada 1944 – 14 listopada 1944)
• kmdr por. Werner Röver (15 listopada 1944 – 8 maja 1945)

Służba w ZSRR

Po wojnie w 1946 przekazany ZSRR i wcielony do służby pod nazwą "Pyłkij", lecz z uwagi na zły stan techniczny 16 listopada 1948 został wycofany do rezerwy, a 30 kwietnia 1949 przekształcony na hulk koszarowy PKZ-2. 19 lutego 1958 skreślony z listy floty i następnie złomowany.

Historia konstrukcji i opis okrętu – w opisie niszczycieli Typu 1934.

Dane techniczne

• wyporność:
  • standardowa: 2239 t
  • pełna: 3165 t
• wymiary:
  • długość: 121 m
  • szerokość: 11,3 m
  • zanurzenie: 3,8-4,3 m
• napęd: 2 turbiny parowe o mocy łącznej 70 000 KM, 6 kotłów parowych Bensona (ciśnienie pary 110 atm), 2 śruby
• prędkość maksymalna: 38 w.
• zasięg: 1530 mil morskich przy prędkości 19 w.
• zapas paliwa: 670 t. mazutu
• załoga: 325

Uzbrojenie:

• 1938-1944:
  • 5 dział 127 mm SK C/34 w pojedynczych stanowiskach, osłoniętych maskami (5xI)
    • długość lufy L/45 (45 kalibrów), donośność maksymalna 17.400 m, kąt podniesienia +30°, masa pocisku 28 kg, zapas amunicji – 120 na działo (rzeczywisty kaliber 128 mm).
  • 4 działka przeciwlotnicze 37 mm LC/30 podwójnie sprzężone (2xII)
  • 6-9 działek przeciwlotniczych 20 mm (6xI)
  • 8 wyrzutni torpedowych 533 mm (2xIV), 12-16 torped
  • 18 bomb głębinowych (zrzutnia bg, później 4 miotacze bg)
  • możliwość zabrania 60 min morskich

• 1945:
  • 4 działa 127 mm SK C/34 w pojedynczych stanowiskach, osłoniętych maskami (4xI)
  • 14 działek przeciwlotniczych 37 mm M/42 (7xII)
  • 10 działek przeciwlotniczych 20 mm (1xIV, 3xII)
  • 8 wyrzutni torpedowych 533 mm (2xIV), 12-16 torped
  • bomby głębinowe (zrzutnia bg, 4 miotacze bg)
  • możliwość zabrania 60 min morskich

Wyposażenie

• radar FuMo 21 (od 1941/42), FuMo 24/25 (od 1943)
• radar FuMo 63 (od 1944)
• szumonamiernik GHG (nie został wyposażony w hydrolokator S-Gerat)
• system kierowania ogniem artylerii głównej: dwa 4-metrowe dalmierze stereoskopowe (na nadbudówce dziobowej i śródokręciu), centrala artyleryjska C34/Z

Przypisy

Bibliografia

• S.W. Patjanin (С.В.Патянин): "Esmincy tipa Lebieriecht Maass" ("Эсминцы типа «Леберехт Маасс»"), seria Morskaja Kollekcja 5/2004
• http://www.german-navy.de/