ZAM-41

ZAM 41 – pierwszy polski komputer do przetwarzania danych zaprojektowany w Instytucie Maszyn Matematycznych (IMM) w Warszawie, a produkowane przez Zakład Doświadczalny Instytutu.

Był jedynym produkowanym seryjnie modelem rodziny komputerów do przetwarzania danych opracowanym przez IMM na polecenie rządu z roku 1961. Prace nad pozostałymi: minikomputerem ZAM-11 i największym ZAM-51 nie zostały ukończone. Wykonano jedynie 2 lub 3 maszyny prototypowe ZAM-21.

Komputer często umieszczano w dwóch albo trzech pomieszczeniach rozdzielonych przeszklonymi ściankami. Wydzielano pomieszczenie dla wymagających stałej temperatury i wyższej czystości pamięci taśmowych. W oddzielnym pomieszczeniu umieszczona była bardzo hałaśliwa drukarka wierszowa.

Z przodu po lewej: drukarka wierszowa
pod ścianą: jednostka centralna z pamięcią bębnową
za szybami: jednostki pamięci taśmowej PT-2
na środku biurko z modułów od lewej:
czytnik taśmy dziurkowanej
dwa perforatory taśmy dziurkowanej
dalekopis jako monitor
nad biurkiem pulpit

Dane[1]

  • rodzina: ZAM
  • typ: komputer II generacji zbudowany na selekcjonowanych germanowych tranzystorach stopowych TG1 produkowanych w Tewie (pakiety typu S-400)
  • organizacja:
    • arytmetyka binarna, zapis liczb znak-moduł[2]
    • słowo maszynowe długości 24 bitów podzielone na 4 znaki po 6 bitów i 3 znaki po 8 bitów
    • liczby:
      • krótkie – 24 bity
      • długie – 48 bitów
      • zmiennoprzecinkowe – 48 bitów
    • rozkazy jednoadresowe z 15-bitowym adresem[3]
    • zestaw znaków nie zawierał małych liter
    • programowy zmienny przecinek realizowany przez ekstrakody (brak rozkazów zmiennoprzecinkowych realizowanych sprzętowo)
  • prędkość:
    • ponad 30 000 rozkazów stałoprzecinkowych na sekundę
    • cykl odczytu pamięci operacyjnej: 6 lub 10 µs[4]
    • czas dostępu: 3,5 lub 6 µs[4]
  • pamięć operacyjna:
    • ferrytowa na rdzeniach o średnicy 2 mm, 24 bitowa + bit parzystości
    • od 8 do 256 Ksłów (w modułach po 8 Ksłów)
    • 32 k adresowane bezpośrednio, a pozostałe pośrednio lub z zastosowanie B-modyfikacji (rejestru indeksowego)
  • szafy jednostki centralnej i pamięci bębnowej o wymiarach 1700x680x680 mm[5]
  • wyprodukowano łącznie: 16 szt.

Urządzenia we-wy

Pamięć masowa

  • pamięć taśmowa – jednostki pamięci PT-2 z jednostką sterującą
  • od 1 do 4 modułów z pamięci bębnowej PB-5 o pojemności 32 Ksłów każdy (przy pojemności 64 Ksłów ok. 42 Ksłów przeznaczonych dla programu)
  • z jednym komputerem był używany prototyp pamięci bębnowej PB-6 o pojemności 20 mln bitów (ok. 800 Ksłów).

Wieloprogramowość

  • 2 programy w trybie wsadowym; rzadko wykorzystywana.

Oprogramowanie

Systemy operacyjne

Języki programowania

  • PJEG (asembler przeznaczony dla twórców oprogramowania)
  • JOM
  • SAS 41 (makroasembler)
  • algorytmiczne:
  • przetwarzania danych:
    • EOL – język do przetwarzania informacji tekstowej
    • COBOL
  • symulacyjne:
    • CEMMA – język do symulacji procesów ciągłych
    • ZAM-GPSS – język do symulacji procesów dyskretnych
    • Astek – język opisu i obróbki statystycznej
  • przewidziane w projekcie lecz niezrealizowane

Zachowane

Brak.

Przypisy

  1. ↑ Maszyny Matematyczne nr 1-2/1968r [1]
  2. ↑ Informatyka nr 3/1973r [2]
  3. ↑ ZAM-41. Kompendium programowania Instytut Maszyn Matematycznych 1973r [3]
  4. ↑ a b Brak zgodności w dostępnych danych dotyczących szybkości pamięci operacyjnej.
  5. ↑ Pamięci masowe maszyn cyfrowych [4]

Media użyte na tej stronie